Nhà du hành vũ trụ Viktor Gorbatko cùng nhà du hành vũ trụ đầu tiên của Việt Nam Phạm Tuân trong chuyến bay Soyuz 37 - Ảnh: AFP

Cơ quan Vũ trụ Liên bang Nga cho biết nhà du hành vũ trụ Nga Gorbatko, người 2 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Liên Xô, qua đời lúc 4h sáng (8h sáng, giờ VN), tại bệnh viện, hưởng thọ 83 tuổi.

Ông qua đời sau 2 tuần điều trị do chuyển bệnh nặng.

Ông Viktor Gorbatko sinh ngày 3-12-1934 và lớn lên tại miền Bắc Caucasus nước Nga.

Vốn đam mê ngành hàng không vũ trụ, chàng thanh niên Gorbatko gia nhập Hồng quân Liên Xô năm 1952, được cử tham gia trường huấn luyện phi công.

Ông tham gia khóa huấn luyện bay cơ bản tại Trường hàng không quân sự số 8 đóng tại thị trấn Pavlograd, nay thuộc Ukraine, và tốt nghiệp năm 1956, với cấp bậc trung úy không quân Liên Xô.

Sau đó một năm, ông đạt cấp bậc phi công cao cấp. Năm 1960, ông tham gia đội du hành vũ trụ đầu tiên của Liên Xô.

Ông V. Gorbatko đã từng 3 lần bay vào vũ trụ trong các năm 1969, 1977 và 1980.

Trong chuyến bay cuối, vào ngày 23-7-1980, ông đã thực hiện chuyến bay thành công cùng Nhà du hành vũ trụ đầu tiên của Việt Nam Phạm Tuân, trên con tàu Soyuz 37 (Liên hợp 37), từ sân bay vũ trụ quốc tế Baikonur, Liên Xô, và trở về Trái đất ngày 31-7-1980.

Trong 8 ngày bay ngoài vũ trụ, hai nhà du hành vũ trụ đã thực hiện tổng cộng 142 vòng quanh quỹ đạo Trái đất, tiến hành 30 cuộc thí nghiệm viễn thám hàng không, đo và xây dựng bản đồ độ ẩm đất vùng sông Hồng, chuẩn bị xây dựng Trạm mặt đất Hoa Sen phục vụ thông tin liên lạc qua hệ Intersputnik.

Chuyến bay trở thành sự kiện lịch sử trong đời sống nhân dân hai nước, ghi một mốc son mới vào sự phát triển tình hữu nghị truyền thống và sự hợp tác toàn diện Việt Nam - Liên Xô trước đây, cũng như đối với Liên bang Nga ngày nay.

Sau khi rời chương trình không gian vào năm 1982, ông Gorbatko giảng dạy tại Học viện Kỹ thuật Không quân tại Matxcơva.

Năm 1992, ông nghỉ hưu với quân hàm Thiếu tướng. Từ năm 1993, ông là Tổng giám đốc tập đoàn AA&AL, Nga.

Tham gia các hoạt động hữu nghị, ông Gorbatko đã nhiều lần đến Việt Nam và ông như một người bạn thân thiết của Việt Nam.

Trong số nhiều danh hiệu của Liên Xô và quốc tế mà ông được trao tặng, có danh hiệu Anh hùng Lao động Việt Nam và Huân chương Hồ Chí Minh.

Theo kế hoạch, lễ tang của ông được cử hành vào ngày 19-5 tới, tại Nghĩa trang quân sự Liên bang ở Mytischi ở ngoại ô Matxcơva.