"Bản khế ước" của với cử tri Mỹ, được công bố vào tháng 10-2016, đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ của ứng cử viên Donald Trump nhưng cũng chính nó đã khiến ông trở thành kẻ thất hứa khi trở thành Tổng thống.

Cam kết trong vòng 100 ngày sau khi nhậm chức sẽ thực hiện tất cả những gì nêu trong "bản khế ước", thời hạn đã hết nhưng nhiều trong số vẫn chưa thực hiện được hoặc bị đình trệ.

Giới quan sát nhận định bằng cách ký một loạt các sắc lệnh hành pháp trong vòng mấy tuần sau khi nhậm chức, ông Trump muốn chứng tỏ ông là một vị Tổng thống hành động.

Thực tế, có những điều ông Trump không hứa trong khế ước nhưng vẫn làm, làm lớn và thành công như đánh bại khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) ở Trung Đông.

Donald Trump gây tranh cãi khi trở thành Tổng thống Mỹ, gây chia rẽ và phản đối bằng các sắc lệnh nhưng những cái được không hề ít - Ảnh: REUTERS

Hủy bỏ và thay thế Obamacare

Nỗ lực hủy bỏ Đạo luật chăm sóc sức khỏe hợp túi tiền (Obamacare) và thay thế bằng Dự luật chăm sóc sức khỏe Mỹ (AHCA) của tổng thống Trump đã thất bại.

Mốc thời gian ngày 29-4-2017, đúng 100 ngày sau khi nhậm chức, đã qua gần 8 tháng. Obamacare vẫn còn đó, tương lai của AHCA vẫn bất định. An ủi lớn nhất của ông Trump là trong dự luật cải cách thuế do đảng Cộng hòa đề xuất (được thông qua ngày 21-12) và được ông đặt bút ký nhanh chóng thành luật vào ngày 22-12 có những điều khoản hủy bỏ một phần Obamacare.

Di chuyển Đại sứ quán Mỹ tại Israel về Jerusalem

Ngày 6-12, Tổng thống Trump tuyên bố công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và bắt đầu quá trình yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ dời Đại sứ quán Mỹ tại Israel, vốn đang đặt tại Tel Aviv, sang Jerusalem.

Cho đến thời điểm hiện tại, Đại sứ quán Mỹ tại Israel vẫn yên vị ở vị trí cũ. Quyết định của ông Trump đã vấp phải sự phản đối của nhiều nước trên thế giới. Tại Liên Hiệp Quốc, Mỹ phủ quyết và bỏ phiếu chống các nghị quyết của Hội đồng Bảo an và Đại hội đồng.

Xây dựng bức tường biên giới Mỹ - Mexico

Thất bại trong việc buộc Mexico trả toàn bộ tiền xây dựng bức tường biên giới, ngày 25-1-2017, ông Trump ký Sắc lệnh hành pháp về cải thiện an ninh biên giới với mục đích kiếm tiền ngân sách liên bang.

Các dự luật ngân sách do phe Cộng hòa đề xuất sau đó vấp phải sự phản đối từ phe Dân chủ. Trong khi các nguyên mẫu bức tường biên giới đã được xây dựng tại bang California, ngân sách riêng dành cho kế hoạch này vẫn còn bị đặt dấu chấm hỏi.

Đôi mắt của những kẻ mộng mơ (Dreamer) ở biên giới Mỹ - Mexico. Một kế hoạch xây dựng bức tường bêtông thay cho hàng rào sắt đã được nhắc đến trong nhiều tháng qua. Tấm pano in hình đôi mắt này sẽ không thể vắt qua hai bên biên giới khi bức tường của Tổng thống Trump hoàn tất - Ảnh: JR-art.net

Ngăn người Hồi giáo vào Mỹ

Sắc lệnh hành pháp cấm các công dân đến từ 7 quốc gia Hồi giáo chiếm đa số đến Mỹ trong vòng 90 ngày ký ngày 27-1-2017 của tổng thống Trump đã đẩy ông vào cuộc chiến với nhánh tư pháp của nước Mỹ. Các cuộc biểu tình diễn ra trên khắp nước Mỹ.

Phiên bản 2.0 sau đó thu hẹp lại còn 6 nước và được thực thi trước khi được thay thế bằng bản 3.0, cấm 6 nước Hồi giáo đa số và Triều Tiên.

Trục xuất 2 triệu người nhập cư không giấy tờ

Trong bản khế ước, ông Trump cam kết sẽ trục xuất hơn 2 triệu người nhập cư bất hợp. Nỗ lực thực hiện lời hứa được thể hiện bằng sắc lệnh hành pháp ký ngày 26-1-2017, tức chỉ 6 ngày sau khi ông Trump nhậm chức.

Các cơ quan thực thi pháp luật di trú của Mỹ vào cuộc ngay sau đó, dẫn tới nhiều vụ bắt giữ và khám xét nhà trên khắp nước Mỹ.

Cảnh sát hải quan và nhập cư Mỹ (ICE) áp tải một người đàn ông nhập cư bất hợp pháp trong chiến dịch truy quét tại thành phố Los Angles, bang California ngày 7-2 - Ảnh: ICE

Ngân sách liên bang trở thành vũ khí để tổng thống Trump gây áp lực với các thành phố ẩn trú trên khắp nước Mỹ - nơi người nhập cư không giấy tờ được bảo trợ.

Bộ Ngoại giao Mỹ đã đình chỉ cấp thị thực cho một số nước, bao gồm Campuchia, vì không nhận lại công dân bị Mỹ trục xuất.

Chưa có con số thống kê số người bị trục xuất trong năm 2017. DACA - Chương trình bảo vệ trẻ em nhập cư bất hợp pháp, bị tổng thống Trump đặt dấu chấm hết nhưng trì hoãn thực hiện 6 tháng.

Đàm phán lại Hiệp định thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA)

Ngày 22-1-2017, tổng thống Trump tuyên bố sẽ bắt đầu đàm phán lại NAFTA với Canada và Mexico. Ngày 26-4, viết trên Twitter, ông Trump nhấn mạnh nếu không đạt được thương mại công bằng, NAFTA sẽ bị hủy bỏ.

Quá trình đàm phán sẽ tiếp tục trong năm 2018.

Rút khỏi Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP)

Ngày 23-1, bằng một sắc lệnh hành pháp, Tổng thống Trump tuyên bố Mỹ rút khỏi TPP. Quá trình đàm phán TPP hậu Mỹ thoái lui vẫn được tiếp tục với 11 thành viên.

Giảm thuế cho cá nhân và doanh nghiệp

Tổng thống Trump cam kết giảm thuế 20% thuế cho các doanh nghiệp, từ 35% xuống còn 15% nhưng thất bại với mục tiêu này và chọn cách thỏa hiệp, giảm còn 21%.

Ngày 21-12-2017, với việc được lưỡng viện thông qua, dự luật cắt giảm thuế trị giá 1,5 nghìn tỉ USD của đảng Cộng hòa được xem là chiến thắng lớn nhất về mặt lập pháp của tổng thống Trump kể từ khi nhậm chức.

Tổng thống Trump khoe văn bản cải cách thuế đã được ông đặt bút ký tại Nhà Trắng ngày 22-12 để thực thi thành luật - Ảnh: REUTERS

Rút khỏi Hiệp định Paris về chống biến đổi khí hậu

Trong bản khế ước, tổng thống Trump cam kết sẽ hủy bỏ hàng tỉ USD đóng góp của Mỹ cho các chương trình biến đổi khí hậu do Liên Hiệp Quốc bảo trợ. Số tiền này sẽ được dùng để cải thiện cơ sở hạ tầng nguồn nước và môi trường của Mỹ.

Trẻ em chơi bóng đá tại Poca, bang West Virginia, trên nền các cột khói thải ra từ những nhà máy than gần đó. Nước Mỹ đã rút khỏi Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu với lập luận nó không công bằng cho người Mỹ - Ảnh: NEW YORK TIMES

Ngày 1-6, ông Trump tuyên bố sẽ rút khỏi Thỏa thuận Paris về chống biến đổi khí hậu và thông báo lên LHQ 2 tháng sau đó.

Quá trình rút khỏi thỏa thuận Paris có thể mất 3 năm. Ông Trump tuyên bố sẽ xem xét lại nếu các điều khoản công bằng hơn với Mỹ.

Hồi sinh dự án đường ống dẫn dầu Keystone XL và Dakota Access

Ngày 24-1, bằng một sắc lệnh hành pháp, Tổng thống Trump đã khai thông bế tắc cho dự án đường ống dẫn đầu gây tranh cãi Keystone XL và Dakota Access. Đây là một trong 7 lời hứa ông Trump cam kết làm để bảo vệ người lao động Mỹ, tạo ra 10 triệu việc làm mới trong nhiệm kỳ đầu tiên.

Tiêu diệt khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS)

Ông Trump đã từng bị chế giễu khi tuyên bố tiêu diệt IS mà không đưa ra được bất kỳ chiến lược nào trong thời gian tranh cử.

Thực tế, nước Mỹ, dưới thời ông Trump, chỉ mất 11 tháng để xóa sổ IS tại Iraq, can dự sâu vào Syria dưới danh nghĩa chống khủng bố.

Xe bọc thép quân sự Mỹ tại thị trấn Darbasiya (Syria) tháng 4-2017 - Ảnh: REUTERS

Xóa nạn tham nhũng và thông đồng lợi ích ở Washington

Bước chân vào chính trường với kinh nghiệm chính trị gần như bằng không, ông Trump đã tuyên chiến với giới tinh hoa, nạn tham nhũng và nhóm lợi ích ở Washington bằng 6 điều trong bản khế ước.

Một năm trôi qua, tổng thống Trump đã giữ được 3 trong số này bằng các sắc lệnh cấm quan chức Nhà Trắng vận động hành lang cho chính phủ nước ngoài; cấm các tổ chức vận động hành lang nước ngoài tài trợ cho các cuộc bầu cử ở Mỹ và giảm bớt thủ tục hành chính bằng quy định mỗi quy định liên bang mới muốn được ban hành phải bỏ hai quy định cũ.

Năm đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống của ông Trump sắp khép lại - Ảnh: REUTERS