Phóng to

Khám chữa mắt cho bệnh nhân ở Bệnh viện Mắt Hà Nội

Người ta thường nói tới cái tuổi “chân chậm, mắt mờ” tức là lúc người có tuổi thì mắt hay bị mờ. Nguyên nhân số một gây mù lòa ở người cao tuổi là đục thủy tinh thể (71,3%), sau đó đến các bệnh bán phần sau nhãn cầu (dịch kính, võng mạc, thị thần kinh, màng bồ đào) chiếm 11,5%, glôcôm là nguyên nhân gây mù lòa thứ 3, mắt hột và di chứng mắt hột là nguyên nhân đứng hàng thứ 4.

Đục thủy tinh thể: là tình trạng mờ đục của thủy tinh thể. Nguyên nhân là do rối loạn quá trình dị hóa glucôza trong thủy tinh thể, làm rối loạn quá trình tổng hợp protein của thủy tinh thể, tức là quá trình tái tạo thường xuyên của các sợi thủy tinh thể ở vùng xích đạo. Tiếp đó xảy ra sự biến chất protid, là nguyên nhân làm tăng áp lực thẩm thấu và hấp thụ nước.

Những giả thuyết khác cũng được đưa ra như sự lão hóa các ty lạp thể, tăng nồng độ Na+ và Ca++, giảm nồng độ K+ và axid ascorbic, mất glutathion...

Các hoàn cảnh phát hiện bệnh

- Giảm thị lực từ từ kèm theo cảm giác nhìn mờ như mây mù, màn che trước mắt.

- Lóa mắt, nhất là khi gặp ánh sáng mạnh do nhiễm xạ ánh sáng ở các vùng đục.

- Song thị một mắt thậm chí nhìn thấy nhiều hình.

- Có người tự nhiên thấy số kính lão giảm đi, thậm chí bỏ kính ra lại đọc rõ được. Đó là dấu hiệu đục thủy tinh thể bắt đầu, chứ không phải là “mắt tinh ra”. Khi thấy có hiện tượng nhìn mờ, các cụ nên đến cơ sở nhãn khoa gần nhất để được khám và tư vấn cụ thể.

Về điều trị

Bệnh đục thủy tinh thể tuổi già là bệnh chữa được. Phương pháp hiện đại nhất ngày nay là mổ lấy thủy tinh thể ngoài bao và đặt thủy tinh thể nhân tạo bằng phương pháp Phaco (Phaco-emulsification), tức là dùng sóng siêu âm để đánh nhuyễn chất thủy tinh thể đục và hút nó ra nhờ một máy Phaco. Mổ bằng phương pháp Phaco, đường mổ hẹp và đặt thủy tinh thể mềm. Mổ xong bệnh nhân có thể tự đứng dậy và đi về buồng bệnh được. Bệnh nhân ở gần có thể về nhà ngay. Ngày nay, nhờ các phương pháp mổ hiện đại này, người bị đục thủy tinh thể không còn phải lo bị mù lòa suốt đời nữa.

Bệnh glôcôm (còn gọi là bệnh thiên đầu thống). Là một bệnh cấp cứu nhãn khoa, thường gặp ở người cao tuổi, các cụ bà mắc bệnh nhiều hơn các cụ ông, nhất là người viễn thị. Bệnh thường xuất hiện đột ngột, có thể sau một chấn thương tinh thần như vui quá, buồn quá, căng thẳng thần kinh... kết hợp nhức mắt, quanh hố mắt, đau nửa đầu (nếu cơn xuất hiện ở một mắt), đau lan ra sau gáy, đau đầu như “búa bổ”; giảm thị lực nhiều, nhìn mờ như qua màn sương, nhìn vào đèn thấy quầng xanh, quầng đỏ; đôi khi sợ ánh sáng, chảy nước mắt nhưng không có gỉ mắt.

Những dấu hiệu toàn thân như: buồn nôn và vã mồ hôi, nhịp tim chậm. Khám thực thể: mắt đỏ, có vòng cương tụ quanh rìa (do giãn mạch kết mạc và thượng củng mạc có nhiều ở vùng rìa); giác mạc phù nề, mờ đục; đồng tử giãn to, méo mó, mất phản xạ với ánh sáng; đôi khi có phù nề mi mắt; tiền phòng rất nông, có hội chứng viêm kín đáo: tyndall dương tính do phản ứng của mống mắt thiếu máu cục bộ.

Đôi khi có cả những chấm tủa rất nhỏ ở nội mô giác mạc, nhất là khi cơn kéo dài; nhãn áp tăng rất cao, có thể lên đến trên 40mmHg (bình thường nhãn áp: 17-23mmHg). Soi góc tiền phòng thấy góc đóng. Soi đáy mắt: gai thị bị cương tụ do gián đoạn buồng vận chuyển nhanh của trụ trục thần kinh.

Cần phải rất khẩn trương điều trị để tránh mù mắt do thiếu máu cục bộ thị thần kinh. Giảm tiết thủy dịch bằng axetazolamit. Rút bớt nước trong nhãn cầu bằng manitol. Tra thuốc co đồng tử (như dung dịch pilocarpin 1%), glaucostat cứ 10 phút tra một giọt cho đến khi đồng tử co lại được. Dùng thuốc giảm đau, an thần và chống phù nề. Cho bệnh nhân vào viện ngay và sau khi nhãn áp hạ thì phải tiến hành mổ cắt bề củng - giác mạc. Mắt chưa bị cơn cấp, có thể cắt mống mắt chu biên...

Bệnh glôcôm là một bệnh cấp tính, song chữa được, bệnh cần được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời, tiên lượng sẽ tốt hơn.

Bệnh mắt hột: Ngày nay đã giảm nhiều, song di chứng bệnh mắt hột còn tồn tại ở người cao tuổi với một tỷ lệ cao, đó là quặm và lông xiêu. Do sụn mi bị biến dạng làm cho bờ mi bị quặp vào, hàng lông mi sẽ như một chiếc “bàn chải” hằng ngày chà sát vào giác mạc (lòng đen) gây xước biểu mô giác mạc và dần dần gây loét, loạn dưỡng, kéo theo tân mạch và làm mờ đục giác mạc và dẫn đến mù lòa.

Điều trị quặm: Chỉ có một phương pháp duy nhất là mổ quặm. Phương pháp hiện nay Bệnh viện Mắt Trung ương hay áp dụng là mổ quặm theo phương pháp cuenod-nataf, có kết hợp với khâu thẩm mỹ tạo mi đôi để phòng tái phát.