Ngày 26-12, báo Times of India tổng hợp một số giả thuyết lớn xung quanh vụ máy bay dân dụng chở 67 người của Hãng hàng không Azerbaijan Airlines rơi tại thành phố Aktau (Kazakhstan), khiến 38 người thiệt mạng.

Giả thuyết tên lửa Nga

Giả thuyết về máy bay bị trúng tên lửa Nga bay nhầm là giả thuyết xuất hiện muộn nhất, nhưng đang được truyền thông thế giới nhắc đến nhiều nhất. Giả thuyết này khởi nguồn từ phía Ukraine, nước đang tham chiến kịch liệt với Nga.

Ông Andriy Kovalenko, lãnh đạo Trung tâm Phản bác tin giả trực thuộc Hội đồng An ninh quốc gia và Quốc phòng Ukraine, khẳng định những quan chức Nga đã nghe lại những đoạn hội thoại của phi hành đoàn chuyến bay gặp nạn đã thừa nhận vụ việc xuất phát từ hệ thống phòng không nước này.

Ông Kovalenko khẳng định: "Trong chuyến bay, thân máy bay đã bị xuyên thủng và hệ thống máy bay bị hư hại do vụ nổ từ một tên lửa phòng không chứa mảnh nổ. Mọi thứ đều được ghi nhận rõ ràng và có hình ảnh minh chứng".

Tuy nhiên, quan chức Ukraine này cho rằng việc thừa nhận phòng không Nga chịu trách nhiệm cho tai nạn này là "điều bất tiện với mọi người" nên những nước liên quan sẽ tìm cách che đậy vụ việc.

Quan chức Kiev lý luận vào thời điểm máy bay này đang bay thì thành phố Grozny - điểm đến của chuyến bay - đang hứng chịu cuộc không kích bằng máy bay không người lái (drone) từ Ukraine. Do đó, phòng không Nga đang hoạt động tích cực để đánh chặn những đòn tấn công.

Ông Kovalenko khẳng định: "Lẽ ra Nga nên đóng cửa không phận ở Grozny nhưng họ đã không làm thế. Máy bay bị hư hại do Nga và bị gửi sang Kazakhstan, thay vì được phép hạ cánh khẩn cấp ở Grozny để cứu người".

Hãng tin Reuters tối 26-12 (giờ Việt Nam) cũng khẳng định có ít nhất 4 nguồn tin của hãng am hiểu quá trình điều tra sự cố này cho rằng máy bay rơi do bị phòng không Nga bắn trúng.

Tuy nhiên, những lập luận trên của ông Kovalenko và cả của nguồn tin Reuters chưa được cơ quan điều tra và chính quyền Nga, Kazakhstan hay Azerbaijan chính thức công nhận. 

Các tuyên bố của ông Kovalenko đến nay vẫn là khẳng định một chiều hoặc phân tích dựa trên hình ảnh chứ chưa có kết luận điều tra.

Cũng trong ngày 26-12, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov đã khẳng định việc suy đoán trước khi kết luận điều tra chính thức được công bố là không đúng đắn.

Đụng phải chim

Giả thuyết máy bay đụng phải chim là giả thuyết đầu tiên được đưa ra. Ngay sau khi máy bay này tiếp đất, cơ quan quản lý hàng không Nga đã đề xuất giả thuyết chim bay trúng động cơ hoặc phần nhạy cảm nào đó trên máy bay, khiến phương tiện này buộc phải hạ cánh khẩn cấp.

Cơ quan này tuyên bố trên Telegram: "Sơ bộ: sau khi va chạm với chim, do tình hình khẩn cấp trên máy bay, những người điều khiển đã quyết định đi đến một sân bay thay thế. Aktau đã được chọn".

Sương mù dày đặc

Vài giờ sau vụ tai nạn, một số báo cáo bắt đầu được công bố về việc sương mù dày đặc ở Grozny đã dẫn đến tình trạng khẩn cấp cho máy bay và cuối cùng khiến phương tiện này gặp nạn.

Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev tuyên bố: "Theo thông tin tôi nhận được, máy bay của Hãng hàng không Azerbaijan Airline bay trên chặng Baku - Grozny đã phải đổi lộ trình do tình hình thời tiết xấu đi. Máy bay đã bắt đầu chuyển hướng sang sân bay Akau, nơi vụ tai nạn xảy ra".

Tuy nhiên sau đó, ông Aliyev vẫn thừa nhận vụ tai nạn này có nhiều giả thuyết và cảnh báo các bên không đưa ra suy đoán thiếu căn cứ.

"Có nhiều video máy bay rơi trên truyền thông và mạng xã hội, ai cũng có thể xem chúng. Tuy nhiên, lý do của vụ tai nạn vẫn chưa được làm rõ. Có nhiều giả thuyết và tôi tin là còn quá sớm để thảo luận về chúng", tổng thống Azerbaijan tuyên bố.

Kazakhstan không phủ nhận lẫn bác bỏ tin Nga bắn hạ máy bay

Kazakhstan không phủ nhận lẫn bác bỏ vụ hệ thống phòng không Nga bắn hạ máy bay chở 67 người, nói giờ chưa có giải thích chính thức.