Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Taro Kono phát biểu tại Diễn đàn Doha ở Qatar cuối tuần trước - Ảnh: AFP

Báo South China Morning Post ngày 16-12 đưa tin Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Taro Kono vừa lên tiếng chỉ trích các hoạt động của Trung Quốc ở Biển Đông và biển Hoa Đông. Đáng chú ý, tuyên bố được đưa ra ngay trước chuyến thăm Bắc Kinh của ông để gặp người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa.

"Trung Quốc đang thực hiện những nỗ lực đơn phương và cưỡng ép hòng làm thay đổi hiện trạng dựa trên những lập luận của chính nước này - những tuyên bố vốn không phù hợp với trật tự quốc tế hiện có" - Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Taro Kono phát biểu tại Diễn đàn Doha, một hội nghị quốc tế tại Qatar, cuối tuần trước.

Bộ trưởng Taro Kono - người từng giữ vai trò ngoại trưởng và được xem là người kế nhiệm tiềm năng của Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe - cũng "quan ngại về tình trạng Trung Quốc phát triển sức mạnh quân sự quá nhanh mà không có sự minh bạch, gồm năng lực hạt nhân và tên lửa".

"Thượng tôn pháp luật - vốn đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sự ổn định và an ninh toàn cầu - là giá trị được chia sẻ chung bởi cộng đồng quốc tế, gồm cả Trung Quốc" - ông Kono phát biểu.

Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản nhấn mạnh các quốc gia không được phép mở rộng tầm ảnh hưởng của họ bằng vũ lực và rằng "những kẻ gây hấn sẽ phải trả giá".

Bà Hiromi Murakami, giáo sư quan hệ quốc tế tại chi nhánh Đại học Temple (Mỹ) ở Tokyo, nhận định bà "hơi ngạc nhiên" với những bình luận của Bộ trưởng Kono trong bối cảnh quan hệ Trung - Nhật đang có dấu hiệu cải thiện.

"Được đưa ra ngay sau đối thoại an ninh Nhật - Ấn, có thể thấy tuyên bố này là một lời nhắc nhở với Trung Quốc rằng nước này không thể tự tung tự tác ở bất kỳ đâu họ muốn" - bà Hiromi Murakami đánh giá.

Nữ giáo sư cho rằng Nhật Bản phải hợp tác với các nước khác trong khu vực nếu muốn ngăn chặn Trung Quốc.

Ông Jun Okumura, nhà phân tích tại Viện nghiên cứu các vấn đề toàn cầu Meiji, đồng nhận định rằng những phát biểu của Bộ trưởng Kono là "khác thường". Tuy nhiên, ông Jun cho biết những phát biểu này hoàn toàn phù hợp với lập trường của Nhật Bản, như đã được Tokyo đề cập tới trong sách trắng an ninh và quốc phòng công bố đầu năm nay.

Nhật Bản đã nhiều lần kêu gọi Trung Quốc tuân thủ các quy định của luật quốc tế tại các vùng biển gồm Biển Đông và biển Hoa Đông. Hiện Nhật Bản và Trung Quốc có tranh chấp chủ quyền tại quần đảo Senkaku/Điếu Ngư.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc chưa bình luận về phát ngôn của ông Kono, nhưng giới phân tích đánh giá chắc chắn Bắc Kinh sẽ để mắt tới các phát ngôn này.

Bộ trưởng Kono dự kiến tới Bắc Kinh ngày 18-12. Ông có thể sẽ đề cập tới Sáng kiến Vành đai và con đường của Trung Quốc, đồng thời khẳng định sự ủng hộ của Nhật Bản đối với một số dự án đang được các bên thảo luận.

Đại biểu nhiều nước lo ngại về tình hình phức tạp tại Biển Đông

TTO - Tại Diễn đàn biển ASEAN (AMF) lần thứ 9 và Diễn đàn biển ASEAN mở rộng (EAMF) lần thứ 7 vừa kết thúc ở Đà Nẵng chiều 6-12, nhiều đại biểu tham dự bày tỏ quan ngại về những diễn biến phức tạp ở Biển Đông.