Những nhà vô địch nhanh tay lẹ mắt

Có một môn thể thao dù chưa xuất hiện tại Thế vận hội nhưng đẳng cấp của những người chơi nó đã vươn tầm thế giới. Đó là cách tờ The New York Times dành để giới thiệu môn xếp hình nhanh (speed jigsaw puzzle) trong bài viết đăng hôm 30-7.

Xếp hình hay ghép hình vốn là trò giải trí để giết thời gian, xả stress tại gia. Tùy kích thước của bộ xếp hình mà người chơi túc tắc, vài ngày, vài tuần hoặc cả tháng mới xong. 

Giờ thì có cả một cộng đồng nhanh tay lẹ mắt, so kè tốc độ xem ai hoàn thiện một bức ghép hình 500 mảnh trong thời gian ngắn nhất. Họ còn có giải đấu quốc tế, và nhiều người đã trở thành ngôi sao trong lòng người hâm mộ trực tuyến.

Không chỉ là trò chơi tại nhà

Giải vô địch xếp hình thế giới (World Jigsaw Puzzle Championship) lần thứ tư sẽ diễn ra vào tháng 9 tới ở Valladolid (Tây Ban Nha), thu hút thí sinh từ hơn 75 quốc gia. Đây là sự kiện do Alfonso Álvarez-Ossorio, chủ tịch Liên đoàn Xếp hình thế giới, khởi xướng vào năm 2019 và tổ chức đều đặn hằng năm (trừ năm 2020 và 2021 do COVID-19).

Theo ban tổ chức, năm nay dự kiến sẽ có hơn 3.000 người tham gia, tăng khoảng 1.200 người so với năm 2023 và tăng gấp 6 lần so với năm 2019. Cuộc thi có ba hạng mục - cá nhân, đôi và đồng đội, mỗi hạng mục trải qua nhiều vòng cho đến khi công bố người chiến thắng.

Trong số các thí sinh, Karen Kavett, 33 tuổi, ở Los Angeles (Mỹ), là một gương mặt quen thuộc trên mạng xã hội, chuyên chia sẻ nội dung chơi ghép hình. Riêng kênh YouTube Karen Puzzles của cô có hơn 296.000 người đăng ký theo dõi.

Đối với Kavett, ghép hình không chỉ là trò tiêu khiển mà còn là cách cô kiếm sống và kết nối với những người khác. Nhờ cộng đồng trực tuyến, Kavett có thể so sánh tốc độ của mình với nhiều người khác trên thế giới khi luyện tập một mình ngay trong căn hộ của cô.

"Điều đó khiến tôi cảm thấy gắn kết với một cộng đồng rộng lớn hơn, theo cách mà tôi chưa từng thực sự cảm thấy trước đây" - cô chia sẻ với The New York Times.

Mỗi người chơi một sắc màu

Theo quan sát của Chris Alcantara, phóng viên tờ The Washington Post, đối với những người chơi chuyên nghiệp, hoàn thành một bức ghép hình 500 mảnh trong vòng 1 tiếng là chuyện không thành vấn đề, trong khi một người chơi thông thường có thể mất vài ngày, thậm chí vài tháng. Tại giải năm ngoái, đương kim vô địch thế giới Alejandro Clemente León, 28 tuổi, chỉ cần chưa đầy 38 phút (37:59).

Niềm đam mê ghép hình của León bắt đầu từ năm 10 tuổi và anh chỉ chơi những bộ 1.000 mảnh. Mãi đến năm 2019, anh mới chuyển sang bộ 500 mảnh. Năm năm trôi qua, sự nghiêm túc của León đối với bộ môn này ngày càng tăng, và bộ sưu tập hình ghép của anh đã lên đến con số 300.

Để trở thành một người chơi xếp hình tốc độ giỏi như León hay Kavett, theo Álvarez-Ossorio, yếu tố cần thiết chính là thị lực tốt, đôi tay nhanh nhẹn, sự tập trung, tính tổ chức và một chút trực giác, "tất nhiên cũng phải có kỹ thuật nữa". 

"Điều tạo nên sự khác biệt của một nhà vô địch thực thụ là khả năng tự chủ, đảm bảo rằng áp lực không ảnh hưởng đến họ hoặc họ hầu như không nhận ra áp lực đó" - Álvarez-Ossorio nhấn mạnh với The New York Times.

Ngoài ra, những tố chất thiên phú như nhạy cảm với màu sắc, có thể nhận ra sự khác biệt dù là nhỏ nhất về màu, cũng chính là một lợi thế cho người chơi.

Lối chơi phổ biến nhất như sau: Người chơi bắt đầu lật mặt hình ảnh của các mảnh ghép hướng lên trên, sau đó nhóm chúng dựa trên màu sắc, hoa văn, vật thể hoặc đường viền. Từ đó, lắp ráp theo các cạnh và xếp kín các vùng mà họ cảm thấy dễ nhất cho đến khi hoàn thành bức hình.

Thế nhưng, đây chỉ là công thức chung, còn mỗi người chơi lại có một kỹ thuật khác nhau. Chẳng hạn Kavett bắt đầu xếp phần khung, trong khi Léon tập trung kết nối mọi mảnh ghép có thể với nhau.

Nếu chơi theo đội hay theo nhóm, giao tiếp chính là chìa khóa. Mỗi thành viên phải được phân công nhiệm vụ, khu vực chịu trách nhiệm rõ ràng và cho đồng đội biết rõ mình đang làm gì, cũng như cần gì. 

"Sẽ phải nói với nhau nhiều đây, kiểu như: Này tôi đang xếp chỗ bầu trời nhé, thấy mảnh nào màu xanh thì chuyển qua đây. Bạn nói rõ mình đang làm gì, giống như thông báo bước tiếp theo khi chơi bóng chuyền" - Amanda Belanger, đồng sáng lập Hiệp hội trò chơi ghép hình Canada (CJPA), nói với báo The Globe and Mail.

Lời người trong cuộc

Ngay trong tháng này, Kavett sẽ bắt đầu chuẩn bị cho giải vô địch thế giới bằng cách tái hiện bầu không khí thi đấu trong căn hộ của mình. Chương trình luyện tập của cô kết hợp nhiều loại tranh ghép hình khác nhau, trong đó không thể thiếu những bức mà các đối thủ đã giải để so sánh thành tích.

Nhà vô địch Léon lại luôn trải một bức ghép hình lớn trên bàn làm việc và dành 10-15 phút giữa hoặc sau giờ làm việc để ghép một vài mảnh, cứ thế suốt cả tuần. "Đây là thời gian để tôi thư giãn và ngắt kết nối [với thiết bị điện tử]" - anh cho biết. Anh dự định khoảng 2 tuần trước khi giải vô địch thế giới bắt đầu sẽ tăng cường độ luyện tập lên 2-3 bức hình trong khoảng 2 tiếng mỗi ngày.

Nhà đương kim vô địch hăng say luyện tập tới mức ấy, dĩ nhiên những người bị anh bỏ xa trên bảng xếp hạng năm ngoái như Katrina Coleman - người chơi ghép hình nhanh nhất nước Úc - càng không thể đứng yên.

Ở giải vô địch Úc năm 2022, Coleman đứng đầu với thành tích xếp 500 mảnh trong 44 phút 34 giây. Tại Giải vô địch xếp hình thế giới 2023, cô mất 51:17 mới hoàn thành bài thi, đứng thứ 20, chậm hơn Léon hơn 13 phút. Chia sẻ với ABC News, Coleman nói cuộc thi như một bài kiểm tra thực tế cho biết năng lực thực sự của mình đang ở đâu.

Hiện Coleman vừa tập luyện căn thời gian, vừa quay phim lại cả quá trình để phát hiện những chi tiết cần cải thiện. "Có thể là vị trí của các mảnh ghép. Có thể là do bạn đã tốn một nửa thời gian chống cằm trên nắm đấm chỉ để tự hỏi: các mảnh ghép đâu mất cả rồi? Hãy dùng cả hai tay và nhìn lại bản thân khi đang ghép bức hình, bạn sẽ tìm ra cách để cải thiện" - cô nói.

Hai thí sinh đến từ Mỹ của giải vô địch năm ngoái là Andrea Peng (hạng 4) và Becca Taylor (hạng 61) khuyên nên chú ý tập thể dục thể thao, nhất là cổ và lưng vì tư thế ngồi và cúi đầu lâu, cũng như lựa chọn nhạc có tiết tấu nhanh trong lúc luyện tập. "Thi ghép hình giống như thi chạy vậy. Bạn thực sự không muốn nghe một bản ballad nhẹ nhàng đâu" - Peng chia sẻ với The Washington Post.

Ghép chơi, vui thật, bạn thật

Một điểm tích cực ở ghép hình tốc độ mà nhiều người chơi đều đồng tình là tính kết nối cao.

Russell Walsh, một nhà đồng sáng lập khác của CJPA, từng nghĩ mình là người chơi ghép hình lẻ loi, cho đến khi đại dịch COVID-19 kết nối ông với cộng đồng ghép hình cả nước. 

Trong khi đó, Belanger cho biết trò chơi không chỉ giúp cô bận rộn và tránh xa màn hình thiết bị điện tử trong thời gian đại dịch mà còn giúp cô thành lập một nhóm trao đổi và tham gia các sự kiện nhóm tại một quán cà phê trò chơi điện tử địa phương. "Tôi và bạn bè đến đó hằng tháng và chơi rất vui vẻ" - cô nói.

Calum Henderson, biên tập viên tạp chí The Spinoff (New Zealand), từng kịch liệt phản đối chuyện thi ghép hình, vì "cái gì cũng mang ra thi thố là sao". 

Thế nhưng, sau khi tham dự một cuộc thi ghép hình tốc độ online, Henderson cũng phải ngỡ ngàng thừa nhận hóa ra ghép hình thư giãn túc tắc và ghép tốc độ, cạnh tranh căng thẳng có thể tồn tại song song, giống như đi bộ và chạy bộ, hay bơi ở hồ bơi và bơi ở biển.

Ghép hình tốc độ tạo thêm tính cạnh tranh nhưng không làm mất đi niềm vui của việc hoàn thành bức hình. Quả vậy, những tay chơi xếp hình tốc độ đều không đặt nặng tính thắng thua, dù ở sân chơi quốc tế.

León nói anh thi đấu "vì niềm yêu thích thuần túy" và có giữ được ngôi vô địch hay không cũng chẳng quan trọng gì. "Tôi luôn nói mình sẽ rút lui vào cái ngày không thấy vui khi thi đấu ghép hình nữa" - anh nói.