"Nội chiến" ở phe Cộng hòa

THANH TUẤN

TT - Ở Washington (Mỹ), cuộc “nội chiến” của phe Cộng hòa bùng phát dữ dội hơn sau thất bại trong cuộc đối đầu với phe Dân chủ và tổng thống.

Phóng to

Du khách vui mừng được tham quan tòa nhà Quốc hội Mỹ sau 16 ngày bị cấm cửa - Ảnh: Reuters

Các nhóm cực hữu và bảo thủ tấn công kịch liệt các nghị sĩ bỏ phiếu ủng hộ cho đạo luật ngân sách giải cứu chính quyền của Tổng thống Obama. Thượng nghị sĩ Ted Cruz của Texas, người khởi xướng việc cắt ngân quỹ của Obamacare, trong một cuộc phỏng vấn trên đài phát thanh đã chỉ trích các thượng nghị sĩ Cộng hòa là “quân ta ném bom quân mình”. Đáp trả lại, hạ nghị sĩ Peter King của phe Cộng hòa tại New York chỉ trích Cruz là điên khùng và “chúng tôi sẽ không để Ted Cruz bắt đảng này làm con tin”.

Đấu đá dữ dội

Theo Business Week, giữa các nhóm vận động hành lang, cuộc chiến cũng diễn ra dữ dội với việc các phe thân nhóm Đảng Trà tìm cách lật đổ các nghị sĩ bỏ phiếu ủng hộ đạo luật ngân sách. Phía còn lại, các nhóm doanh nghiệp tìm cách huy động để lật đổ những nhân vật thân Đảng Trà.

Hàng trăm ngàn nhân viên liên bang Mỹ chính thức trở lại làm việc sau 16 ngày đóng cửa. Ở khắp nước Mỹ, các hoạt động bị ngưng lại suốt hai tuần qua giờ bắt đầu trở lại từ các công sở, công viên, địa điểm du lịch, các trung tâm nghiên cứu và cộng đồng... Nhưng không phải mọi thứ đều trở lại bình thường ngay.

Theo báo New York Times, ở Chicago, một số người đợi ở Cục thuế (IRS) từ hôm đóng cửa vẫn bị từ chối. “Nếu không phải đến đóng tiền (mà để giải quyết công việc khác) thì họ sẽ không gặp đâu” - một viên chức ở đây nói. Ở một số công sở, việc phục hồi cũng cần thời gian vì nhân viên liên bang thậm chí bị cấm kiểm tra email công việc trong thời gian đóng cửa.

“Chúng tôi phải tham gia (các hoạt động vận động) - Scott Reed, cố vấn chính trị cao cấp của Phòng Thương mại Mỹ, tỏ ra bực bội - Giờ càng là lúc nên chọn những người hiểu về thị trường chứ không phải sự ngu xuẩn”. Phòng Thương mại Mỹ từng chi 35,7 triệu USD trong cuộc bầu cử năm 2012.

Về phía bên kia, nạn nhân đầu tiên của phe Đảng Trà là thượng nghị sĩ Cộng hòa Thad Cochran, người bỏ phiếu ủng hộ đạo luật ngân sách. Ít nhất có ba nhóm vận động hành lang của phe bảo thủ ở Washington tuyên bố sẽ ủng hộ ứng viên đối địch Chris McDaniel - người được cho là bảo thủ hơn ông Cochran - trong cuộc bầu sơ bộ ở bang này vào năm tới.

“Mississippi cần ứng viên có quan điểm bảo thủ mạnh về tài khóa ở thượng viện, người sẵn sàng chiến đấu với Tổng thống Obama và chính sách thuế cao, chính phủ lớn” - ông Chris Chocola, chủ tịch Club for Growth, nói thẳng. Trong cuộc bầu cử năm 2012, Club for Growth và SCF từng chi hơn 15 triệu USD trong các cuộc bầu cử sơ bộ để giúp các ứng viên của mình đánh bại các nghị sĩ đương nhiệm.

Cộng hòa mất điểm

Theo ông Tom Davis, cựu chủ tịch ủy ban quốc hội (phe Cộng hòa), một loạt nghị sĩ Cộng hòa “bỏ phiếu “không” vì biết đây sẽ là lời kêu gọi cho tranh cử”, và số bỏ phiếu ủng hộ cũng thừa biết có thể sẽ biến họ thành mục tiêu bị tấn công trong cuộc đấu sơ bộ của nội bộ đảng. Nhưng ông nhìn nhận: “Điều này không giúp gì cho phe Cộng hòa. Nó chỉ làm tổn hại thương hiệu Cộng hòa”.

Thực tế mấy ngày qua cho thấy tỉ lệ ủng hộ phe Cộng hòa ở mức thấp kỷ lục 28% trong cuộc thăm dò của Gallup từ ngày 3 đến 6-10, giảm 10% so với tháng trước, kém phe Dân chủ tới 15%. Tỉ lệ ủng hộ nhóm Đảng Trà cũng xuống mức thấp kỷ lục khi có tới 49% cử tri Mỹ không hài lòng về nhóm này. Tỉ lệ ủng hộ nhóm là 30%.

Cho tới giờ, mọi phân tích đều thừa nhận Tổng thống Obama là người chiến thắng trong cuộc đối đầu với phe Cộng hòa. Nhưng chiến thắng cụ thể là gì thì ít người nêu ra được.

Theo giới phân tích, chiến thắng này không đảm bảo ông thay đổi được chu kỳ liên tục bế tắc ở Washington cứ mỗi sáu tháng/lần hay đảm bảo ông có thể thúc đẩy các dự luật đột phá mới trong vài tháng tới. Rất có thể chỉ sau ba tháng, cuộc khủng hoảng y hệt sẽ lặp lại và mô thức này sẽ còn tiếp tục suốt trong ba năm tại chức còn lại của ông.

THANH TUẤN