Bà Margrethe Vestager, Ủy viên châu Âu họp báo về chuyện truy thu thuế của Apple ở Brussels ngày 30-8 - Ảnh: Reuters

Ngày 30-8, Ủy ban châu Âu (EC) đã ra phán quyết gây nhiều tranh cãi với việc cho rằng chính quyền Dublin đã tạo ra nhiều thuận lợi về thuế cho hãng Apple của Mỹ. Cơ quan của châu Âu yêu cầu chính quyền Ireland phải truy thu thuế lên đến 13 tỉ euro (14,5 tỉ USD).

Nói một cách khác đây là lệnh phạt với Ireland khi cho rằng chính quyền nước này đã tổ chức vụ gian lận thuế và phải tìm cách lấy trở lại cho đầy đủ.

Theo ngôn từ luật pháp, phán quyết của Ủy ban châu Âu không phải là buộc hãng Apple phải trả 13 tỉ euro mà là buộc Ireland phải lấy lại cho được số tiền đó từ Apple.

Các điều luật của châu Âu không tính đến chuyện phạt các quốc gia thành viên về chuyện làm thất thu thuế nên Ủy ban châu Âu chỉ yêu cầu phải lấy lại số tiền đó, bằng cách nào thì tùy họ.

Với phán quyết này, Brussels mong muốn tạo ra sự công bằng trong kinh doanh giữa tập đoàn của Mỹ với các doanh nghiệp của Ireland vốn tuân thủ theo luật của châu Âu. Cho đến nay, sau nhiều năm, Apple trả thuế rất ít khi mở trụ sở tại Ireland (chỉ từ 0,005% đến 1% trên lợi nhuận tùy theo năm) so với 12,5% của các doanh nghiệp Ireland.

Vấn đề rất lạ là chiếu theo phán quyết của Ủy ban châu Âu thì chính quyền Dublin có lợi vì thu về được 13 tỉ euro nhưng trong thời gian qua họ lại chấp nhận bỏ tiền ngân sách ra đến  667.000 euro cho phí thuê luật sư để cãi không tuân thủ phán quyết của Ủy ban châu Âu! Nói một cách khác là Dublin không muốn thu hồi số tiền to từ Apple.

Các nhà báo quốc tế đưa tin tại họp báo về chuyện truy thu thuế của Apple ở Brussels ngày 30-8 - Ảnh: Reuters

Giờ đây khi đã bị “tuyên án”, chính quyền Dublin lại tiếp tục kháng án. Ông Michael Noonan, bộ trưởng Tài chính của Ireland, đã tuyên bố đang chờ đợi sự chấp thuận của chính phủ để tiến hành kháng án. Khi đó vụ việc “từ chối truy thu thuế” này sẽ phải được đưa lên Tòa tư pháp của Liên minh châu Âu (CJUE).

Phía Apple ngay lập tức cũng phản pháo với phán quyết đưa ra vào trưa 30-8 của Brussels bằng lá thư gửi EC của tổng giám đốc Apple, ông Tim Cook. Thư viết: “Ủy ban châu Âu đã muốn viết lại lịch sử của Apple ở châu Âu mà không tính đến luật tài chính của Ireland và như thế làm đảo lộn cả hệ thống tài chính quốc tế”.

Phía Apple cáo buộc: “Phán quyết của Ủy ban không có cơ sở gì cả trong thực tế lẫn trong luật định. Hãng chúng tôi chưa bao giờ yêu cầu cũng như nhận được sự ưu ái đặc biệt về thuế. Chúng tôi hiện đang trong tình cảnh chưa từng có về chuyện phải trả thêm phần thuế bổ sung cho một chính phủ vốn không đòi hỏi chúng tôi phải trả thêm gì ngoài phần chúng tôi đã trả cho họ”.

Trong vụ việc này, tất cả các thành viên của Liên minh châu Âu đều bị Apple xỏ mũi trong thời gian qua. Bởi lẽ Apple đã không công bố cụ thể doanh thu bán các sản phẩm và dịch vụ của mình ở các nước thành viên EU mà gom về một mối tại Ireland như thể tất cả đã được bán tại Ireland.

Vì lẽ đó, phán quyết của Ủy ban châu Âu có nêu: “Chính sách thuế khóa của Ireland đã cho phép Apple tránh được việc nộp thuế đối với những phần lợi nhuận thu được từ việc bán sản phẩm trên toàn thị trường chung của EU”.