Khói thải bay ra từ Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 - Ảnh: Châu An

Nguyên nhân do người dân bức xúc tình trạng ô nhiễm từ Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 (Trung tâm điện lực Vĩnh Tân) gây ra, dẫn tới chuyện chặn xe suốt hai ngày qua trên quốc lộ 1 để phản đối.

Chiều 15-4, lực lượng chức năng của tỉnh Bình Thuận đã thuyết phục được người dân giải tán. Tình trạng giao thông được cải thiện hơn, nhưng ít lâu sau đó người dân lại tổ chức chắn quốc lộ, gây kẹt xe kéo dài hàng chục kilômet.

Khẩn trương giải quyết sự việc

Theo ông Nguyễn Đình Trung - chánh văn phòng, người phát ngôn của UBND tỉnh Bình Thuận, lãnh đạo tỉnh rất quan tâm giải quyết sự việc người dân Vĩnh Tân chặn quốc lộ 1. Lực lượng công an cùng chính quyền địa phương đang kiên trì thuyết phục người dân, đồng thời điều tiết giao thông để giải tỏa tắc nghẽn.

Kiến nghị của người dân đang được các cơ quan chức năng xem xét để có giải pháp xử lý thích hợp. Từ ngày 15-4, Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 thực hiện các biện pháp khắc phục ô nhiễm môi trường, dự kiến xong trong 10 ngày.

Theo ông Trung, Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải về việc thực hiện các giải pháp khắc phục ảnh hưởng đến môi trường của Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2.

Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải yêu cầu Tập đoàn Điện lực VN khẩn trương thực hiện các biện pháp, bảo đảm đáp ứng các quy định về bảo vệ môi trường trong quá trình xây dựng và vận hành các nhà máy nhiệt điện trong Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân; không để bụi than, xỉ ảnh hưởng đến khu vực dân cư.

Phó thủ tướng còn giao Bộ Công thương chủ trì cùng Bộ Xây dựng khẩn trương chỉ đạo thực hiện các giải pháp sử dụng tro, xỉ tại Trung tâm Điện lực Vĩnh Tân làm vật liệu xây dựng không nung, phụ gia ximăng. Yêu cầu UBND tỉnh Bình Thuận chỉ đạo chính quyền địa phương các cấp, các đơn vị liên quan tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền đến người dân trong khu vực nắm rõ chỉ đạo về các biện pháp khắc phục ảnh hưởng đến môi trường, không để kẻ xấu lôi kéo, kích động làm ảnh hưởng đến an toàn, an ninh, trật tự.

Sống trong cảnh khói bụi

Trung tâm điện lực Vĩnh Tân (huyện Tuy Phong, Bình Thuận) có bốn dự án Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân đều được Bộ Tài nguyên - môi trường (TN-MT) phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường. Đến nay, một nhà máy đã xây dựng xong các hạng mục cơ bản là Vĩnh Tân 2. Khi Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 đi vào hoạt động thì môi trường bị ô nhiễm nghiêm trọng.

Ông Lê Minh Đỏ, ngụ thôn Vĩnh Phúc, bức xúc: “Hàng trăm hộ dân thôn chúng tôi phải sống cảnh ô nhiễm khói bụi từ nhà máy nhiệt điện thải từ chiều hôm trước đến sáng hôm sau. Khói thải có mùi rất khó chịu, kèm theo bụi than đá đốt thành tro bay vào nhà dân cả đêm. Nhiều nhà đêm nóng nực nhưng vẫn phải đóng kín cửa sổ, chèn các ô thông gió để khói bụi khỏi bay vào”.

Theo bà Nguyễn Thị Hòa - nhà gần cột khói nhà máy, buổi tối phụ nữ ra đường là khói bám đen cả mặt, quần áo. Bụi đen đóng lớp trên đồ đạc, vật dụng, mặt hồ nước. Bà Hòa cho biết nhiều trẻ em đã bị viêm phổi nặng do hít khói bụi.

Người dân đã nhiều lần phản ảnh tình trạng ô nhiễm lên thôn, xã, huyện, tỉnh, nhất là dịp tiếp xúc cử tri. Hàng chục đơn thư phản ảnh về nạn ô nhiễm đã được gửi đến UBND xã Vĩnh Tân, yêu cầu nhà máy có biện pháp khắc phục hậu quả, chấm dứt ngay tình trạng đổ xỉ than tràn lan.

Tháng 9-2014, tỉnh Bình Thuận lập một đoàn kiểm tra hiện trạng ô nhiễm môi trường tại Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2, đồng thời gửi công văn kiến nghị Tổng cục Môi trường kiểm tra, xử lý theo quy định. Huyện Tuy Phong lập một đoàn kiểm tra vào tháng 1-2015. Sở TN-MT Bình Thuận cũng gửi công văn yêu cầu chủ đầu tư chấm dứt ngay việc phát thải khí, bụi chưa qua xử lý ra môi trường, thực hiện các biện pháp khắc phục ô nhiễm. Mọi động thái này gần như không đem lại hiệu quả, thực trạng ô nhiễm vẫn không được cải thiện.

Xử phạt gần 1,5 tỉ đồng

Sau khi kiểm tra Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2, tháng 12-2014 Tổng cục Môi trường quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với Ban quản lý dự án Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân tổng số tiền gần 1,5 tỉ đồng (gồm 11 hành vi vi phạm). Ông Đỗ Văn Thái, phó giám đốc Sở TN-MT Bình Thuận, cho hay: “Tiền phạt thì họ đóng nhưng tình trạng ô nhiễm lại chậm khắc phục”.

Ông Thái cho biết từ thời điểm Tổng cục Môi trường phạt Ban quản lý dự án Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân, sở cũng tổ chức bốn đợt kiểm tra tại bãi xỉ. Qua kiểm tra cho thấy khối lượng tro xỉ đổ không đúng quy định, xe vận chuyển xỉ chưa phủ kín bạt, bửng xe dẫn đến tro xỉ rơi vãi trên mặt đường, không có xe tưới nước chuyên dụng tại bãi xỉ, tro xỉ chưa được san gạt...

Sở TN-MT Bình Thuận liên tiếp gửi công văn yêu cầu chủ đầu tư phải xử lý triệt để ô nhiễm bụi ở bãi xỉ. Nhưng khi kiểm tra lại vào ngày 6-3 thì tình trạng ô nhiễm vẫn tiếp diễn, đến ngày 26-3 tiếp tục kiểm tra thấy kết quả khắc phục không đáng kể.

Một vị lãnh đạo của Sở TN-MT Bình Thuận nói thẳng chủ đầu tư Nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân 2 không có ý thức về bảo vệ môi trường, chưa nghiêm túc thực hiện đúng các quy định pháp luật về bảo vệ môi trường theo nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường được phê duyệt.

Vị lãnh đạo này còn nói đây là dự án thuộc thẩm quyền của Bộ TN-MT quản lý, hiện Sở TN-MT Bình Thuận đang tham mưu cho UBND tỉnh kiến nghị bộ tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện đúng nội dung báo cáo đánh giá tác động môi trường đối với các dự án của nhà máy.