Sự tự miễn xảy ra khi hệ miễn dịch của cơ thể lại tấn công vào các mô của chính cơ thể đó. Cần biết rằng sự tự miễn hoàn toàn khác xa với dị ứng, là tình trạng hệ miễn dịch của cơ thể tấn công những phần tử lạ xâm nhập cơ thể như phấn hoa, bụi bặm...

Sự tự miễn dẫn đến hậu quả là sự hủy diệt các mô, tế bào của chính cơ thể mà hệ miễn dịch đã tấn công và gây nên những chứng bệnh vô cùng nghiêm trọng. Sự tự miễn có thể tác động vào nhiều mô cùng lúc như bệnh lupus hoặc chỉ tác động vào từng cơ quan riêng lẻ, chẳng hạn như các bệnh của tuyến giáp. Bệnh tự miễn có thể gây ra trên 80 tình trạng bệnh khác nhau.

Các nhà y học đã mạnh mẽ “tố cáo” rằng chính lối sống hiện đại là thủ phạm “đâm bị thóc, thọc bị gạo”. Ngoài ra, cần phải kể đến các yếu tố di truyền. Bạn sẽ rất có khả năng bị “dính” bệnh tự miễn nếu người thân của bạn đã từng “dính”. Tuy nhiên, không nhất thiết là có chung tình trạng bệnh, ví dụ nếu người thân của bạn bị các bệnh về tuyến giáp thì bạn không nhất thiết bị các bệnh về tuyến giáp, thay vào đó bạn sẽ bị lupus...

Y học đã “chỉ mặt điểm tên” 5 thủ phạm nhúng tay vào quá trình tự miễn.

1. Sự thiếu hụt vitamin D: Vitamin D hỗ trợ hệ miễn dịch chống lại ung thư, đồng thời ngăn ngừa sự nhóm họp của những “thành phần phản động” trong hệ miễn dịch. Vitamin D được cơ thể tổng hợp nhờ ánh sáng mặt trời. Những quốc gia ở vĩ độ cao như Canada và New Zealand có tần suất người mắc bệnh tự miễn cao nhất thế giới. Để chắc chắn bạn không bị thiếu vitamin D, lượng vitamin D có trong máu khi đem xét nghiệm cần đạt ở con số 100-150 pg/ml.

2. Sự nhiễm trùng: Hiện trạng này sẽ làm ngòi nổ cho một số bệnh tự miễn như sốt thấp khớp, viêm cột sống... Trong sự viêm nhiễm, các tế bào của chính cơ thể lại “na ná” như vi trùng, vì vậy hệ miễn dịch lại “khôn nhà dại chợ”. Thay vì đánh vi trùng lại tiêu diệt “người nhà”.

3. Sự xáo trộn vi khuẩn đường ruột: có hàng tỉ tỉ vi khuẩn sống ở trong ruột có vai trò điều hòa hệ miễn dịch. Vài thập kỷ gần đây, màng nhầy ruột của chúng ta đang “la làng” vì tình trạng sử dụng kháng sinh bừa bãi, thuốc ngừa thai vô tội vạ. Phong trào giảm cân cũng là kẻ tòng phạm. Sự mất cân bằng của hệ vi sinh đường ruột cũng dẫn đến các chứng tự miễn và các rối loạn miễn dịch.

4. Hội chứng rò ruột: Một khi hệ vi khuẩn đường ruột bị xáo trộn, sự tiêu hóa trở nên kém hiệu quả, màng nhầy ruột bị tổn hại. Hàng rào phân cách ruột và máu bị hóa giải. Các phần tử thức ăn sẽ thừa cơ hội từ ruột ngao du vào máu và tạo “gánh nặng” cho hệ miễn dịch, từ đó hệ miễn dịch “nổi quạu” dẫn đến sự tự miễn.

5. Ô nhiễm môi trường: Bệnh tự miễn, nhất là bệnh lupus, càng nghiêm trọng hơn khi môi trường sống bị ô nhiễm. Những “tội phạm môi trường” nổi danh nhất là thủy ngân, thuốc trừ sâu, thuốc nhuộm tóc, bao nilông...

Những hóa chất này gây tổn hại một cách trực tiếp lên hệ miễn dịch. Bệnh tự miễn bị gây ra trong trường hợp này là do các mô của cơ thể bị tổn hại và bị biến đổi đến nỗi hệ miễn dịch “nhìn không ra”. Nơi đáng thương nhất chính là tuyến giáp vì chúng phải hứng chịu độc chất môi trường nhiều nhất, từ đó gây nên những rối loạn về tuyến giáp.

Vì sao bệnh tự miễn cũng “phân biệt giới tính”? Có đến 79% bệnh nhân tự miễn là nữ giới. Một trong những nguyên nhân là do hệ miễn dịch của phụ nữ bị thay đổi trong thời gian mang thai. Trong thai kỳ, những tế bào phôi thai có thể di cư vào cơ thể mẹ và “bám trụ” ở đó hàng thập kỷ. Những tế bào di cư này giúp người mẹ kháng lại một số bệnh tật, tuy nhiên chúng cũng làm cơ thể người mẹ trở nên mắc chứng tự miễn.

Bên cạnh đó, phụ nữ cũng dễ bị rủi ro từ một hormone giới tính là estrogen. Estrogen “kích động” sự tự miễn. Những loại thuốc estrogen tổng hợp như thuốc tránh thai, liệu pháp thay thế hormone càng làm tăng khả năng mắc bệnh tự miễn.