Lò Văn Lâm là chàng trai người Thái, sinh ra và lớn lên ở xã Xuân Chinh, huyện miền núi Thường Xuân (Thanh Hóa). Lâm có dáng người mảnh khảnh, nhưng đôi mắt toát lên sự mạnh mẽ, đầy nghị lực ở tuổi 18.

Hôm trò chuyện với chúng tôi, chàng tân sinh viên vừa kết thúc tuần học thứ 2 tại Trường đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM). Để học tiếp với Lâm là cả quá trình nỗ lực vượt bậc, bởi từ lúc lọt lòng cậu đã thiếu hơi ấm, sự quan tâm săn sóc từ người cha.

Tuổi thơ không có bộ quần áo đẹp

Thiếu hơi ấm của cha từ nhỏ, nhưng Lâm và em trai cũng không được sống gần mẹ. Vì cuộc sống ở quê khốn khó, mẹ của Lâm - bà Lò Thị Thỏa (38 tuổi) - buộc phải khăn gói vào Bình Dương xin làm công nhân.

"Em được bà ngoại chăm sóc, nuôi dưỡng từ bé. Dù mẹ vẫn gửi tiền về lo cho hai anh em ăn học nhưng đồng lương công nhân ít ỏi nên việc chu cấp không thường xuyên. Mỗi lúc như vậy, ngoại đều xoay xở vay mượn để hai anh em được tiếp tục đến trường" - Lâm kể lại.

Tuổi thơ thiếu hơi ấm của bố mẹ lâu dần rồi cũng thành quen. Chỉ có cái đói, cái nghèo khiến cậu học trò người dân tộc Thái nhớ mãi. Những ngày học tiểu học, Lâm không có bộ quần áo lành lặn đến lớp.

"Chiếc quần em mặc tới trường mỗi ngày chằng chịt đường kim mũi chỉ" - Lâm chia sẻ.

Thương bà ngoại vất vả, sau khi học hết bậc tiểu học trường làng, Lâm quyết định xét tuyển vào Trường Phổ thông dân tộc bán trú THCS Xuân Chinh. Học ở trường bán trú giúp Lâm giảm bớt chi phí học hành. Bằng sự nỗ lực, Lâm còn nhiều lần được chọn vào đội tuyển thi học sinh giỏi cấp huyện, từng giành giải khuyến khích môn ngữ văn lớp 7.

Bước vào THPT, dù việc học tập khó khăn hơn nhưng Lâm vẫn giữ vững thành tích khi nhiều năm liền đạt học sinh khá, giỏi. Lâm còn đoạt giải nhì môn giáo dục công dân tại kỳ thi học sinh giỏi cấp tỉnh năm lớp 12.

Thời điểm thi tốt nghiệp THPT năm 2023, Lâm được mẹ từ Bình Dương về Trường THPT dân tộc nội trú tỉnh Thanh Hóa động viên tinh thần. Giây phút ấy, Lâm mừng đến suýt khóc, bởi đây là lần hiếm hoi được mẹ tiếp sức sau hành trình 12 năm miệt mài tìm tri thức.

Xin làm công nhân để viết tiếp ước mơ

Hoàn thành xong kỳ thi tốt nghiệp THPT, Lâm đón xe khách từ TP Thanh Hóa trở về quê phụ giúp bà nhổ cỏ, chăm sóc ruộng lúa mới cấy. Mọi việc xong xuôi, Lâm lại tất bật vào Bình Dương xin làm công nhân thời vụ để có tiền trang trải một phần chi phí học đại học phía trước.

Hôm đi phỏng vấn, chàng trai nghèo xứ Thanh nhận được câu hỏi: "Có thức đêm được không? Có đứng liên tục suốt 12 tiếng được không?". Dù có phần lo lắng nhưng nghĩ đến mục tiêu và ước mơ của mình, Lâm nhanh nhảu gật đầu, thế là được nhận vào làm công nhân.

Ngày đầu "hóa thân" thành anh công nhân bất đắc dĩ, Lâm không khỏi choáng váng. Bởi công việc không chỉ đòi hỏi thức đêm, mà còn phải đứng liên tục suốt 12 tiếng.

"Mấy ngày đầu chưa quen, đôi mắt em cứng đơ vì thiếu ngủ. Hai chân thì tê cứng do phải đứng liên tục trong nhiều giờ. Có lúc tưởng chừng như không thể chịu đựng được, nhưng nghĩ tới chặng đường đại học phía trước, em quyết tâm vượt qua khó khăn" - Lâm tâm sự.

Chàng trai nghèo xứ Thanh mới nghỉ công việc thời vụ cách đây hơn hai tuần, sau khi trường đại học có lịch thông báo nhập học. Dù có phần tiếc nuối, song không còn cách nào khác, bởi việc học là quan trọng nhất với Lâm lúc này.

Gần một tháng làm công nhân thời vụ giúp Lâm có thêm một khoản tiền trang trải việc học hành trước mắt. Cũng nhờ công việc này, Lâm mạnh mẽ hơn, biết trân quý và yêu thương mẹ nhiều hơn.

Lâm đang có kế hoạch sau khi sắp xếp việc học ổn định sẽ kiếm việc làm thêm tại quán ăn hoặc nhà hàng gần trường học, để giảm bớt gánh nặng cho bà ngoại và mẹ.

Hiện nay, Lâm đang ở trong khu ký túc xá trường đại học. Để được gặp con, bà Lò Thị Thỏa chỉ tranh thủ ngày nghỉ cuối tuần. Với người mẹ nghèo, Lâm không chỉ là động lực mà còn là niềm tự hào.

"Vì cuộc sống khốn khó, tôi buộc lòng phải gửi các con lại cho bà ngoại chăm sóc. Hôm Lâm gọi điện báo tin vui đỗ đại học, tôi mừng lắm" - bà Thỏa kể lại.

Mừng con đỗ đại học, song bà Thỏa lại canh cánh nỗi lo về chi phí học đại học của Lâm ở phía trước. Từ thời điểm dịch bệnh COVID-19 đến nay, công việc của bà Thỏa bấp bênh, thu nhập giảm so với trước kia.

"Mấy tháng trước, tôi còn không có việc làm. Hiện giờ thì bữa làm, bữa nghỉ do công ty không có nhiều đơn hàng. Tôi chỉ lo không thể xoay xở được kinh phí để cấp cho Lâm học hết bậc đại học" - bà Thỏa lo lắng.

Theo cô Phạm Thị Thanh Hà - giáo viên chủ nhiệm, Lò Văn Lâm là học sinh có hoàn cảnh éo le của lớp 12E, Trường THPT dân tộc nội trú tỉnh Thanh Hóa năm học 2022-2023, vừa trúng tuyển vào Trường đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM).

Từ nhỏ, Lâm đã thiếu hơi ấm của bố, còn mẹ vì hoàn cảnh nên đã vào Bình Dương làm công nhân nhiều năm. Lâm và em trai sống nương tựa bà ngoại ở quê tại huyện Thường Xuân. Với thầy cô và bạn bè, Lâm là tấm gương về nghị lực vượt khó.

"Điều đáng quý ở em Lâm là rất giàu lòng tự trọng. Được thầy cô và bạn bè giúp đỡ, Lâm luôn sẵn sàng sẻ chia với những hoàn cảnh khó khăn như mình. Đặc biệt, sau khi hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2023, Lâm vào Bình Dương xin làm công nhân thời vụ, với mong muốn có thu nhập để trang trải cho chặng đường học đại học ở phía trước" - cô Hà bộc bạch.

Vé số của cha, vé vào đại học của con

Nhá nhem tối, người đàn ông đứng tuổi vẫn cố lê chiếc xe lăn tấp vào từng quầy hàng ở chợ thị xã Quảng Trị. Xấp vé số trên tay ông còn dày lắm.