Tiến trình hoa râm hóa bắt đầu tầm 40 tuổi. Những ai mới “băm”  hay “hăm” đã lác đác muối tiêu gọi là tóc bạc sớm.

Melanin 

Chất màu đen nhánh của sê-ri lông, tóc do melanin (sắc tố) tạo ra, được sản sinh từ các melanocytes (tế bào sắc tố) trú đóng dưới lớp biểu bì. Khi người ta có tuổi, melanin sản sinh ít dần, rồi tiến tới ngưng hẳn. Mái tóc theo đó chuyển màu “đen bạc”, từ muối tiêu đến toàn muối lúc sắp diện kiến ông bà. 

Muối tiêu cả gói

Tóc bạc sớm, đa phần nằm trong chuỗi bạc màu của hệ thống lông tóc. Nghĩa là không chỉ tóc, thanh niên có thể “muối tiêu” cả lông mu, lông nách. Thiếu nữ  có thể “bạch phát ” cả lông mi!

Đến nay, chưa ai xác tín được thứ gì khiến các melanocytes bê trễ  khi tóc hãy còn xanh. Nhiều cái tên được bêu ra như di truyền, bệnh nang tóc, bệnh tuyến giáp, tuyến yên, thiếu vitamin - khoáng chất, lạm dụng hóa chất, rối loạn nội tiết, stress, thuốc lá, và cái bung xung không thể thiếu: máu xấu!

Máu nghèo đâu có xấu! 

Y học không có cái gọi là máu xấu. Máu có axit uric cao (gout), đường huyết vượt ngưỡng (tiểu đường), lipid rối loạn (mỡ máu) có phải là máu xấu? 

Thật ra, những thể loại máu trên không mấy liên quan đến tóc bạc sớm. Có chăng thiếu máu (chẳng hạn thiếu máu, thiếu sắt-Fe), tác động xấu đến nang tóc, khiến tóc bạc sớm. Thiếu máu, tên Hán-Nôm là “bần huyết”, nghèo chứ đâu có xấu! Việc cứ tóc bạc sớm là đổ vấy cho xấu máu, vừa khiến nạn nhân xấu mặt, vừa dễ khiến trật đòn trong chữa trị, và bỏ lọt bệnh gốc nguy hiểm ẩn đằng sau nếu có.

Bệnh hay không bệnh?

Thanh niên mới tí tuổi  đã “tóc xanh phai màu” không chỉ bận lòng về thẩm mỹ, mà còn sa vào nhiễu loạn sức khỏe. Chỉ riêng việc bị bêu “máu xấu” đã khiến nhiều cô cậu đứng ngồi không yên, thăm khám khắp nơi, đòi chụp cả CT cắt lớp! Vậy, tóc bạc sớm có phải là chỉ dấu sức khỏe kém, thậm chí nguy hiểm? Đại đa số là không, không thiếu nam thanh nữ tú “khỏe như vâm” với cái đầu hoa râm  được che đậy bằng thuốc nhuộm mà không ai biết. 

Bạc trắng sau một đêm!

Ta từng nghe giai thoại về những người quá âu lo sợ hãi, chỉ trong một đêm đầu bạc trắng. Vô lý, nếu căn cứ vào cơ chế  melanin. Nếu sợ hãi dọa được melanocytes, thì cũng khó trong vài giờ nhuộm trắng vài trăm sợi tóc. Người ta đưa ra lý giải khả dĩ, là âu lo có thể làm rụng loạt tóc đen, nhưng chừa lại tóc trắng, nên gây hiểu lầm là bạc đầu. 

Chữa tại nhà là chính

Bạc đầu đa phần không đáng lo, nên hầu như khi đến tay, các bác sĩ  thường chỉ ra toa chung chung rồi dặn thòng: “bệnh nhân” về  thay đổi chế độ ăn và lối sống! Dinh dưỡng tốt có thể giúp nhiều bạn trẻ tìm lại màu đen cho chỗ đội nón. Cần quan tâm là các thực phẩm giàu vitamin B12, E (thịt, cá, trứng, sữa, rau dền, khoai lang, măng tây, cà chua, chuối, bơ, đu đủ, xoài), khoáng chất như đồng (chocolate, đậu, nấm), kẽm (tôm, cua, thịt bò, rau chân vịt), tyrosin     (trứng, sữa, phô mai, ngũ cốc), catalase (gan, cà rốt, khoai tây, dưa hấu)…

Đen là làm tới? 

Một nhánh “thực phẩm chức năng” khá ăn nên làm ra với tóc bạc sớm là đậu đen, mè đen, hà thủ ô, sương sáo, bồ kết (gội đầu)… Nói chung, bà con thấy cái gì đen thì cứ làm tới, nghĩ là “không bổ dọc cũng bổ ngang”. Thật ra, chiêu thức “ăn gì bổ nấy” này có cơ sở khoa học rất yếu, hiệu quả hên xui, giống tình cảnh của mấy ông bị vợ chê tích cực nhắm pín hổ. Tất nhiên, cũng có điểm hay, chẳng hạn đậu đen, vốn dĩ là nguồn cung vitamin, khoáng chất hiệu lực; còn màu đen chỉ là góp chút công kiểu “thắng lợi tinh thần”.

Nhuộm tóc, coi chừng khóc hận

Chữa trị nhiêu khê, phập phù nên dễ hiểu nhuộm tóc là giải pháp thượng sách với nhiều người. Vấn đề là nhuộm tóc từ lâu có tiếng gây họa từ dị ứng, sốc thuốc, mù lòa, loạn nội tiết, quái thai, đến cả ung thư hay vong mạng… Những cái tên bất hảo có trong thuốc nhuộm tóc là bezen, alkylphenol ethoxylate, isopropyl alcohol, paraphenylenediamine… Muốn đổi màu cái đầu hãy tỉnh táo chọn hàng uy tín, không ngại liệt kê thành phần và cảnh báo nguy hiểm trên bao bì.

Nếu phải tính đến chước nhuộm lại cái  đầu, thì cần lưu ý đến các chống chỉ định :

- Da  đầu, mặt, cổ đang tổn thương (chàm, nhọt, lở, viêm, sưng…)

- Phụ nữ  đang hành kinh, thai kỳ, cho con bú.

- Người già, người rối loạn chức năng gan, thận

Cần làm ngay trước khi nhuộm tóc:

- Thử phản ứng thuốc trên da (da tay, sau tai).

- Không dùng dụng cụ kim loại kể cả lược chải.

- Kéo dài khoảng cách giữa 2 lần nhuộm.

- Nếu gặp dị ứng, lập tức dừng và tẩy sạch thuốc nhuộm.

 - Sử dụng găng tay, phương tiện hỗ trợ. Tránh để thuốc nhuộm dính vùng da khác không liên can.

Hiện có một số loại thuốc nhuộm tại nhà, được quảng cáo là toàn thiên nhiên, nhưng soi kỹ thì nhiều cái tên không chắc đủ  trình  nhuộm  tóc! Nói đến nhuộm là nói đến bộ sậu đi kèm như chất bám màu, giữ màu, làm khô nhanh… Những thứ này khó biết gốc gác thật sự có thiên nhiên hay không.