Hai nông dân thăm ruộng lúa đang giai đoạn làm hạt được trồng theo mô hình lúa - tôm ở Bến Tre - Ảnh: MẬU TRƯỜNG

Nhiều khu vực vùng bán đảo Cà Mau đang mở rộng rất nhanh mô hình này.

Làm giàu với "con tôm ôm cây lúa"

Tết rồi nhà anh Nguyễn Văn Lượng (xã Biển Bạch Đông, huyện Thới Bình, Cà Mau) ăn Tết lớn nhờ trúng lúa, trúng tôm "bể tay". Với 4ha đất, trước đây anh Lượng chỉ làm một vụ lúa, giống thường nên thu nhập không đáng kể. Từ năm 2016, anh đào ao bao ngăn, kết hợp trồng lúa và nuôi tôm càng. Khi mùa mưa bắt đầu, anh thả giống tôm càng, sau đó gieo cấy lúa.

Được địa phương hỗ trợ 50% giá giống lúa, anh Lượng mạnh dạn chuyển đổi qua trồng lúa thơm ST24, rồi ST25. Vụ mùa 2021 - 2022, lúa thơm ST25 của anh Lượng trúng đậm, khoảng 6 tấn/ha và trồng trên nền đất nuôi tôm nên được thương lái mua khá cao, khoảng 9.000 đồng/kg. Anh Lượng cho biết chỉ riêng lợi nhuận từ trồng lúa đã bỏ túi khoảng 160 triệu đồng.

Không chỉ trúng lúa, anh Lượng còn trúng mùa tôm càng, thu hoạch được 350kg. Do tôm càng sống trong môi trường ôm cây lúa nên không cần cho thức ăn, chỉ tốn tiền mua con giống, do vậy sau khi trừ hết chi phí, còn lời khoảng 130 triệu đồng. "Mô hình con tôm ôm cây lúa rất hiệu quả. Năm sau, tui tiếp tục phát huy" - anh Lượng cho biết.

Còn tại Bạc Liêu, mô hình lúa tôm đang phát triển mạnh ở các huyện Phước Long, Hồng Dân và thị xã Giá Rai. Trong đó, ấp Nhà Lầu 2 của xã Ninh Thạnh Lợi A, huyện Hồng Dân khá nổi tiếng, bởi nơi đây đã có nhiều người giàu lên từ mô hình lúa tôm.

Ông Nguyễn Thành Lập, nông dân có 10ha đất ở ấp Nhà Lầu 2 với căn nhà khang trang bậc nhất trong xóm, chia sẻ lúc đầu ông chỉ nuôi 2 vụ tôm sú, tôm càng, sau đó kết hợp với trồng khóm, trúc bên trên. Tuy nhiên từ khi chuyển qua nuôi tôm và trồng lúa thì thắng lớn.

Đặc biệt, theo ông Lập, vụ lúa ST24 cuối năm 2021 bà con trong ấp ai cũng thu hoạch với năng suất trên 700kg/công. Với mức giá được thu mua khá cao (hơn 8.000 đồng/kg), người dân nơi đây đều có lời khoảng 5 triệu đồng/công chỉ riêng cho vụ lúa.

Hiện người dân ở đây áp dụng mô hình 2 tôm - 1 lúa: đầu vụ thả tôm sú, tôm thẻ, nuôi cua (cuối năm trước tới đầu năm sau); tới tháng 4 nuôi tôm càng và khi tôm lớn lên, vào đầu mùa mưa thì trồng thêm lúa. Vì vậy, nếu tính cả lúa, tôm mỗi năm người dân bỏ túi từ 120 - 150 triệu đồng/ha. Do ai cũng có diện tích nhiều hecta nên mỗi năm ở đây cũng có nhiều tỉ phú lúa - tôm và ông Lập cũng là một trong những thành viên tích cực của câu lạc bộ tỉ phú này.

Lúa tôm "lớn" không ngừng

Do hiệu quả cao và bền vững nên mô hình lúa tôm đang được nhân rộng rất nhanh ở vùng bán đảo Cà Mau. Ông Nguyễn Trần Thức - chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và bảo vệ thực vật tỉnh Cà Mau - cho biết vụ mùa 2021 - 2022, Cà Mau xuống giống lúa - tôm được trên 37.000ha, vượt 102% kế hoạch. "Năm nay, nông dân trồng lúa kết hợp nuôi tôm, nhất là trồng lúa thơm đạt lợi nhuận khá cao, bà con rất phấn khởi. Hiện Cà Mau đang phát triển lúa hữu cơ đạt tiêu chuẩn xuất đi châu Âu" - ông Thức cho biết.

Còn tại Bạc Liêu, thành công từ mô hình thí điểm canh tác giống lúa ST24, ST25 với quy mô 60ha ban đầu, tỉnh đã có chủ trương mở rộng lên 3.500ha. Nhằm khuyến khích nông dân sản xuất lúa ST24, ST25, tỉnh đã hỗ trợ những hộ tham gia mô hình bao gồm 50% lúa giống, 500.000 đồng thuốc bảo vệ thực vật/ha. Với những thành công bước đầu, tỉnh Bạc Liêu tiếp tục mở rộng diện tích sản xuất giống lúa ST24, ST25 lên gần 12.000ha.

Ông Lưu Hoàng Ly, giám đốc Sở NN&PTNT Bạc Liêu, cho biết tính đến năm 2021 tỉnh đã có diện tích lúa tôm là 40.000ha. Theo chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, đến năm 2025 Bạc Liêu sẽ phát triển khoảng 45.000ha và đến năm 2030 sẽ phát triển lên 50.000 - 55.000ha.

Theo ông Ly, đặc biệt đối với vùng đất ven biển thì trồng lúa 3 vụ không bền vững, bấp bênh nên tỉnh chuyển dần còn 2 vụ, đối với những vùng đầu kênh, đầu cống sẽ chuyển qua mô hình lúa - tôm.

Gạo lúa tôm hút hàng

TTO - Theo các chuyên gia nông nghiệp, gạo thơm tôm sạch không chỉ là mô hình thích ứng với biến đổi khí hậu mà còn có cơ hội xây dựng thương hiệu nông sản đặc trưng cho vùng ĐBSCL, nâng cao giá trị hạt lúa, con tôm và đời sống dân vùng ngập mặn.