Nông trại thẳng đứng

 

Nông trại thẳng đứng là mô hình canh tác nông nghiệp trong đó cây được trồng theo lớp xếp chồng lên nhau, thay vì những cánh đồng trải dài theo chiều ngang. Không chỉ tiết kiệm về không gian, các nông trại này cũng sử dụng ít nước hơn, không dùng thuốc trừ sâu và hạn chế dùng phân bón hóa học, trở thành phương pháp canh tác “xanh” phù hợp trong thời biến đổi khí hậu.

Thu hút nhà đầu tư

Tháng 1-2022, Công ty Upward Farms (Brooklyn, New York, Mỹ) công bố kế hoạch xây dựng một tòa nhà với diện tích 2,3ha để làm nông trại thẳng đứng. Nếu có thể đi vào hoạt động trong năm 2023 theo đúng kế hoạch, đây sẽ là nông trại thẳng đứng lớn nhất thế giới, theo tạp chí Fortune.

Cơ sở của Upward Farms sẽ bao gồm các bể cá xếp trên các khay trồng cây, và chất thải của cá sẽ được lọc làm chất dinh dưỡng cung cấp cho cây thay vì sử dụng phân tổng hợp. Ngoài ra, Upward Farms có công nghệ tối ưu hóa hệ vi sinh vật tự nhiên để rau trên các hệ thống trồng theo chiều dọc có thể cho sản lượng và dinh dưỡng cao hơn. Trang trại thu hoạch được cả cá lẫn rau để bán ra thị trường.

Hình thức nông trại thẳng đứng đang được nhiều nhà đầu tư quan tâm vì nó giúp cung cấp lượng rau quả nhiều hơn trong bối cảnh đất đai ngày càng ít đi, chưa kể đất đai bị nhiễm độc, thoái hóa, bạc màu không thể canh tác theo kiểu canh tác truyền thống.

Do những thay đổi cực đoan của thời tiết ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu, các nhà đầu tư đang rót tiền vào công nghệ nông nghiệp để làm cho chuỗi cung ứng thực phẩm linh hoạt hơn. Trên toàn cầu, tài trợ cho những công ty công nghệ nông nghiệp đạt mức cao kỷ lục 3,2 tỉ USD tính đến 30-9-2021, theo Công ty nghiên cứu PitchBook.

Mới đây nhất, Plenty - công ty nông nghiệp thẳng đứng có trụ sở chính tại San Francisco, Mỹ - vừa huy động được thêm 400 triệu USD ở vòng gọi vốn thứ 5 hồi đầu năm. Trong số các nhà đầu tư có cả Walmart, nhà bán lẻ lớn nhất ở Mỹ, với số tiền không được tiết lộ.

Plenty, hiện được định giá gần 1 tỉ USD, đang điều hành một trang trại thẳng đứng trồng các loại rau như cải xoăn, cải rocket và rau xà lách trong môi trường được kiểm soát trong nhà và hoàn toàn không dùng thuốc trừ sâu. Các sản phẩm của Plenty được bán ở các cửa hàng của Albertsons và được phân phối bởi Instacart và Amazon Fresh.

Động thái đầu tư vào Plenty cho thấy Walmart không muốn đứng ngoài lĩnh vực sản xuất lương thực kết hợp công nghệ đang là xu hướng nóng này. Theo Walmart, trong 4 năm qua, công ty đã tiếp cận với nhiều doanh nghiệp nông trại thẳng đứng và nhận thấy mô hình này là cách để đảm nguồn cung thực phẩm đáng tin cậy quanh năm. Ngay trong năm nay, Walmart sẽ bắt đầu phân phối rau của Plenty tại tất cả 280 siêu thị ở bang California.

 

Lợi thế vượt xa thách thức

Các trang trại thẳng đứng thường hoạt động theo ba nguyên lý khác nhau: thủy canh, trồng trọt kết hợp nuôi cá hoặc khí canh.

Thủy canh là phương pháp canh tác cung cấp nước giàu dinh dưỡng cho cây trồng trong một hệ thống khép kín, không dùng đất. Trồng trọt kết hợp nuôi cá - như của Upward Farms - là một nhánh của phương pháp thủy canh dựa trên một hệ thống khép kín, trong đó động vật thủy sinh tạo ra chất thải được chuyển hóa thành chất dinh dưỡng và đất để nuôi cây. Khí canh là phương pháp phun sương nước giàu dinh dưỡng cho cây trồng; các trang trại khí canh ít tốn nước hơn so với hai phương pháp còn lại và có thể giảm tới 90% lượng nước so với các trang trại truyền thống.

Lĩnh vực thực phẩm và nông nghiệp đang trở thành một lĩnh vực đầu tư rất “nóng” trong đại dịch COVID-19, đặc biệt khi người tiêu dùng ăn ở nhà thường xuyên hơn và các nhà bán lẻ phải đối mặt với những thách thức về chuỗi cung ứng. Các mô hình trồng trọt trong nhà cũng trở thành một giải pháp tiềm năng cho các kiểu thời tiết không thể đoán trước và các thảm họa thiên nhiên, chẳng hạn như cháy rừng ở California, do biến đổi khí hậu gây ra.

Các nông trại thẳng đứng hiện nay là sự kết hợp giữa kỹ thuật và công nghệ nông nghiệp với các thuật toán của Internet vạn vật - khả năng truyền dữ liệu không phụ thuộc vào sự tương tác của con người với máy tính để tạo ra các điều kiện trong nhà được kiểm soát phù hợp với từng loại cây trồng. Do đó các nông trại trong nhà có thể trồng trọt quanh năm, với sản lượng trên mỗi mét vuông cao hơn so với các trang trại truyền thống.

“Nếu nghĩ về các vấn đề của thế hệ chúng ta - dù đó là biến đổi khí hậu hay đại dịch toàn cầu - các nông trại thẳng đứng có thể giúp giải quyết rất nhiều vấn đề” - Jason Ginsberg, giám đốc Công ty nông nghiệp thẳng đứng AeroFarms, nhận xét. Theo báo cáo của Ngân hàng đầu tư Morgan Stanley về tương lai của thực phẩm, thị trường của nông trại thẳng đứng dự kiến sẽ tăng 25% mỗi năm trong vòng 10 năm tới; tuy nhiên, nhiều khả năng các mặt hàng chủ đạo vẫn sẽ xoay quanh trong những loại nông sản có “giá trị cao” hoặc có giá bán cao như dâu tây hay rau xanh ăn lá.

Trong các hệ thống nông trại thẳng đứng, có ba yếu tố cần thiết để thành công: phần cứng để giám sát cây trồng và vận hành ở quy mô đã chọn; phần mềm để kiểm soát ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm của cây trong quá trình trồng; và chuyên môn về sinh học cây trồng để đảm bảo cây trồng phát triển tốt, khỏe mạnh và nhận được đủ các chất dinh dưỡng cũng như sự chăm sóc mà cây cần. Các hệ thống này cũng đòi hỏi chi phí vận hành đáng kể, tiền đầu tư ban đầu, chi phí năng lượng và lao động cao và yêu cầu các kỹ năng kỹ thuật số chuyên nghiệp. Nó cũng có yêu cầu cao về bảo trì và thực tế là các phương pháp này mới chỉ phù hợp với một số loại rau xanh.

Tuy vậy, những lợi thế của nông nghiệp thẳng đứng vẫn vượt trội hơn những thách thức. Để dễ hình dung, nông trại của AeroFarms có đội ngũ gồm hơn 200 chuyên gia thuộc nhiều lĩnh vực như khoa học cây trồng, trồng trọt, kỹ thuật, phát triển phần mềm và nghiên cứu và phát triển; tất cả đều nỗ lực để tối đa hóa năng suất cây trồng mà không ảnh hưởng đến chất lượng.

AeroFarms trồng đến 550 loại rau quả khác nhau, đa số là rau xanh ăn lá, ngoài ra còn có dâu tây, việt quất và cả hoa bia cho một công ty bia nổi tiếng. Trang trại của công ty này kết hợp công nghệ kiểm soát nhiệt độ, thị giác máy tính và các thuật toán học máy để quản lý và tưới cây, sử dụng ánh sáng đèn LED để kiểm soát việc quang hợp của cây. Trung bình, công ty thu hoạch 26 lứa rau xanh mỗi năm.

Các công ty nông trại thẳng đứng tầm cỡ như Plenty, AeroFarms và Upward Farms đạt được hợp đồng bán sản phẩm cho các nhà bán lẻ lớn như Walmart, Whole Foods, Stop & Shop... Theo BIS Research, đến năm 2026, nông trại thẳng đứng có thể trở thành thị trường trị giá 20 tỉ USD trên toàn thế giới.

Tạp chí Forbes nhận định chưa bao giờ việc đầu tư vào đổi mới lương thực lại cấp bách hơn lúc này. Không chỉ ở những vùng khô cằn, sa mạc như các quốc gia Trung Đông phải phụ thuộc vào nhập khẩu để đáp ứng các yêu cầu về lương thực, do sự gia tăng dân số toàn cầu và khan hiếm tài nguyên ngày càng trầm trọng, việc sản xuất, đóng gói và phân phối thực phẩm theo cách bền vững đã trở nên quan trọng với sức khỏe và hạnh phúc của mọi người ở khắp nơi.