Phóng to

Ảnh: L.Điền

Thoáng hình dung dẫn đến tò mò, tò mò dẫn đến cầm sách lên đọc thử, đọc thử rồi thành đọc thật. Khó bác bỏ được rằng nhan đề này là một phần của chiêu tiếp thị, và ông tác giả tỏ ra là người quá hiểu tâm lý người đọc, hiểu tinh quái.

Ông già Thụy Điển kia, đúng vào hôm sinh nhật trăm tuổi thì trèo qua cửa sổ trốn khỏi nhà dưỡng lão, gọi nôm na là Nhà Già. Sự tình đưa đẩy đến mức rơi vào tay ông một cái vali đầy ắp năm mươi triệu đồng krona và ông bị săn đuổi, cả dân xã hội đen và cảnh sát đều săn...

Giải trí: truyện rất hấp dẫn, rất hài rất tếu, rất nhẹ nhàng. Ngay cả động đến những vấn đề quan hệ quốc tế, chính trị xã hội thì vẫn cứ dí dỏm, nhẹ nhõm như không.

Kiến thức: không mấy ai coi đọc tiểu thuyết là để lấy kiến thức, ở đây là kiến thức về quan hệ quốc tế. Nhưng người làm đối ngoại và chuyên về bang giao chắc sẽ tìm thấy ở đây nhiều điều thú vị. Tác giả rất am hiểu lịch sử quan hệ quốc tế hiện đại và trên cái nền vững chắc đó, ông thả sức cho trí tưởng tượng bay bổng. Cuộc đời ông già trăm tuổi được bóc dần ra, nhiều cuộc phiêu lưu trong thế giới của những nguyên thủ quốc gia ở thế kỷ 20, thoạt nghe chắc đã choáng: Truman, Churchill, Stalin, Franco, Mao Trạch Đông, Tưởng Giới Thạch, Kim Nhật Thành... Tất cả đều được cuốn vào trò đùa của cái ông Thụy Điển lơ ngơ mà vô tình ăn người kia. Nhắc lại, kiến thức rộng và vững của tác giả khiến người đọc không thể không tin dù vẫn biết đó là chuyện đùa.

Suy ngẫm 1: một thế giới vô thường thật tàn bạo, thật ngổn ngang mà cũng hoàn toàn chỉ là một tiếng cười không dứt. Hiểu đời, người ta biết làm cho mọi thứ nặng nề thành nhẹ nhàng như gánh nặng một trăm tuổi của ông già Allan rồi sẽ quẳng hết, kết thúc có hậu ở mối tình với một bà già tám mươi tư.

Suy ngẫm 2: giữa thời khoảng cách ngày càng xa về thị hiếu, thì vẫn có những cuốn sách được nhiều gu khác nhau chấp nhận, giống như cuốn tiểu thuyết này.

Suy ngẫm 3: nhà văn khi tạm dừng tay viết sách thì vẫn có thể bỏ công tìm những cuốn đáng đọc như thế này rồi nỗ lực dịch, dịch say sưa, dịch sinh động nhờ nắm bắt được cái thần của tác phẩm. Đây là ngẫm về nhà văn Phạm Hải Anh ở vai trò dịch giả của cuốn tiểu thuyết này. Tiếng Việt của bản dịch thoáng và giàu biểu cảm, điều không dễ đạt được đối với một người dịch. Còn một số chỗ có thể gây băn khoăn, nhưng ở mức độ có thể chỉnh sửa được.

Ông trăm tuổi trèo qua cửa sổ và biến mất, tiểu thuyết của nhà văn Thụy Điển Jonas Jonasson, ra mắt năm 2010 và đã bán được 4 triệu bản khắp thế giới bằng 35 thứ tiếng. Bản tiếng Việt do NXB Trẻ ấn hành tháng 10-2013.