Ảnh minh họa. Nguồn: mamanatural.com

Sữa non là gì?

Sữa non là sữa mẹ được hình thành khi mẹ mang thai từ tháng thứ 7 trở đi. Sữa non (sữa đầu) được tiết ra do sự thay đổi hormone ở người mẹ sau sinh trong khoảng từ 2 - 3 ngày. Sữa non chính là thực phẩm đầu tiên bé hấp thụ khi vừa mở mắt chào đời. Mặc dù có số lượng rất ít, nhưng sữa non lại là kết tinh của các dưỡng chất rất quan trọng đối với sự phát triển của trẻ sơ sinh. Sữa non giúp tăng cường hệ miễn dịch và giảm nguy cơ bị bệnh của trẻ trong 6 tháng đầu đời.

Sữa non có màu gì?

Tùy vào cơ địa của mỗi người mẹ mà sữa non cũng có màu sắc khác nhau. Thông thường, sữa non có màu trắng đục, màu cam , màu vàng, màu vàng nhạt, có khi trong suốt, đặc và hơi dính. Các chuyên gia dinh dưỡng xem sữa non là "vàng lỏng" vì giá trị dinh dưỡng và tầm quan trọng của nó. Sữa non sẽ dần dần thay đổi về thành phần cũng như số lượng.

Khi nào mẹ có sữa non?

Ở mỗi người mẹ, sữa non được tiết ra ở các thời điểm khác nhau. Có người tiết sớm, có người tiết muộn, có người tiết ít có người tiết nhiều. Thực tế, có một số mẹ bắt đầu tiết sữa non khi bụng bắt đầu lớn, mang bầu khoảng tháng thứ 4, cũng có một số mẹ sau khi sinh trong vòng từ 1, 2 hoặc 3 ngày mới bắt đầu tiết sữa non hoặc phải sử dụng máy hút sữa mới bắt đầu tiết sữa.

Các thành phần dinh dưỡng có trong sữa non

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, sữa non được đánh giá là có giá trị dinh dưỡng nhiều gấp 10 lần so với sữa chuyển tiếp (từ ngày thứ 6 đến ngày thứ 10 sau sinh) và sữa trưởng thành (từ ngày thứ 11 trở đi sau sinh). Thành phần dinh dưỡng chủ yếu trong sữa non gồm có:

Protein: Sữa non có hàm lượng protein nhiều gấp 5 lần, đặc biệt chứa nhiều globulin miễn dịch, lactoferrin, các yếu tố tăng trưởng, đại thực bào, bạch cầu trung tính và tế bào lympho. Những chất này có khả năng ngăn ngừa nhiễm trùng và tăng cường khả năng miễn dịch.

Vitamin: Hàm lượng vitamin trong sữa non cao gồm các vitamin A, E, B2, B3, K,…

Lactose: Hàm lượng lactose thấp giúp trẻ sơ sinh dễ tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng. Đặc biệt là hàm lượng natri và clo cao. So với sữa thường, các nguyên tố vi lượng như đồng, sắt, kẽm và các khoáng chất khác cao hơn đáng kể, lượng sắt cao gấp 3 - 5 lần và lượng đồng là khoảng 6 lần.

Thành phần miễn dịch: Các tế bào khác nhau trong sữa non có chức năng miễn dịch nhất định.

Immunoglobulin: Sữa non có một số lượng lớn globulin miễn dịch, kháng nhiều loại bệnh khác nhau, có tác dụng tăng cường miễn dịch cơ thể trẻ sơ sinh và có thể phòng ngừa nhiễm trùng sơ sinh.

Những lợi ích tuyệt vời của sữa non cho trẻ sơ sinh

Y học đã chứng minh trong sữa non có những thành phần quan trọng cần thiết cho sức khỏe của trẻ sơ sinh mà không có loại thực phẩm nào thay thế được. Mẹ được khuyến khích nên cho trẻ bú sớm nhất khi có thể. Nếu mẹ sinh thường, cho trẻ bú sữa non ngay sau sinh khoảng nửa giờ. Nếu mẹ sinh mổ thì nên đợi sau sinh khoảng 6 giờ để tác động của thuốc đã mất đi hoàn toàn trong sữa mẹ. Việc cho trẻ bú sớm không chỉ tranh thủ cho trẻ tiếp nhận đầy đủ thành phần dinh dưỡng của nguồn sữa non mà còn giúp mẹ kích thích tuyến sữa, nhanh chóng hồi phục tử cung và có tác động giúp mẹ tránh được một số bệnh sau sinh.

Sữa non là kháng sinh tự nhiên cho trẻ sơ sinh

Mẹ được khuyến khích cho cho trẻ bú sớm khi có thể. Những giọt sữa đầu đời này không chỉ có lượng dưỡng chất hoàn hảo, sữa non còn chứa tế bào sống được gọi là kháng thể, có tác dụng kích thích cơ thể tạo ra kháng thể để bảo vệ cơ thể trẻ sơ sinh chống lại các tác nhân gây hại, các loại vi-rút, các vi khuẩn nhiễm bệnh,  các bệnh mãn tính…

Sữa non có tác dụng như thuốc kháng sinh nhưng lại không có tác dụng phụ, có thể được coi như là một loại vắc xin tự nhiên tuyệt đối an toàn. Trẻ sẽ phát triển toàn diện cả về tinh thần và thể chất, không gặp phải các bệnh như sởi, tiêu chảy, các bệnh về đường hô hấp,… nếu trẻ được bú sữa hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời.

Sữa non phát triển não bộ của trẻ

Một thành phần quan trọng khác có trong sữa non là ganglioside. Đây là một nhóm chất béo rất quan trọng giúp bé phát triển trí não. Ganglioside không chỉ giúp cho não bộ của bé sớm phát triển mà nó còn bảo vệ hệ thống đường ruột, chống viêm nhiễm đường ruột cho trẻ khi thu hút các vi khuẩn có hại và trung hòa chúng.

Sữa non hỗ trợ hệ thống tiêu hóa của trẻ hoạt động tốt

Sữa non chứa ít chất béo, trẻ dễ dàng tiêu hóa và hấp thụ. Chức năng phân giải thức ăn của ruột lúc này cũng chỉ mới hình thành. Các chất dịch cần thiết như lactase hay enzyme cũng chỉ vừa mới bắt đầu được tiết ra. Chất chống oxy hóa và immunoglobulin có trong sữa non không chỉ giúp trẻ tránh khỏi các triệu chứng xuất huyết và còn bảo vệ thành ruột non yếu của trẻ. Vì vậy, sữa non là thực phẩm tốt nhất dành cho trẻ sơ sinh.

Sữa non còn có tác dụng nhuận tràng, khuyến khích cơ thể trẻ bài tiết ra phân xu tác động đến việc đào thải bilirubin dư thừa. Trẻ được ngăn ngừa được bệnh vàng da, tránh mẫn cảm và dị ứng.

Không nên dự trữ sữa non cho trẻ sơ sinh

Sữa non chỉ phát huy công dụng tốt nhất khi mẹ cho trẻ bú trực tiếp trong khoảng thời gian sớm nhất sau sinh. Có một số mẹ vắt sữa non được tiết ra trong thai kỳ, lưu giữ lại khi trẻ ra đời. Thế nhưng việc làm này có hại chứ hoàn toàn không có lợi. Vì sữa non sau khi rời khỏi cơ thể mẹ, dù được bảo quản kỹ lưỡng trong môi trường nào cũng không đảm bảo được chất lượng và thành phần dinh dưỡng, và việc kích thích tuyến sữa khi mang thai có thể ảnh hưởng đến tử cung co rút dẫn đến tình trạng sinh non. Vì vậy, các mẹ không nên dự trữ sữa non cho trẻ.