Phần lớn các ca khúc trên thế giới này đều là những tác phẩm, tình cảm mà nam giới dành tặng nữ giới, trong đó có người yêu, vợ, chị, em gái hay mẹ. 

Và những ca khúc tôn vinh người mẹ, người vợ lại được vang lên nhiều hơn trong Ngày quốc tế Phụ nữ 8-3 mỗi năm. 

Cùng Tuổi Trẻ Online nghe lại những tuyệt phẩm đi cùng năm tháng, dành tặng những người vợ, người mẹ, người chị đã luôn bên cạnh, đồng hành cùng chúng ta trong suốt quãng đời của họ.

Ca dao mẹ và Huyền thoại mẹ (Trịnh Công Sơn)

Đây là hai ca khúc thuộc hàng "tuyệt phẩm" về Mẹ của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn. 

Tuy được viết ở hai giai đoạn khác nhau của lịch sử nhưng cả hai đều là những khúc hát ngợi ca về những người mẹ chịu nhiều hi sinh, đau khổ và mất mát trong những năm tháng chiến tranh và cả khi hòa bình đã lập lại. 

Theo nhạc sĩ Dân Huyền, năm 1984, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã đến thăm nhà bảo tàng ở Quảng Bình. Và ông rất xúc động khi thấy tấm ảnh mẹ Suốt tóc bay trong gió, che cả một khoảng trời. 

Từ hình ảnh của mẹ Suốt anh hùng quê ở Bảo Ninh bên bờ Nhật Lệ, nhạc sĩ đã "khái quát hóa" các bà mẹ Việt Nam một đời đã vì chồng vì con, vì dân vì nước mà thầm lặng hi sinh qua ca khúc Huyền thoại mẹ.

Bông hồng cái áo (Phạm Thế Mỹ)

Bông hồng cài áo là tên một đoản văn viết về Mẹ của Thiền sư Thích Nhất Hạnh và cũng là tên một ca khúc bất hủ do nhạc sĩ Phạm Thế Mỹ sáng tác trong thập niên 1960, lấy ý từ bài viết trên.  

Những bài hát ca ngợi về mẹ thì đâu cũng có, lúc nào cũng có. Nhưng Bông hồng cài áo là một ca khúc Việt Nam về mẹ được hát thường xuyên nhất, nhất là vào dịp lễ Vu Lan như nhắc nhở những người con phải luôn trân quý niềm hạnh phúc khi đang còn cha mẹ.   

Mẹ hiền yêu dấu (nhạc Pháp, lời Việt: Thanh Lan)

Mẹ hiền yêu dấu (Maman oh maman) là ca khúc nhạc Pháp, được ca sĩ Thanh Lan viết lời Việt. 

Ca sĩ Thanh Lan từng chia sẻ: "Hồi xưa tôi viết lời Việt cho ca khúc nhiều. Tôi viết vì thích chứ chẳng để tên làm gì nên bây giờ khán giả không biết". 

Bà cũng nói đây là một trong số những ca khúc nhạc Pháp mà bà rất yêu thích và đã đặt lời Việt cho ca khúc này như chính tình cảm mà bà dành cho mẹ.  

Nhật ký của mẹ (Nguyễn Văn Chung)

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung chia sẻ là con trai nên anh khá vô tâm, không thấy được sự quan tâm của mẹ dành cho gia đình. 

Đến khi gặp sự cố, anh mới nghĩ lại những điều mẹ đã làm cho anh, từ những cử chỉ nhỏ như đĩa cơm, ly sữa khi anh học bài vào lúc đêm khuya hay bữa sáng mỗi khi thức dậy,

"Tôi không viết về tình cảm của con dành cho mẹ mà suy nghĩ về những điều mẹ dành cho con trong suốt cả cuộc đời" Nguyễn Văn Chung nói về tác phẩm của mình.

Từ ý tưởng đó, nhạc sĩ bắt tay vào sáng tác ca khúc Nhật ký của mẹ. Đúng như tên gọi, bài hát ghi lại cảm xúc của người phụ nữ dành cho đứa con thân yêu xuyên suốt từ khi mang thai, sinh nở, con tập nói, tập đi, đến trường, có tình cảm với người khác giới, trưởng thành rồi đi làm xa.

Vào cuối năm 2011, nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung giao ca khúc cho Hiền Thục thể hiện. Việc thu âm ca khúc mất rất nhiều thời gian vì nữ ca sĩ thường bật khóc giữa chừng. 

Nhật ký của mẹ trở thành một trong những ca khúc hot nhất trong năm 2012 và những năm sau đó.

Mẹ yêu (Phương Uyên)

Có khá nhiều bản nhạc Việt mang tên Mẹ yêu, nhưng Mẹ yêu của nhạc sĩ Phương Uyên có lẽ là ca khúc phổ biến nhất. 

Ngoài tác giả, ca khúc này cũng được rất nhiều ca sĩ Việt Nam thể hiện. Và gần nhất phải kể đến phần trình diễn đầy cảm xúc ca khúc này của ca sĩ Sơn Tùng M-TP cùng Phương Uyên trong live concert đầu tiên trong sự nghiệp của anh vào tháng 12-2015.   

Điều bất ngờ là ca khúc Mẹ yêu được Phương Uyên viết dành cho bà nội. Phương Uyên từng chia sẻ lúc đó bà nội cô đang ốm nặng. 

Trong một đêm trời mưa to, bằng những tình cảm chân thành nhất, nhẹ nhàng và sâu lắng, tất cả cảm xúc cứ tuôn ra, không cần suy nghĩ, chỉ sau 30 phút Phương Uyên đã hoàn thành bài hát Mẹ yêu. 

Ngay sau đó cô đã xuống nhà, hát cho cả gia đình nghe và mọi người đều đã ôm nhau khóc, đặc biệt là mẹ và bà của cô. 

Với Phương Uyên, ca khúc Mẹ yêu là một kỉ niệm không thể quên trong suốt cuộc đời bởi hai  tháng sau khi ca khúc ra đời thì bà nội cô mất. Vậy nên mỗi khi hát bài Mẹ yêu, ba chị em trong ban Ba Con Mèo của Phương Uyên đều vừa hát vừa khóc vì nhớ bà thương bà. 

Đây cũng là ca khúc thành công đầu tiên của Phương Uyên với vai trò là người sáng tác. Nhờ ca khúc này mọi người đã bắt đầu để ý đến những sáng tác mà cô viết từ trước đó rất lâu. Mẹ yêu đã được phát hành lần đầu tiên trong CD Yêu, yêu, yêu năm 1998 của nhóm Ba Con Mèo. 

Chưa bao giờ mẹ kể (Châu Đăng Khoa)

Chưa bao giờ mẹ kể là một trong những bài hit mới nhất về mẹ, do Châu Đăng Khoa sáng tác, Min và Erik song ca. 

Đây cũng hiện là ca khúc được các bạn học sinh, sinh viên chọn hát nhiều nhất trong các chương trình của trường trong năm qua bởi chất nhạc cùng lối kể hiện đại.

Ca khúc kể câu chuyện chung của rất nhiều người mẹ. Ai cũng có những ước mơ cho riêng mình, và mẹ bạn cũng vậy. Bởi vì chăm lo cho gia đình, đôi lúc mẹ đã cất đi ước muốn cho riêng mình và hi sinh trong thầm lặng. Liệu đã bao giờ bạn từng hỏi người vợ, người mẹ mình của mình ước mơ gì chưa?

Giọt nắng bên thềm (Thanh Tùng)

Những ca khúc hay nhất của một nhạc sĩ thường vẫn dành cho mối tình đầu hay người yêu. 

Ít khi nhạc sĩ sáng tác ca khúc dành tặng vợ, hoặc có thể sáng tác mà không phổ biến rộng rãi trước công chúng. 

Nhưng Giọt nắng bên thềm lại là một trong những ca khúc thuộc hàng bất hủ mà khi sinh thời, nhạc sĩ Thanh Tùng viết tặng người vợ đã khuất của ông. 

Bà mất năm 1990, khi mới 40 tuổi. Sau mất mát đó, ông đã viết hàng loạt bài tình từ những nhớ thương mà ông luôn dành cho vợ .

Giọt nắng bên thềm, Một mình, Em và tôi, Hoa cúc vàng... nằm trong chuỗi thương nhớ đó và nhanh chóng chinh phục người nghe ngay khi ra mắt. 

Tiếng gọi (Trần Lập)

Tiếng gọi là ca khúc mà Trần Lập đã chọn hát tặng vợ trong liveshow cuối cùng của anh trước khi anh qua đời - Đôi bàn tay thắp lửa (1-2016). 

Trần Lập đã chia sẻ trước khi hát: "À đấy anh đã có sáng tác những ca khúc cho các con nhưng mà chưa có bài hát nào cho em cả, hay là anh mải sáng tác cho các cô khác ở bên ngoài. 

Quả thực là chúng tôi đã ở bên nhau hơn 10 năm, và trong những năm tháng qua đặc biệt là trong những ngày tháng này có thể nói người vợ tôi chính là người chiến binh. 

Mọi người có thể thấy tôi mạnh mẽ ở đâu đó nhưng thực sự người bền gan và bản lĩnh nhất , đó chính là người bạn đời của tôi. Và sau đây cũng không phải là một bài hát tôi sáng tác cho vợ tôi nhưng đây là bài tôi sẽ hát cho người vợ của mình. Bài hát mang tên Tiếng gọi".   

Rất nhiều khán giả đến với chương trình đã khóc khi nghe Trần Lập hát và cũng đã hát theo để mãi khắc ghi những kỷ niệm cùng khúc ca đẹp đẽ này. 

Chị tôi (Trần Tiến)

Nhạc sĩ Trần Tiến tiết lộ: "Bài hát Chị tôi được tôi viết về người chị ruột của mình. Hoàn cảnh gần như 50% đời thật. Số còn lại là những cảm xúc của những người chị khác tôi gặp trong cuộc đời".

Với ca khúc này, chú ruột của ca sĩ Trần Thu Hà kể lại câu chuyện cảm động của một cô gái đã hy sinh tất cả để lo cho mẹ và đàn em. 

Rất nhiều ca sĩ đã thể hiện ca khúc đầy tình cảm dành cho chị của mình của nhạc sĩ Trần Tiến. Nhưng tác giả vẫn là người thể hiện ca khúc này sâu lắng nhất.