Phóng to

Chị Yoshiko và con gái không kềm được nước mắt khi quay trở lại nơi căn nhà của họ bị sóng thần cuốn đi ở Higashimatsushima, tỉnh Miyagi - Ảnh: Reuters

Những giọt nước mắt rơi xuống, lời cầu nguyện vang lên dành cho các nạn nhân xấu số và thân nhân của họ. Mọi hoạt động vui chơi giải trí đều ngừng lại. Theo Kyodo News, lễ tưởng niệm chính được tổ chức ở Nhà hát quốc gia tại thủ đô Tokyo với sự tham dự của Nhật hoàng Akihito và hoàng hậu Michiko. Cùng có mặt tại buổi lễ là Thủ tướng Yoshihiko Noda, các thành viên chính phủ, quốc hội, lãnh đạo Công ty Điện lực Tokyo (TEPCO) và người thân các nạn nhân thiệt mạng trong thảm họa.

“Rất nhiều sinh mạng đã mất đi... Tôi cảm nhận được nỗi đau của các gia đình mất người thân nhưng không thể bày tỏ hết sự tiếc thương của mình” - Kyodo News dẫn lời Thủ tướng Noda phát biểu. Nhật hoàng cũng kêu gọi người dân giữ mất mát trong tim và hành động để thay đổi tình hình tại các khu vực bị động đất - sóng thần tàn phá.

Cầu nguyện cho các nạn nhân

Báo Mainichi cho biết tại ba tỉnh đông bắc chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là Iwate, Fukushima và Miyagi, các hoạt động cầu nguyện cho nạn nhân sóng thần cũng đã diễn ra. Nhiều người tập trung tại các khu vực dọc bờ biển để tưởng nhớ nạn nhân. Cảnh sát và lực lượng tuần duyên kêu gọi tiếp tục tìm kiếm những thi thể người còn mất tích dù hi vọng rất thấp.

Ở thị trấn cảng Ofunato, hàng trăm người mặc trang phục đen mang hoa cúc trắng tưởng niệm 420 người đã thiệt mạng và mất tích tại đây. Ofunato tiếp tục lặng đi 33 phút sau đó, thời điểm cơn sóng thần cao hơn 23m ập vào thị trấn 41.000 dân này. “Tôi không thể xóa được nỗi hối tiếc đã để mất mẹ và vợ vì đã đánh giá thấp cơn sóng thần - kênh CNN dẫn lời anh Kosei Chiba (46 tuổi) - Thị trấn chịu những vết sẹo tâm lý quá sâu sắc, chúng tôi cần một thời gian dài để tái thiết”.

Cách Nhà máy hạt nhân Fukushima khoảng 1km, lệnh cấm đi lại được dừng lại trong vài giờ để người dân tổ chức lễ tưởng niệm tại thị trấn Okuma. “Nơi đây từng là một nơi rất đẹp. Nếu không phải bởi những điều đã xảy ra, tôi đã có thể quay trở về” - CNN dẫn lời cụ Tomoe Kimura (93 tuổi), nói. Cụ mất bốn người thân trong thảm họa, hai trong số đó vẫn chưa tìm được thi thể. Thành phố Iwaki ngập trong ánh nến, tiếng chuông và tụng kinh cho những người đã khuất.

Báo Japan Times đưa tin hôm qua, các cuộc biểu tình phản đối năng lượng hạt nhân tiếp tục diễn ra bên ngoài trụ sở TEPCO, ở Fukushima và nhiều nơi khác. Người biểu tình kêu gọi chấm dứt sử dụng năng lượng hạt nhân và nhắc nhở chính phủ cần có hành động mạnh mẽ hơn trong việc tăng cường giáo dục người dân về hạt nhân.

Cần đẩy nhanh tái thiết

Tại lễ tưởng niệm, Thủ tướng Noda cam kết tiếp tục thúc đẩy tái thiết các khu vực bị tàn phá thành những nơi “an toàn hơn và có thể sinh sống được”. Ông cũng khẳng định việc khắc phục sự cố tại Nhà máy điện hạt nhân Fukushima vẫn đang tiếp tục và Fukushima sẽ sớm trở lại là một thành phố tươi đẹp.

Tuy nhiên, nhiều người tại các khu vực đông bắc tỏ ra thất vọng vì các nỗ lực của chính phủ chậm hơn mong đợi. Theo AP, các đống đổ nát vẫn được chất dọc bờ biển trong khi kế hoạch tái thiết của nhiều thị trấn, gồm việc di dời khu dân cư lên những vùng cao và an toàn hơn, vẫn chưa hoàn tất.

Một trong những nguyên nhân gây trì hoãn là rắc rối thủ tục giữa chính quyền trung ương và chính quyền địa phương. Sự chậm chạp khiến hơn 326.000 người Nhật vẫn chưa có nhà ở, trong đó gồm 80.000 người di tản từ các khu vực xung quanh Nhà máy Fukushima. Việc dọn sạch khu vực ô nhiễm hạt nhân ước tính mất hàng thập kỷ với chi phí cực lớn.

Các lãnh đạo thế giới cũng bày tỏ sự chia sẻ với người dân Nhật. Theo Reuters, Thủ tướng Anh David Cameron cho biết ông “khâm phục và trân trọng” những nỗ lực của Tokyo trong một năm qua và kêu gọi người dân Nhật giữ vững ý chí. Thủ tướng Úc Julia Gillard khẳng định Úc tiếp tục sát cánh với Nhật. Tổng thống Mỹ Barack Obama ca ngợi quyết tâm tái xây dựng sau thảm họa của Tokyo là tấm gương cho thế giới.