Franck Dufourmantelle - Ảnh: AFP

Ca ghép da toàn thân đầu tiên trên thế giới được tiến hành tại khoa bỏng nặng Bệnh viện Saint-Louis ở thủ đô Paris do giáo sư phẫu thuật tạo hình Maurice Mimoun cùng với giáo sư gây mê - hồi sức Alexandre Mebazaa chỉ đạo thực hiện.

Sống sót nhờ da người anh em song sinh

Ngày 13-4-2018, anh Franck Dufourmantelle (35 tuổi) đã vui vẻ rời trung tâm phục hồi chức năng trở về nhà sau 18 tháng điều trị. 

Anh nghĩ về cuộc sống tương lai, chung sống với cô người yêu Clémentine, chuyển sang một căn nhà mới và chuẩn bị sinh em bé.

Franck làm kỹ thuật viên hóa chất trong nhà máy. Vào ngày 26-9-2016, bình hóa chất hydrocarbure phát nổ biến anh thành ngọn đuốc sống. 

Trên cơ thể anh chỉ còn vùng mu, chân và một phần gương mặt lành lặn, phần còn lại bị bỏng nặng và sâu. Nạn nhân được máy bay trực thăng chở đến Bệnh viện Saint-Louis cấp cứu.

Với diện tích bỏng lên đến 95% cơ thể, tiên lượng khả năng sống sót của Franck chỉ còn 1%, thậm chí không còn hi vọng nào nữa. 

Song cuối cùng anh đã chiến thắng thần chết và trở thành người duy nhất trên thế giới bị bỏng đến 95% mà vẫn sống sót. 

Hiện nay Franck đã có thể chạy từ 10-15 phút, chơi bóng bàn, viết lách, ăn uống và thực hiện các cử chỉ bình thường. 

Anh tiếp tục thực hiện các bài tập vật lý trị liệu tại nhà. Da còn cần phải mềm lại nên hằng năm anh phải đi điều trị tắm nước khoáng trong 20 năm.

Nhớ lại ca sống sót kỳ diệu của Franck, giáo sư Maurice Mimoun nhấn mạnh điều quan trọng lúc bấy giờ là êkip phẫu thuật đã chiến thắng được thời gian. 

Thông thường người bỏng nặng được ghép bằng da nuôi cấy của chính họ nhưng thời gian nuôi cấy da phải kéo dài 3-4 tuần. 

Ghép da từ người hiến đã chết cũng không cứu được Franck bởi lẽ chỉ sau vài tuần phản ứng thải loại sẽ xảy ra, các bác sĩ lại phải ghép da mới trong thời gian chờ da của bệnh nhân mọc lại, tuy nhiên da của Franck còn quá ít.

Trong lúc bế tắc, Eric chủ động đến gặp các bác sĩ và cho biết mình là anh em song sinh của bệnh nhân. 

Giáo sư Maurice Mimoun kể: "Ban đầu tôi không biết đó là anh em sinh đôi của Franck vì gương mặt bệnh nhân đã biến dạng vì phỏng. Thực sự nếu Eric không đến gặp thì chúng tôi đã bỏ qua thời gian vàng quý báu. Chỉ cần trễ hơn một tuần thì anh em song sinh của anh ta sẽ chết.

Đầu tiên phải xét nghiệm để xác định Franck và Eric là anh em sinh đôi đồng hợp tử (cùng trứng). 

Da ghép từ anh em song sinh đồng hợp tử có kiểu di truyền giống nhau nên phản ứng thải loại sẽ bị triệt tiêu. 

Trên thế giới từng có ca ghép da anh em song sinh nhưng trung bình diện tích ghép chỉ khoảng 45% cơ thể, nay diện tích ghép da đến 95% cơ thể nên giáo sư Maurice Mimoun cũng không chắc ca ghép sẽ thành công.

Eric biết ca ghép có nguy cơ thất bại rất cao nhưng vẫn kiên quyết tự nguyện hiến da. Cuối cùng các bác sĩ phải xin phép Cơ quan Y sinh học (ABM) theo đúng quy định về lấy bộ phận của người hiến còn sống. 

Eric phải ra điều trần trước ABM và ABM đã quyết định cấp phép cho ca ghép da trong thời gian kỷ lục. Nếu ABM sa đà vào thủ tục hành chính, chắc chắn bệnh nhân khó lòng sống sót.

Giáo sư Maurice Mimoun (bìa trái), Franck (đội nón) và Eric tham gia chương trình Thé ou Café của Đài truyền hình France 2 ngày 5-5-2018 - Ảnh: Twitter

Sức mạnh của tinh thần tập thể

Bảy ngày sau khi Franck nhập viện, giáo sư Maurice Mimoun chỉ đạo lượt ghép da đầu tiên. 

Hai êkip phẫu thuật và gây mê hồi sức cùng lúc thực hiện phẫu thuật lấy da của Eric ghép sang cho Franck. Tổng cộng có khoảng hàng chục lần phẫu thuật, riêng Eric phải chịu lấy da ba lần.

Các bác sĩ chọn lấy da ở lưng (nơi có da dày), đùi (vùng da có thể tái tạo) và đầu của Eric (da mọc lại nhanh, không để lại dấu vết). 

Họ chỉ lấy lớp da cực mỏng chỉ 1/10 mm vì lớp da lấy càng mỏng thì thời gian phục hồi càng nhanh do lớp tế bào sừng (tế bào biểu bì) vẫn còn để lại và ít dấu vết. 

Da lấy từ cơ thể Eric được đưa vào máy kéo thành màng lưới để ghép. Ghép với màng lưới da, các vết bỏng nhỏ giữa các mắt lưới rất dễ liền sẹo trong 10 ngày.

Nửa tháng sau ca ghép da cho Franck, giáo sư Maurice Mimoun mới có thể tin chắc ca ghép thành công. 

Nhiều lần đã xảy ra dấu hiệu xấu có nguy cơ dẫn đến tử vong nhưng êkip hồi sức của giáo sư Alexandre Mebazaa đã ngăn chặn kịp thời. Một ngày nọ, thời khắc quan trọng đã đến. Franck đã có thể cất tiếng nói.

Giáo sư Maurice Mimoun nhận xét ca ghép da thành công kỳ diệu xuất phát từ tinh thần làm việc tập thể của êkip gồm các bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ hồi sức, bác sĩ bệnh nhiễm, bác sĩ tâm thần, bác sĩ tâm lý, các y tá và điều dưỡng, chuyên viên về vật lý trị liệu, dinh dưỡng, nhân viên công tác xã hội... 

Mỗi người làm việc của mình vì mục tiêu chung: cứu mạng sống của Franck. Về chuyên môn, cách thức ghép phủ da nhanh và ổn định cũng đã phá cái vòng luẩn quẩn "bỏng càng sâu càng làm tình trạng bỏng nặng thêm". 

Vùng da bị bỏng tương đối sâu thường gây sốc dẫn đến tử vong thì kỳ diệu thay đã được cải thiện và liền sẹo. Kinh nghiệm này có thể được áp dụng trong điều trị các ca bỏng nặng khác ở tương lai.

Vài ngày sau khi Franck trở về nhà, Nhà xuất bản Allary ở Paris đã phát hành cuốn sách Life-Il était condamné, son jumeau l'a sauvé. 

Sách dày 224 trang do hai anh em Franck Dufourmantelle và Eric cùng nhà văn Catherine Siguret đứng tên, lời bạt của giáo sư Maurice Mimoun. Tựa sách lấy ý từ hình xăm trên người Franck. 

Trên người anh có rất nhiều hình xăm. Khi tai nạn lao động xảy ra, các hình xăm đều bị cháy hết, chỉ trừ một hình xăm có chữ "Life" (cuộc sống).

Sách do hai anh em Franck và Eric chấp bút phát hành vào tháng 4-2018 - Ảnh: allary-editions.fr

Kỳ tới: Bí quyết ghép mặt từ loài giun biển