Một giáo viên cho biết các học trò của mình vẫn không thể nào quen với việc thường xuyên bị buộc phải trốn xuống hầm tránh bom khi đang học. Trong ảnh: Lớp học bên trong một hầm tránh bom ở thủ đô Kiev - Ảnh: NYT

Trẻ em Ukraine, những thế hệ tương lai của đất nước, đang trải qua những ngày tháng mà nói như một giáo viên "khiến các em trưởng thành ngay trước mắt người lớn".

Cô giáo Alla Porkhovnyuk, người đã cùng gia đình khăn gói rời khỏi nhà ở Yuzhne gần thành phố Odesa kiêm luôn nhiệm vụ người tư vấn, ổn định tâm lý học sinh trong những ngày này.

Từ chiếc máy tính ở một tỉnh thuộc miền trung Ukraine, cô Porkhovnyuk dạy học trò những bài học về lịch sử đất nước và làm dịu sự lo lắng khi có em nào đó hỏi về chiến tranh.

"Các em thường hỏi: 'Cô ơi, khi nào thì chiến tranh chấm dứt, tụi em được quay lại trường học?'. Tôi luôn mỉm cười và đáp: 'Sẽ sớm thôi em à. Chúng ta hãy kiên nhẫn thêm chút nữa nhé!'" - cô giáo kể lại với báo New York Times.

Hàng triệu người Ukraine đã buộc phải rời bỏ nhà cửa và tị nạn ở các nước xung quanh, trong đó có không ít trẻ em và giáo viên. Ở nơi xa lạ, việc học trở nên khó khăn vì những bất đồng ngôn ngữ và điều kiện cơ sở hạ tầng.

Hơn 13.000 trường học Ukraine đã thiết lập phương pháp học từ xa, một vài trường có sự kết hợp giữa học trực tiếp và học trực tuyến. Theo các quan chức Ukraine, có gần 1.100 trường học tại các khu vực đã bị đóng cửa hoàn toàn vì tình hình an ninh quá căng thẳng.

Chị Inna Pasichnyk, người sống ở Kramatorsk - nơi cách đây ít lâu đã xảy ra vụ tấn công vào một nhà ga xe lửa mà cả Nga và Ukraine đều quy trách nhiệm cho nhau, không nhớ mình đã gói ghém đồ đạc gì khi chạy nạn.

"Nhưng Volodymyr thì khác. Thằng bé lấy được hộp bút chì và quyển tập", chị Pasichnyk nói về con trai mình. Sau khi chạy được đến Cộng hòa Czech và ổn định chỗ ở, cậu bé quay trở lại các lớp học trực tuyến đều đặn mỗi ngày.

Giáo dục mang sứ mệnh cao cả nhất là đưa nhân loại đến với kho tri thức đã tích lũy suốt hàng ngàn năm qua. Nhưng giờ phút này tại Ukraine, những thầy cô giáo như cô Porkhovnyuk tin rằng đó không phải là mục tiêu mà họ hướng đến trong những ngày tháng này.

Khoảng 1/3 học sinh của cô Porkhovnyuk vẫn còn ở lại Yuzhne, số còn lại đã cùng gia đình chạy nạn ra nước ngoài hoặc đến các vùng khác đang tạm yên tiếng súng ở Ukraine. Các lớp học của cô, như chính cô tâm sự và nỗ lực hướng tới, đang dần trở thành một nơi nương tựa tinh thần, đánh lạc hướng trẻ em khỏi chiến sự.

Các thành viên trong một gia đình đến từ Odessa (Ukraine) nghỉ chân, ăn uống lấy sức trước khi sang Ba Lan tị nạn trong hành trình bất đắc dĩ vào tháng 3. Ukraine có khoảng 5,5 triệu trẻ em trong độ tuổi đi học khi chiến sự bùng nổ. Nhiều học sinh đang học các lớp trực tuyến khác trường, khác lớp từ những nơi cách xa nhà hàng trăm, hàng ngàn cây số - Ảnh: NYT

Theo thống kê của nhà chức trách Ukraine, khoảng 900 cơ sở giáo dục của nước này đã bị hư hại kể từ khi Nga phát động "chiến dịch quân sự đặc biệt" ngày 24-2. Trong ảnh: Dãy hành lang của một trường học ở Kramatorsk thuộc miền đông Ukraine bị hư hại trong bức ảnh chụp ngày 5-4 - Ảnh: AFP

Đã có những báo cáo từ các quan chức giáo dục địa phương Ukraine về việc Nga yêu cầu chương trình giảng dạy mới tại các khu vực bị chiếm đóng. Việc cho học sinh quay trở lại học trực tiếp được xem là quá nguy hiểm, đặc biệt ở các địa phương gần Donbass. Trong ảnh: Những em nhỏ phải di tản cùng cha mẹ được tạo điều kiện học trực tuyến tại nơi trú ẩn ở thành phố Lviv thuộc miền tây Ukraine - Ảnh: NYT

Cô giáo 24 tuổi Olena Yurchenko, người dạy các học sinh 10 và 11 tuổi tại một trường tư thục ở Kiev, vẫn không quên được sự hồi hộp khi chính quyền cho mở lại các lớp trực tuyến vào cuối tháng 3. Cô lo lắng không biết liệu tất cả học trò của mình có an toàn không và làm thế nào để trả lời mọi câu hỏi của các em, những người vốn luôn sợ hãi và lo lắng hơn người lớn - Ảnh: NYT

Niềm mong mỏi lớn nhất của cô Yurchenko lúc này là chiến sự kết thúc và nếp sống trở lại bình thường. "Tất cả chúng ta đều sẽ thay đổi. Những đứa trẻ đã trưởng thành hơn ngay trước mắt người lớn", cô Yurchenko chia sẻ. Trong ảnh: Trẻ em tại một trung tâm văn hóa ở Lviv được hoán cải thành nơi tiếp nhận những người tị nạn - Ảnh: NYT

Trẻ Việt kiều Ukraine học con chữ ở quê hương

TTO - Trong khi chờ đợi chiến tranh kết thúc, bà con kiều bào Việt trở về từ chảo lửa Ukraine đang làm quen với cuộc sống nơi quê nhà như tập lái xe vôlăng bên trái, tìm công việc tạm thời, đặc biệt là cho con trẻ học ở quê nhà...