Ảnh minh họa. Nguồn: pinterest.co.uk

Tuyến giáp là tuyến nội tiết có hình cánh bướm nằm ở vùng cổ phía trước và dưới. Nhiệm vụ chính của tuyến giáp là tiết ra hoóc môn vào trong máu và được vận chuyển tới từng mô trong cơ thể. Hoóc môn tuyến giáp giúp cơ thể sử dụng năng lượng, giữ ấm, làm cho não, tim, các cơ và nhiều cơ quan khác làm việc trong trạng thái ổn định.

Basedow là bệnh lý do hoạt hóa quá mức toàn bộ các hoạt động của tuyến giáp (cường giáp).

Những triệu chứng của bệnh Basedow

- Cường giáp: Triệu chứng chính của Basedow do tăng sản xuất quá mức các hoóc môn tuyến giáp.

- Bệnh mắt: Do viêm và sưng nề các mô quanh mắt, gây lồi mắt hay còn gọi là bệnh mắt Basedow. Mặc dù nhiều bệnh nhân thấy có đỏ mắt hoặc cộm mắt nhưng chỉ có dưới 5% có các biểu hiện nghiêm trọng kéo dài. Do vậy, bệnh nhân có các triệu chứng về mắt cần được thăm khám bởi các bác sĩ mắt và đồng thời cả bác sĩ nội tiết. Triệu chứng bệnh mắt có thể bắt đầu trước hoặc sau khi được chẩn đoán Basedow 6 tháng. Hiếm khi, bệnh mắt Basedow diễn ra sau một thời gian dài điều trị. Bệnh mắt gần như không có mối liên quan tới mức độ của triệu chứng cường giáp. Những dấu hiệu như nhìn mờ hoặc nhìn đôi thường ít gặp và hay diễn ra muộn, có thể gặp nhiều ở các bệnh nhân có hút thuốc lá.

- Bệnh da: Rất hiếm khi gặp bệnh nhân Basedow có xuất hiện các nốt mẩn đỏ ở da mặt trước vùng cẳng chân. Bệnh nhân có thể đau hoặc không đau. Tương tự như bệnh mắt, vấn đề về da thường không liên quan đến mức độ cường giáp và thời gian phát hiện cường giáp.

Nguyên nhân gây bệnh cường giáp

Cơ chế sinh lý bệnh học của Basedow nằm ở hệ miễn dịch. Bình thường, hệ miễn dịch có nhiệm vụ phá hủy những xâm nhập từ bên ngoài như vi khuẩn, virus. Tuy nhiên, ở một số người hệ miễn dịch lại sinh ra những kháng thể chống lại các cơ quan của chính mình, gây phá hủy hoặc kích thích hoạt động. Ở bệnh Basedow, các kháng thể bám vào bề mặt tế bào tuyến giáp làm tăng tiết hoóc môn quá mức. Tương tự, điều này cũng có thể xảy ra ở bề mặt của các tế bào vùng sau nhãn cầu. Một vài giả thuyết cho rằng, bệnh Basedow có thể liên quan đến những sự kiện đau buồn như mất người thân, thất bại trong công việc.

Chẩn đoán bệnh Basedow

Bệnh Basedow được chẩn đoán dựa vào triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm hoóc môn tuyến giáp (thyroxine – T4, triiodothyronine – T3 và hoóc môn kích thích tuyến giáp -TSH) trong máu. Đôi khi tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể các bác sĩ có thể chỉ định thêm xạ hình tuyến giáp hoặc một vài xét nghiệm khác như TRAb.

Điều trị bệnh Basedow

Các phương pháp điều trị Basedow gồm có thuốc kháng giáp (methimazole, PTU), I-131 và phẫu thuật. Tuy mỗi phương pháp đều có ưu và nhược điểm riêng nhưng các bác sĩ sẽ tư vấn cho bệnh nhân phương pháp điều trị phù hợp nhất. Cường giáp do Basedow có thể kiểm soát và điều trị thành công, tuy nhiên bệnh nhân hầu như sẽ có nhược giáp sau điều trị. Nếu điều trị I-131 hoặc phẫu thuật bệnh nhân có thể gặp triệu chứng nhược giáp sớm hơn so với điều trị bằng thuốc kháng giáp. Tối thiểu bệnh nhân cường giáp nên kiểm tra xét nghiệm chức năng tuyến giáp một năm một lần. Khi có triệu chứng nhược giáp, bệnh nhân cần uống thuốc hoóc môn hàng ngày theo hướng dẫn của bác sĩ.

Yếu tố di truyền và các thành viên trong gia đình

Do Basedow có liên quan đến di truyền nên cần khám những thành viên khác trong gia đình của bệnh nhân để phát hiện các vấn đề về bệnh lý tuyến giáp.