Một phiên đấu giá ở Drouot - Ảnh: Maison Drouot

Nhà đấu giá Drouot ở quận 9, thủ đô Paris (Pháp) là sở hữu của Công ty cổ phần Drouot chuyên hoạt động đấu giá và thị trường nghệ thuật. Nơi đây được xem là trục bản lề của thị trường nghệ thuật của Pháp và quốc tế.

Ấy vậy mà trong hàng chục năm, bọn trộm cắp có tổ chức ung dung hoạt động tại nhà đấu giá Drouot. Chúng lấy cắp từ những món không mấy giá trị cho đến sách quý, bàn ghế, nữ trang và tranh của các danh họa Gustave Courbet hay Marc Chagall.

Từ tin báo nặc danh

Trang web Atlantico đưa tin đường dây trộm cắp bị lộ cách đây bảy năm. Ngày 16-2-2009, Văn phòng trung ương chống buôn lậu tài sản văn hóa (Tổng cục Cảnh sát Pháp) nhận được tin báo quan trọng.

Một người nặc danh báo tin một nhân viên thuộc Hội Các nhân viên vận chuyển nhà đấu giá tên Morgan Prina đang giữ bức tranh Biển dưới trời dông của danh họa Pháp Gustave Courbet (thế kỷ 19). Bức tranh này đã bị mất cắp sáu năm trước trong quá trình mở thừa kế. Người báo tin tỏ ra rất biết nội tình sự việc vì bắn tin rằng hôn thê của Morgan Prina sắp mang bức tranh ra bán.

Hội Các nhân viên vận chuyển nhà đấu giá rất có uy tín, ra đời cách đây 182 năm, độc quyền bốc vác và vận chuyển vật đấu giá cho nhà đấu giá Drouot từ năm 1952. Lúc nào hội cũng chỉ có 110 nhân viên. Trên cổ áo nhân viên có đính viền đỏ với một con số nên thường được gọi là “dân cổ cồn đỏ”.

Theo kết quả điều tra ban đầu của cơ quan công tố, bức Biển dưới trời dông không thuộc sở hữu của Morgan Prina mà là tài sản thừa kế của người khác. Để hiểu rõ đối tượng Morgan Prina, cảnh sát đặt máy nghe lén và bố trí theo dõi.

Kết quả thu được hết sức bất ngờ. Morgan Prina mang số 106 đã kết hợp làm ăn phi pháp với số 51 và một người có biệt danh “lợn nái”. Ba người này toa rập lấy cắp tài sản trong quá trình kê khai tài sản thừa kế hay vật quý giá chuẩn bị mang ra bán đấu giá.

Mở rộng điều tra, cảnh sát hiểu rõ thêm hoạt động phi pháp của Hội Các nhân viên vận chuyển nhà đấu giá.

Thu hồi 250 tấn tài sản

Sau nhiều tuần theo dõi, cảnh sát xác định chuyện đánh cắp tài sản quý xảy ra như cơm bữa. Người của Hội Các nhân viên vận chuyển nhà đấu giá dùng xe tải của hội chở hàng đánh cắp đưa về kho ở thị trấn Bagnolet (cách Paris 30km) hay cất giấu dưới tầng hầm nhà đấu giá Drouot.

Thêm một phát hiện nữa là một số nhân viên đấu giá của nhà đấu giá Drouot biết đó là hàng ăn cắp nhưng vẫn nhắm mắt làm ngơ cho bán đấu giá.

Sau khi thu thập đủ chứng cứ, cơ quan công tố Paris mở hồ sơ hình sự. Đầu tháng 12-2009, cảnh sát tổ chức truy quét, khám xét nhà đấu giá Drouot và kho hàng rộng 4.500m2 ở Bagnolet, sau đó bắt giữ hàng loạt nhân viên vận chuyển và nhân viên đấu giá.

Trong kho hàng tàng trữ ở Bagnolet có không dưới 250 tấn tài sản quý giá, trong đó có bức tranh Biển dưới trời dông của danh họa Gustave Courbet. Ngoài ra, cảnh sát còn tịch thu 64.500 euro tiền mặt và sổ sách ghi chép đầy đủ các phi vụ đánh cắp và mua bán cổ vật.

Đến tháng 9-2010, Bộ Tư pháp Pháp công bố kết luận điều tra. Trong kết luận điều tra chuyển cho tòa án, dự thẩm Anne Bamberger nhận xét: “Phần lớn trong 110 nhân viên thuộc Hội Các nhân viên vận chuyển nhà đấu giá Drouot đều liên can đến bảng kê vật mất cắp”.

Một quản lý của hội khai nhận đã đánh cắp hàng trăm tác phẩm của họa sĩ Raymond Feuillatte (đầu thế kỷ 20).

Một nhân viên vận chuyển thú tội đã đánh cắp nhiều đồ vật giá trị từ của thừa kế của nghệ sĩ kịch câm nổi tiếng Marcel Marceau của Pháp. Một nhân viên khác khai đã thó một số tài sản thừa kế của nhà nhiếp ảnh Jacques Henry Lartigue.

Năm 2006, các nhân viên vận chuyển đánh cắp một cái bàn một chân và một bàn viết của những người thừa kế dòng họ nhà Mynott, sau đó đưa ra nhà đấu giá Drouot bán lại với giá 1 triệu euro.

Hàng trăm vụ mất cắp tài sản quý giá xảy ra trong thập niên 2000 và nhà đấu giá Drouot thản nhiên mua đi bán lại.