Rác xả đầy bãi cỏ công viên, ngay trước mắt trẻ nhỏ - Ảnh: NHẬT NAM

Người lớn chưa gương mẫu

Thực trạng, cho thấy ở gia đình, không ít cha mẹ thiếu gương mẫu, nên việc giáo dục con ý thức không xả rác bừa bãi nơi công cộng chưa được coi trọng; còn trong trường học nhiều thầy cô bộ môn nhất ở là bậc THCS và THPT coi việc nhắc nhở vệ sinh lớp là của giáo viên chủ nhiệm, nên vẫn vô tư dạy học khi trong lớp đầy rác hoặc có mùi hôi từ giỏ đựng rác hoặc trong hộc bàn.

Không ít hiệu trưởng cho phép học sinh được mang đồ ăn, thức uống vào trong lớp học; còn vệ sinh trường học thường giao phó cho giám thị và nhân viên tạp vụ. Có vị không xem xét ý thức giữ gìn vệ sinh của học sinh khi đánh giá mặt hạnh kiểm; thản nhiên làm việc khi trong sân trường, trên hành lang, trong nhà vệ sinh đầy rác; còn giám thị nhà trường chỉ làm nhiệm vụ điểm danh học đầu buổi học, không kiểm tra việc giữ vệ sinh ở bên trong lớp học và cuối buổi học, nên việc chấm điểm thi đua vệ sinh lớp thiếu công bằng…

Trong khu dân cư, không ít người dân trong đó có phụ huynh học sinh chưa có thói quen bỏ rác vào trong thùng đựng rác, nói gì đến việc bỏ đúng vào thùng phân loại rác, nơi không có thùng rác thì tùy tiện vứt vào nơi vắng người.

Người dân sống trong môi trường đầy rác thải như thế này - Ảnh: NHẬT NAM

Vận động "3 sạch"

Nếu như mỗi gia đình đều thực hiện tốt cuộc vận động 3 sạch: "sạch nhà, sạch bếp, sạch ngõ", không đổ rác, vứt rác bừa bãi trong khu dân cư, nơi công cộng; sẽ là tấm gương tốt để dạy dỗ con cái, chắc chắn con trẻ không thể không nghe theo.

Chính do buông lỏng việc giáo dục ý thức giữ gìn vệ sinh của nhà trường và gia đình đã ít nhiều ảnh hưởng đến sự hình thành và phát triển nhân cách sống cho trẻ ngay từ nhỏ.

Do vậy, để có thể "Nói không với xả rác", thiết nghĩ nhà trường phải chăm lo giáo dục ý thức công dân cho người học việc không xả rác bừa bãi ngay từ bậc học mầm non và duy trì đến hết bậc học phổ thông; bởi lẽ học sinh mẫu giáo và tiểu học luôn nghe lời thầy, cô hầu như tuyệt đối và thầy, cô dạy bảo điều gì các em luôn ghi nhớ và làm theo. Có khi hơn còn cả cha, mẹ dạy ở nhà

Ngoài ra việc giữ gìn vệ sinh trường, lớp và nơi công cộng đã được quy định rõ trong điều lệ trường học của Bộ GD-ĐT.

Ngoài ra người thầy, một mặt phải gương mẫu, giữ gìn vệ sinh thật tốt nơi công cộng và nơi công tác, dù là một mẫu thuốc lá, một miếng khăn giấy cũng phải bỏ đúng nơi quy định. Mặt khác trước khi giảng bài mới, nên dành một vài phút trong lúc ổn định lớp để nhận xét tình hình vệ sinh sinh của lớp; thông qua giảng dạy các bộ môn, nhất là môn Giáo dục công dân, hoạt động ngoại khóa (trải nghiệm sáng tạo)…; lồng ghép vào nội dung bài học những câu chuyện về tình trạng ô nhiễm môi trường do thói quen xả rác bừa bãi…để giáo dục.

Ngoài ra vai trò của hiệu trưởng là rất quan trọng, thế nên cơ quan quản lý giáo dục cấp trên cần đưa việc giáo dục: "Nói không với xả rác" vào nội dung thanh, kiểm tra và xét danh hiệu thi đua cá nhân hiệu trưởng, đồng thời bổ sung vào tiêu chí đánh giá về: "Xây dựng văn hóa nhà trường" trong quy định chuẩn hiệu trưởng cơ sở giáo dục phổ thông của Bộ GD-ĐT.

Nếu được giáo dục từ trong nhà trường như thế, khi ra đời, các em sẽ tốt hơn nhiều so với những em không được nhà trường quan tâm giáo dục từ nhỏ.