EU đánh giá quá cao tính hấp dẫn của mình... EU không ngờ rằng Nga đã phản ứng với một thỏa hiệp liên kết EU - Ukraine mạnh mẽ như thế và rằng Nga xem đó như là một canh bạc chiến lược một mất một còn... Nga cũng đã tin rằng ông Yanukovych có thể giải quyết cuộc xung đột bằng vũ lực. Nga đã đánh giá thấp cơn thịnh nộ của người dân Ukraine đối với chính phủ...”.

Có thể nói hiệp ước ngày 17-12-2013 ký giữa Tổng thống Ukraine Yanukovych với Tổng thống Nga Putin nâng quan hệ láng giềng Ukraine - Nga lên tầm cao chiến lược mới chính là giọt nước làm tràn ly. Chọn lựa này, tiếp sau quyết định ngày 21-11 của ông Yanukovych ngưng ký kết thỏa hiệp hợp tác liên kết với EU, đã đặt dấu chấm lên chữ “I” cho số phận ông, sinh quán ở Donetsk (khu vực “Nga” ở đông nam Ukraine) và có mẹ là người Ukraine gốc Nga.

Việc ông Yanukovych ngả sang Nga, đổi lấy hứa hẹn được giúp đỡ 15 tỉ USD nợ (trên tổng số nợ 66 tỉ), hạ giá khí đốt... không khó hiểu trong bối cảnh EU cũng đang nợ đầm đìa! Thật ra, thỏa hiệp Putin - Yanukovych đâu đã thật sự hữu hảo: lãi suất của khoản tín dụng này sẽ được tái thương thuyết mỗi ba tháng, như một “cái gông chung thủy”...! Chủ tịch Quốc hội Ukraine lúc đó là ông Volodymyr Rybak đã bình luận: “Nếu quả thật là quan hệ anh em thì biếu không mới là anh em, còn cho vay mà lại nói sẽ điều chỉnh lãi suất thì là quan hệ buôn bán chứ anh em gì!”.

Cái điều khoản sau trong thỏa hiệp Nga - Ukraine mới chính là sinh tử: Ukraine sẽ nhượng cho hải quân Nga khu vực cảng Kerch ở cực đông Crimea. Quyết định “nhượng tô” mới này càng khiến những oán cừu ông tạo ra cách đây bốn năm, vào tháng 4-2010, tức chỉ hai tháng sau khi đắc cử tổng thống, trở nên nóng bỏng. Ông Yanukovych gia hạn hợp đồng sắp hết hạn vào năm 2017 cho hạm đội Biển Đen của Nga được đóng tại quân cảng Sevastopol ở tây nam Crimea thêm 25 năm, cộng thêm năm năm bổ sung “nếu muốn”, tức đến năm 2047!

Bán đảo Crimea có vị trí chiến lược đối với Nga do lẽ đây là điểm xuất phát duy nhất của hải quân Nga để đổ xuống Địa Trung Hải. Nếu nói đến nguy cơ phân hóa Ukraine thành hai vùng gốc Ukraine ở phía tây và gốc Nga ở phía đông nam, thì khởi đầu và dễ dàng nhất chính là ở bán đảo Crimea “đa số gốc Nga” và nơi Nga đang có sẵn 23.000 quân của hạm đội Biển Đen.

Nay hải quân Nga có yên ổn và hùng dũng từ Crimea xoay trục trở lại Địa Trung Hải sau khi đã vắng bóng suốt hơn 20 năm, có thể thấy những tác hại ông Yanukovych đã gây ra như thế nào cho những thế lực khác. Một bên hải quân Trung Quốc khống chế Thái Bình Dương trong bối cảnh Mỹ cứ phải giảm ngân sách quốc phòng, cắt giảm quân số, nay thêm một Địa Trung Hải đầy tàu chiến Nga, thì quả là ác mộng!

Không khó hiểu khi Mỹ và châu Âu nhanh chóng vào cuộc, tỏ ý hỗ trợ nhanh cho chính quyền mới của Ukraine, cũng như cảnh báo này nọ với khả năng can thiệp quân sự của Nga!