Do chưa có văcxin phòng bệnh nên biện pháp ứng phó, khoanh vùng với dịch tả heo châu Phi chủ yếu là rắc vôi bột, phun thuốc khử trùng - Ảnh: NAM NGUYỄN

Tại cuộc họp khẩn với 17 tỉnh, thành có dịch tả heo châu Phi để bàn giải pháp ngăn chặn do Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn chủ trì chiều 14-3, cục trưởng Cục Thú y Phạm Văn Đông nhận định dịch chủ yếu xuất hiện ở hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, điều kiện vệ sinh an toàn sinh học chưa tốt.

Nguyên nhân chính khiến dịch lây lan, theo kết quả điều tra bước đầu, được xác định là một số người chăn nuôi, thương lái chưa nhận thức đầy đủ tính chất nguy hiểm của dịch bệnh, vì lợi ích kinh tế trước mắt nên đã mua bán, vận chuyển, giết mổ, tiêu thụ heo bệnh, heo nghi mắc bệnh.

Virus dịch tả heo châu Phi tồn tại lâu trong heo bệnh, sản phẩm từ thịt heo bệnh, trong môi trường và dụng cụ chăn nuôi. Trong khi đó, các cơ sở nhỏ lẻ có mật độ chăn nuôi cao, hộ chăn nuôi heo đan xen trong khu dân cư không thường xuyên thực hiện biện pháp vệ sinh phòng bệnh; tình trạng sử dụng thực phẩm dư thừa trong chăn nuôi khá phổ biến, dẫn đến dịch lây lan nhanh. 

Ngoài ra, virus có thể lây lan từ khu vực nhiễm dịch sang nơi khác qua phương tiện vận chuyển và con người.

"Đánh giá sơ bộ trên cơ sở điều tra các địa phương tại 44 ổ dịch thì có 36% là do vận chuyển buôn bán giết mổ heo bệnh, heo chết; 25% do con người và phương tiện vận chuyển không đảm bảo yêu cầu sát trùng; 39% do sử dụng thức ăn dư thừa chưa qua xử lý nhiệt tại các nhà hàng, khu công nghiệp tại Hà Nội, Nam Định, Thái Nguyên", ông Đông nhận định về nguyên nhân lây lan dịch tả heo châu Phi.

Cơ quan chức năng tiêu hủy ổ dịch ở huyện Hải Hà, tỉnh Quảng Ninh ngày 14-3 - Ảnh: P. THẢO

Trước nhận định của Cục Thú y, lãnh đạo nhiều tỉnh phản bác rằng ổ dịch tại địa phương không nằm trong các nguyên nhân nêu trên.

Ông Nguyễn Đức Quyền - phó chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa - cho biết ổ dịch ở huyện Thiệu Hóa bệnh lan nhanh, có 8 xã đã phát hiện dịch, nhưng các ổ dịch này "không thuộc các nguyên nhân mà Cục Thú y đã nêu". Ông Quyền đề nghị các cơ quan chuyên môn nghiên cứu xem còn nguyên nhân khác dẫn tới lây lan không.

Bà Đỗ Thị Minh Hoa - phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Kạn - cũng cho hay tại ổ dịch trên địa bàn tỉnh chỉ có một con heo bị bệnh, được người dân nuôi 9 tháng bằng rau và cám ngô, nằm cách biệt ở một thôn miền núi, cách quốc lộ 3km, đường vào là lối mòn xe máy và chỉ có 8 hộ dân.

"Tỉnh chưa biết xác định nguyên nhân lây lan từ đâu ra. Vì vậy Cục Thú y cần xác định thêm nguyên nhân lây lan khác", bà Hoa nói.

Còn theo lãnh đạo tỉnh Điện Biên, ổ dịch tại địa phương được phát hiện ở những bản làng vùng sâu, cách đường lớn hơn chục cây số, là địa bàn sinh sống của đồng bào dân tộc, ít giao lưu với bên ngoài nên khi có dịch, tỉnh cũng "chưa thể xác định nguyên nhân lây lan do đâu".

Từ thực tế trên, Bộ trưởng Bộ NN&PTNT Nguyễn Xuân Cường đồng tình rằng thực tiễn nguyên nhân lây lan không chỉ như Cục Thú y đã nêu.

TTO - Đến ngày 14-3, bệnh dịch tả heo châu Phi đã xảy ra tại 221 xã, 52 huyện của 17 tỉnh, TP với tổng số heo bệnh và tiêu hủy là 23.442 con và có nguy cơ lan rộng đến cả 3 vùng trọng điểm.