Cô bảo mẫu Trần Thị Trúc Tiên cắt móng tay cho học sinh khối tiểu học Trường dân lập Thanh Bình sau giờ học buổi tối - Ảnh: Như Hùng

Ngoài 60 tuổi nhưng vẫn mê chơi bóng đá, bóng rổ. Đó là lời giới thiệu vui của các giáo viên ở Trường tiểu học, THCS và THPT Ngô Thời Nhiệm, Q.9, TP.HCM về cô giáo quản lý phòng nữ nội trú Quách Thị Phấn.

Quản lý học sinh nội trú bậc tiểu học nên cô Phấn phải cùng ăn, cùng ngủ, cùng chơi với các em, kể cả những môn thể thao mà mấy chục năm qua cô không “đụng” đến.

Những giáo viên nhiều vai

Các giáo viên tiểu học ở trường nội trú như cô Phấn được ví như những diễn viên nhiều vai: vai người quản lý, vai cha mẹ, vai thủ quỹ (giữ tiền và tài sản giùm trò), vai công an (đôi lúc phải điều tra, phá án), vai bác sĩ tâm lý và cả vai bạn bè - luôn sẵn sàng lắng nghe và chia sẻ với những học sinh thiếu thốn tình cảm gia đình.

Không có gia đình hoặc không vướng bận gia đình, đó là yêu cầu đầu tiên đối với những giáo viên chọn nghề quản nhiệm, phụ trách nội trú ở các trường tư thục.

Vì vậy, những người trụ lại nghề này thường là giáo viên nghỉ hưu hoặc giáo viên trẻ nhưng độc thân.

Các trường tư hiện nay cũng yêu cầu tuyển người có bằng sư phạm, bởi không thể “tay ngang” mà quản lý được những học sinh tiểu học luôn cần uốn nắn nếp sống, tác phong, đạo đức. Kinh nghiệm và sự tận tụy giúp các cô trụ lại, nhưng cũng có những người không làm nổi phải bỏ việc.

Phải cùng sống, cùng ăn, cùng ở với trò, có người về nhà mỗi cuối tuần nhưng cũng có trường hợp như cô Phấn chỉ về quê (ở Thanh Hóa) hai dịp hè và tết.

Là giáo viên dạy hóa đã nghỉ hưu, cô tìm thấy niềm vui từ nghề giáo viên nội trú và coi ngôi trường này như ngôi nhà thứ hai của mình.

Phòng nội trú nữ của cô Phấn phụ trách có 16 em. Học trò nữ xa nhà sống chung phòng, biết bao chuyện phức tạp nảy sinh. Cô trở thành bà mẹ đông con luôn phải bao quát bọn trẻ, tìm hiểu khi có đứa nào buồn hay giải tỏa những xích mích, khích bác thường có ở “chị em gái”.

Cô kể: “Lớp 4, lớp 5 có đứa đã dậy thì. Chúng nó hỏi: Cô ơi, bạn nam bạn nữ dắt tay có phải là yêu không? Có đứa vẫn hồn nhiên tắm xong cởi trần chạy vào phòng lấy quần áo để thay. Có đứa chưa biết gì chuyện vệ sinh thân thể trong “ngày ấy”. Mình phải chỉ từng tí, từng tí một. Con phải giặt đồ “nhỏ” thế này, phơi phải khuất vào trong. Lớn rồi phải giữ gìn bản thân, là con gái phải biết trau chuốt áo quần, tết tóc gọn gàng trước khi ra ngoài, móng tay móng chân cắt cho sạch sẽ, chơi đùa với bạn trai phải ý tứ...”.

Cô luôn mang theo trong giỏ cuốn sổ chi tiêu, hôm nay trò này xin mua món này hay muốn ăn cái kia đều phải báo cô vì cô giữ giùm tiền, điện thoại, trang sức của tất cả các em. Có gia đình cho con 

1 triệu đồng/tháng, tức mỗi ngày được tiêu 30.000 đồng, cô phải dạy trò cách để dành, tiêu những thứ nào cần, không lãng phí. Các em có xích mích, phải gọi từng đứa ra tâm sự rồi bắt làm hòa.

Cô Bích Ngọc, quản lý phòng nội trú nam tiểu học ở trường, lại là một giáo viên 9X độc thân.

Trong khi các bạn cùng trang lứa chọn những ngả đường khác, bay nhảy nhiều hơn, thì cô trụ lại ở trường nội trú, tận tụy ngày này sang tháng khác với học trò. Phòng nội trú nam nhưng gọn gàng, sạch sẽ không kém phòng nữ.

Tất cả học sinh đều phải tự dọn rác, quét phòng, giăng mùng khi ngủ và dọn giường sau khi ngủ dậy. Tương tự cô Ngọc, 90% giáo viên của trường sống nội trú trong trường suốt tuần.

Tình thương của người dưng

Không máu mủ, ruột rà nhưng sống và chăm sóc trẻ, các giáo viên nội trú dần trở thành những bà mẹ thứ hai của các em.

Cô Phan Thị Tuyết - giáo viên dạy tiểu học Trường tiểu học, THCS và THPT Thanh Bình, Q.Tân Bình - có gần 20 năm gắn bó với học trò. Bao lứa học trò đã đi qua, có những mảnh đời mà cô ấn tượng mãi.

“Dạy, nói chuyện với các em rồi thương như con. Có em chẳng có người thân nào, cả năm không về, tết ở lại với bác bảo vệ. Có em cha mẹ ly dị nên ở nhà nội một chút, ngoại một chút. Mỗi học trò mỗi cảnh. Mới vào trường thì quậy phá, làm theo ý mình vì đã quen là con cưng. Có đứa khóc suốt tuần đầu, mình phải từ từ “đánh lạc hướng” khiến các em chú tâm vào các hoạt động khác ở trường để quên nỗi nhớ gia đình” - cô kể.

Năm học này cô dạy lớp 1, lứa học trò mới ngày đầu bước vào ngôi trường tiểu học và cũng lần đầu sống xa nhà, tự lập.

Mỗi học sinh đến từ các địa phương khác nhau, trình độ cũng khác nhau nên giáo viên phải tỉ mỉ rèn từng em một. Giờ ăn, cô ăn chung với trò để nhắc những em kén ăn, thuyết phục các em chịu ăn bằng một câu chuyện hay tấm gương nào đó.

“Phải sống sẻ chia và tâm lý thì trẻ mới tin và chia sẻ với mình” - thầy Hoàng Văn Hoan, phó tổng giám thị Trường Ngô Thời Nhiệm, tâm niệm như vậy sau nhiều năm làm nội trú.

“Mỗi thầy cô có mấy chục đứa con, phải làm cha, làm bà, làm mẹ, làm anh chị và làm bạn của trò, hiểu thói quen, tâm sinh lý từng đứa. Mình tình cảm với trò, trò cũng coi mình như người thân, mỗi lần được đón về là bịn rịn, bản thân các thầy cô về nhà cũng nhớ các em. Sống với nhau như gia đình không nhớ sao được” - thầy Hoan tâm sự.