Cao nguyên phía Đông của Nam Cực là nơi ghi nhận được nhiệt độ lạnh nhất trên thế giới. Ảnh: Research.umn.edu

Kết quả này đã thay đổi sự nhìn nhận của giới khoa học về định nghĩa 'nơi lạnh nhất' trên bề mặt Trái đất.

Do cao nguyên phía Đông của Nam Cực là một khu vực tuyết dày, khắc nghiệt, khó lắp đặt thiết bị đo thời tiết nên họ đã sử dụng dữ liệu vệ tinh từ năm 2004 đến 2016 để đưa ra con số -98 độ C (-148 độ F).

Những vùng trũng nhỏ bên trong dải băng Nam Cực là nơi có nhiệt độ lạnh lẽo nhất. Vì không khí lạnh quá dày đặc, nên sẽ tràn vào bên trong vùng trũng và kẹt lại trong nhiều ngày nếu bầu trời bên ngoài không mây và gió nhẹ. Bạn sẽ nhận ra điều tương tự tại các thung lũng khác trên thế giới, vào thời điểm ban đêm.

Nghiên cứu cũng cho thấy không khí khô cũng là yếu tố quan trọng để tạo ra nhiệt độ cực lạnh. Bề mặt tuyết và không gian phía trên lớp không khí khô sẽ lạnh hơn bình thường. Nhưng hiện tượng này sẽ ngưng lại nếu điều kiện xung quanh thay đổi: không còn khô và ổn định. Khi đó luồng khí lạnh sẽ hòa lẫn cùng luồng khí ấm hơn.

Ted Scambos tại Trung tâm quốc gia về dữ liệu Tuyết và Băng, thuộc Đại học Colorado-Boulder phát biểu: "Tại khu vực này, chúng tôi tìm thấy những luồng không khí cực kỳ khô, và điều này khiến nhiệt nóng trên bề mặt tuyết tỏa vào không gian dễ dàng hơn (ám chỉ nhiệt độ nóng trong lớp tuyết bị triệt tiêu dễ dàng)."

Một địa điểm cắm trại gần trạm Vostak vào mùa hè ở Nam Cực. Ảnh Ted Scambos.

Theo các nhà nghiên cứu, -98 độ C là mức lạnh có thể được ghi nhận trên bề mặt Trái đất. Và để nhiệt độ xuống thấp tới mức đó, cần phải đạt đủ hai điều kiện sau trong nhiều ngày: môi trường xung quanh ổn định và tồn tại luồng không khí khô liên tục.

Nếu điều kiện trên được đáp ứng trong nhiều tuần, nhiệt độ sẽ còn xuống thấp hơn nữa, nhưng trường hợp này rất khó xảy ra trên thực tế, Scambos nhấn mạnh.

Giới khoa học đã thông báo vào năm 2013 rằng họ đã ghi nhận được nhiệt độ lạnh nhất trên bề mặt Trái Đất tại Nam Cực. Cảm biến của nhiều vệ tinh đã đo được mức -93 độ C tại nhiều điểm ở cao nguyên phía Đông Nam Cực - khu vực bao quanh cực Nam  của dải băng khổng lồ này.

Tuy nhiên, họ đã phải "sửa sai" vì một nghiên cứu mới nhất đã phát hiện nhiệt độ còn có khả năng rơi xuống mức -98 độ C trong khoảng thời gian từ tháng 7 đến tháng 8. 

Trước đây, người ta đã dùng các trạm thời tiết để đo nhiệt độ và mức thấp nhất từng được ghi nhận bởi một trạm thời tiết là -89 độ C tại trạm Vostok của Nga vào 7-1983.

TTO - Qua đo đạc từ vệ tinh, các nhà khoa học mới đây đã xác định được nơi lạnh giá nhất Trái đất với nhiệt độ -93,2 độ C.