Các bị cáo tại phiên tòa. Từ phải qua: Nghiêm Thiên Xuân Sửu, Phạm Công Thiện, Đoàn Văn Diện, Đăng Văn Hiến, Hà Văn Trường và Ninh Viết Bình - Ảnh: TRUNG TÂN

Trong phiên tòa sơ thẩm sáng 2-1 xét xử vụ nổ súng vì tranh giành đất tại tiểu khu 1535 xã Quảng Trực, Tuy Đức, Đắk Nông giữa công ty TNHH thương mại đầu tư Long Sơn và các hộ dân khiến 3 người chết, tòa đã thẩm vấn các bị cáo về động cơ và diễn biến vụ việc.

Tại phiên tòa này, những người dân đang canh tác trên đất tranh chấp gồm Đặng Văn Hiến, Ninh Viết Bình, Hà Văn Trường (cùng bị xử tội giết người) đều khai quá bức xúc vì công ty Long Sơn tổ chức cho người, xe đến ủi đất mà nổ súng bắn trả. 

Đại diện gia đình bị hại tại phiên tòa - Ảnh: TRUNG TÂN

Bức xúc quá, chỉ biết bắn thôi

Được tòa hỏi thẩm vấn, ông Đặng Văn Hiến khai do thấy công nhân và bảo vệ Công ty Long Sơn mang vũ khí xuống vườn nhà mình nên bị cáo đưa súng ra chặn, bắn một phát chỉ thiên. 

"Mục đích bị cáo là để doạ nhóm công nhân bỏ chạy nhưng không ngờ những người này ném đá, lấy dao rựa doạ chém nên bị cáo phải trốn vào nhà khoá cửa. Sau đó do quá bức xúc bị cáo lên gác bắn ra nhiều phát. Thấy nhóm công nhân bỏ chạy, bị cáo cùng chú Bình đuổi theo lên rẫy nhà anh Thắng để tiếp tục bắn" - ông Bình ấp úng.

Cũng theo ông Hiến, lúc lên rẫy nhà ông Thắng nghe nhóm công nhân hét lên về lấy súng AK để quay lại bắn trả nên cứ gặp ai là người của Công ty Long Sơn là bị cáo bắn. 

"Cứ dơ súng lên là bắn chứ bị cáo chẳng biết ngắm cụ thể vào ai" - ông Hiến nhớ lại. 

Ông Hiến khai thêm, sau khi gây án chỉ biết có người chết, bị thương nên sợ quá và bỏ trốn sang Bình Phước rồi đưa sim điện thoại cho Đoàn Văn Diện đánh lạc hướng cơ quan chức năng rồi khi nào bình tĩnh trở lại mới đi đầu thú.

Bị cáo Đặng Văn Hiến trả lời HĐXX - Ảnh: TRUNG TÂN

Được gọi lên trả lời thứ hai, ông Ninh Viết Bình thừa nhận mâu thuẫn giữa người dân và Công ty Long Sơn đã có từ lâu. Nói trước tòa, bị cáo Bình đã không giữ được bình tĩnh và bật khóc.

"Trước đó trong một lần uống rượu với anh Hiến, hai anh em có cùng chung bức xúc vì công ty Long Sơn nhiều lần phá hoại cây trồng. Khi đó bị cáo nghĩ rằng mình và gia đình đã bỏ toàn bộ tài sản và tuổi thanh xuân của mình để làm nên vườn điều. Vì vậy bị cáo tự nhủ, nếu Công ty Long Sơn đến phá cây cối thì sẽ chống đến cùng".

Theo ông Bình, sáng 23-10-2016, nghe tiếng máy cày đi lên hướng nhà ông Hiến, ông mang theo một khẩu súng chạy lên. 

Gần đến nơi thì nghe Trường gọi điện báo "bảo vệ công ty quây nhà anh Hiến, mang hàng lên". Khi đến thấy bảo vệ vây kín trước nhà nên bị cáo lẻn vào cửa sau. 

"Sau đó anh Hiến nói đã bắn bọn nó bỏ chạy hết rồi nên hai anh em tiếp tục đi lên nhà anh Thắng" - ông Bình cho biết.

Tại nhà ông Thắng, ông Bình khai nghe thấy bảo vệ lại chạy về hướng mình, hô hào nên tưởng họ gọi thêm người đánh trả, ông bắn hai phát đạn. Không rõ có trúng và có ai bị thương không?". 

Bị cáo Ninh Viết Bình "tất cả tài sản, tuổi thanh xuân của bị cáo đã đổ ra để trồng vườn điều nên bị cáo sẽ chống đến cùng nếu đến phá" - Ảnh: TRUNG TÂN

Có báo cáo trước việc đi cưỡng chế đất

Trả lời thẩm vấn trước tòa, bị cáo Nguyễn Xuân Thiên Sửu, 55 tuổi, phó giám đốc Công ty Long Sơn thừa nhận hành vi phạm tội của mình, tuy nhiên ông Sửu cho rằng việc "huy động" công nhân, bảo vệ, mang theo vũ khí đi san ủi đất của người dân là "có báo cáo trước".

Theo ông Sửu, công ty nhận lại dự án vào năm 2008 và trong đó có nhiều diện tích đã bị lấn chiếm, xâm canh. 

Trong đó tỉnh có phân định rõ có những khu vực đất công ty phải hỗ trợ, bồi thường để người dân phá bỏ vườn cây, trả lại đất. Có những khu vực đất không phải bồi thường vì người dân lấn chiếm sau khi có dự án, đó là khu vực nhà ông Thắng, ông Hiến…

"Theo ông, cơ quan đơn vị nào được quyền cưỡng chế, san ủi diện tích đất mà người dân lấn chiếm, xâm canh?" - chủ tọa phiên tòa, thẩm phản Đỗ Đồng Chung đặt câu hỏi.

Bị cáo Nghiêm Thiên Xuân Sửu tại phiên tòa - Ảnh: TRUNG TÂN

Ông Sửu cho biết, trước tình hình người dân lấn chiếm, ông có làm văn bản báo cáo các ngành chức năng và có đề xuất việc sẽ tổ chức lực lượng san ủi cây trồng của các hộ lấn chiếm, lấy lại đất dự án. 

Sau đó, UBND tỉnh Đắk Nông có văn bản chỉ đạo các ngành chức năng hỗ trợ công ty thu hồi diện tích lấn chiếm. "Bị cáo hiểu rằng văn bản của tỉnh như vậy đã là đồng ý cho bị cáo san ủi đất nhà ông Thắng, Hiến…" - ông Sửu nói.

Lý do mà ông Sửu đưa ra đã bị HĐXX bác bỏ. "Tỉnh yêu cầu các ngành chức năng hỗ trợ doanh nghiệp thu hồi đất mà người dân lấn chiếm đúng pháp luật. Ai cho phép doanh nghiệp được quyền cưỡng chế" - chủ tọa phiên tòa phản bác.

"Do ở nước ngoài nhiều năm, bị cáo không am hiểu hết luật pháp trong nước" - ông Sửu cố cãi.

Khai với tòa, ông Sửu cho biết mình chính là người chỉ đạo cấp dưới là ông Phạm Công Thiện - người quản lý của công ty Long Sơn tập hợp lực lượng, vũ khí, có tập dượt các phương án để đánh trả khi người dân phản kháng. 

Sau khi "chốt" phương án, sáng 23-10-2016, đội quân của công ty Long Sơn với khiên chắn, dao rựa, gậy gộc và những bao đá (để ném) đã tiến về hướng rẫy nhà ông Thắng, ông Hiến.

Bị cáo Phạm Công Thiện khai "làm theo chỉ đạo của ông Sửu" - Ảnh: TRUNG TÂN

Bị cáo Phạm Công Thiện (tên khác là Kevin Nghiêm) thừa nhận việc chuẩn bị vũ khí dao, đá… là để "đánh trả" người dân nếu họ chống cự, ngăn cản việc san ủi. Mọi việc làm của ông đều do "sếp" Sửu chỉ đạo. 

Phiên tòa vẫn còn tiếp tục.