Rác được thu gom trên biển ở khu vực Đảo rác Thái Bình Dương. Ảnh: apnews.com

Nghiên cứu mới đăng trên tạp chí Nature Communications cho biết các khối rác thải nhựa giữa đại dương đang trở thành nơi sinh sống nhân tạo của các sinh vật ven biển.

Các tác giả nghiên cứu đã cho biết thông tin trên sau khi quan sát các chai nước, bàn chải đánh răng cũ, lưới câu cá bị vứt ra biển. Có khả năng các sinh vật ven biển tiến hóa để thích nghi tốt hơn với cuộc sống trên rác nhựa.

Cách đây 10 năm, các nhà nghiên cứu biển cho rằng sinh vật ven biển không thể tồn tại theo kiểu lênh đênh trên các vùng đại dương khắc nghiệt. Tuy nhiên, trận sóng thần ở Nhật Bản năm 2011 đã khiến các nhà khoa học thay đổi nhận định này. Khi đó, khoảng 300 sinh vật biển châu Á đã bám vào rác thải nhựa trôi nổi để tới bờ biển Bắc Mỹ.

Giờ đây, các nhà nghiên cứu đã có thuật ngữ cho những sinh vật lênh đênh kiểu này: Cộng đồng mới sống gần mặt biển, tức là các loài như hải quỳ, sao biển đuôi rắn, tôm, con hà… sinh sôi trên rác nhựa và tới nơi nào mà dòng nước đưa chúng tới. Rác nhựa đang tạo cơ hội cho các sinh vật ven biển phân bố về địa lý rộng hơn so với những gì các nhà nghiên cứu nghĩ trước đó.

Hiện tượng trên có vẻ như là sinh vật biển chiến thắng, thích nghi với điều kiện sống bất chấp việc xả rác thải của con người. Tuy nhiên, Tiến sĩ Juan Josse Alava, chuyên gia tại Đại học British Columbia cho rằng không phải như vậy. Ông cho biết hiện tượng này sẽ đưa các loài ngoại lai tới các môi trường sinh sống nhạy cảm, nơi đó chúng có thể xâm lấn và gây hủy diệt với cộng đồng sinh vật bản địa.

Hơn nữa, các cộng đồng này về cơ bản là 'bẫy sinh thái'. Lý do là vì khi lênh đênh cùng các khối rác trôi nổi trên biển, các sinh vật sống trên đó thu hút các sinh vật ở tầng trên trong chuỗi thức ăn, như cá, rùa, động vật có vú. Khi các loài này vào khu vực có khối rác lênh đênh trên để tìm thức ăn, nơi trú ẩn, chúng sẽ ăn các sinh vật sống trên rác nhựa này và nuốt cả rác nhựa vào bụng rồi có nguy cơ cao tử vong.

Báo cáo năm 2021 của Liên hợp quốc cho thấy quy mô ô nhiễm nhựa ngày càng lớn đang gây ra nguy cơ với toàn bộ biển và đại dương của thế giới.