Cây kén - cây di sản ở Bãi Hương, Cù Lao Chàm - Ảnh: Hoàng Duy

Ông Phạm Xuân Phúc, phó chánh thanh tra Bộ VH-TT&DL, trả lời Tuổi Trẻ về những băn khoăn với văn bản “dẹp loạn danh hiệu” do các tổ chức hội trao tặng. 

Ông Phúc cho biết các danh hiệu do các hội trao tặng nằm ngoài quy định của pháp luật về di sản văn hóa nên bộ không có nguồn số liệu thống kê đầy đủ.

Tuy nhiên, qua báo cáo của các địa phương như Hà Nội, Phú Thọ, Thái Bình và phản ánh của các cơ quan báo chí, thanh tra bộ thống kê hiện nay có một số tổ chức hội, liên hiệp hội đang cấp bằng công nhận, vinh danh, chứng nhận như:

- Liên hiệp các hội UNESCO VN cấp bằng chứng nhận tôn vinh phong tặng nghệ nhân ưu tú văn hóa dân gian trong nghi lễ chầu văn của người Việt; công nhận chùa VN linh thiêng cổ tự; chứng nhận đền thiện minh thiên sơn từ; bằng chứng nhận tôn vinh nghệ nhân…

- Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường VN (thành viên trực thuộc Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật VN) cấp công nhận cây di sản VN, cây di sản. Đến nay đơn vị này đã công nhận được 2.700 cây cổ thụ.

- Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc VN (thành viên trực thuộc Liên hiệp các hội khoa học và kỹ thuật VN) cấp bằng nghệ nhân văn hóa dân gian.

- Hội Sinh vật cảnh VN cấp bằng công nhận cây di tích lịch sử văn hóa VN, tôn vinh nghệ nhân.

“Đây là hiện tượng vinh danh, công nhận, chứng nhận danh hiệu gây dư luận xã hội không tốt trong thời gian qua. Do vậy, Bộ VH-TT&DL đã ban hành văn bản ngày 10-3 để khuyến cáo các địa phương, các tổ chức hội nhằm chấn chỉnh hoạt động này”, ông Phạm Xuân Phúc cho biết.

Ông cũng nói rằng thanh tra bộ đã xác minh nhưng việc thu tiền hoàn toàn do thỏa thuận giữa đơn vị tổ chức và người muốn được vinh danh, nên thanh tra bộ chưa đủ cơ sở để xử lý vấn đề này.

“Hoạt động trao tặng danh hiệu, vinh danh nói chung là nội dung quản lý nhà nước, do cơ quan quản lý nhà nước thực hiện, không phải nhiệm vụ của các hội (trừ một số hội đặc thù, nhưng phải được pháp luật quy định và ghi nhận trong điều lệ hội).

Hội được làm những điều pháp luật không cấm nhưng phải đúng tôn chỉ, mục đích và theo điều lệ đã được cơ quan nhà nước phê duyệt…

Việc làm của các tổ chức nêu trên không được pháp luật quy định thì các đối tượng tiếp nhận không thuộc diện điều chỉnh của các quy định và chế độ chính sách của Nhà nước, dễ gây ra sự hiểu lầm trong xã hội giữa các đối tượng được Nhà nước trao tặng danh hiệu, công nhận, vinh danh và cấp bằng với các đối tượng do các liên đoàn hiệp hội nêu trên công nhận”, ông Phúc giải thích về tính pháp lý.

Ông cũng khẳng định việc Liên hiệp các hội UNESCO VN; Hội Bảo vệ thiên nhiên và môi trường VN; Trung tâm Nghiên cứu bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc VN và Hội Sinh vật cảnh VN cấp bằng chứng nhận, trao tặng danh hiệu, công nhận, vinh danh nêu trên là chưa phù hợp theo nghị định số 45 của Chính phủ quy định về tổ chức, hoạt động và quản lý hội và điều lệ, chức năng, nhiệm vụ của hội.

“Trong trường hợp các đơn vị tổ chức hội, đoàn thể muốn trao tặng danh hiệu, công nhận, vinh danh và cấp bằng như nội dung trên cần phải đề nghị các cơ quan chức năng nghiên cứu xây dựng các quy định pháp luật phù hợp; sửa đổi, bổ sung điều lệ hội trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt”, ông Phúc nói.