Một ca chích ngừa vắcxin phòng bệnh bạch hầu - Ảnh: P.LAN

Điều trị khó khi xuất hiện biến chứng

Mới đây, bé trai 4 tuổi mắc bệnh bạch hầu tại huyện Đắk Đoa, Gia Lai tử vong. Trước đó, hai bệnh nhân điều trị tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới (TP.HCM) là S.T.H. (nữ, 9 tuổi) và G.A.P. (nam, 13 tuổi) cùng ngụ tại tỉnh Đắk Nông cũng tử vong vì bệnh bạch hầu ác tính. Các bệnh nhân đều không tiêm vắcxin phòng bệnh trước đó.

Bác sĩ Phan Tứ Quí - trưởng khoa hồi sức tích cực chống độc trẻ em Bệnh viện Bệnh nhiệt đới - cho hay các bệnh nhân đều được bệnh viện địa phương chuyển đến với biến chứng tim. 

Ngay khi nhập viện, các bác sĩ phải đặt máy tạo nhịp tim và áp dụng các biện pháp hỗ trợ tim mạch khác cho bệnh nhân. Tuy nhiên, diễn tiến rối loạn nhịp tim, viêm cơ tim, suy tim nặng hơn khiến cơ tim bị phá hủy, suy giảm chức năng co bóp, tim ngừng đập.

Theo bác sĩ Quí, việc điều trị bệnh sẽ rất khó khăn và phức tạp khi xuất hiện các biến chứng như viêm cơ tim gây rối loạn nhịp tim, tổn thương tế bào cơ tim không phục hồi. Một nghiên cứu từ các bác sĩ Bệnh viện Bệnh nhiệt đới cho thấy bệnh nhân bạch hầu có biến chứng tim, tỉ lệ tử vong lên đến 80%.

Các bác sĩ chuyên khoa nhiễm còn cho biết, bệnh bạch hầu do vi khuẩn bạch hầu gây ra với độc tố cực kỳ mạnh (ngoại độc tố) có khả năng gây nên các thể bệnh như bạch hầu họng, bạch hầu thanh quản, bạch hầu mũi, bạch hầu ác tính... 

Riêng bạch hầu ác tính gây viêm cơ tim, suy tim cấp. Nếu chủ quan, phát hiện muộn, không khẩn trương cấp cứu, khả năng tử vong rất cao.

Dễ nhầm lẫn bệnh khác

Bác sĩ Quí cho biết triệu chứng khởi phát bệnh bạch hầu (sốt, ho, khó thở...) lại dễ nhầm lẫn với bệnh thông thường, đặc biệt bệnh chỉ gây sốt nhẹ nên người dân chủ quan mua thuốc và điều trị tại nhà. 

Ngoài ra, những năm gần đây, bệnh bạch hầu dường như "bị lãng quên" vì số lượng người mắc bệnh lẻ tẻ do vắcxin phòng bạch hầu được đưa vào chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.

"Yếu tố quyết định điều trị bệnh thành công trong thể bệnh này là cần phát hiện bệnh và điều trị sớm. Nếu đã xuất hiện biến chứng, việc điều trị vô cùng khó khăn, tỉ lệ tử vong cao" - bác sĩ Quí nói.

Tiêm vắcxin phòng bạch hầu bao lâu có hiệu quả?

Bác sĩ Nguyễn Trọng Toàn (Viện Pasteur TP.HCM) cho hay vắcxin bạch hầu tạo kháng thể trung hòa độc tố bạch hầu. Các đáp ứng miễn dịch tạo ra kháng thể IgM từ khoảng 7-14 ngày, sau đó kháng thể IgG bắt đầu xuất hiện và gia tăng từ tuần thứ 5-8 và tồn tại lâu dài hơn - đây là kháng thể bảo vệ chống lại vi khuẩn bạch hầu nếu sau này bị lây nhiễm.

Tại Việt Nam, dự án tiêm chủng mở rộng quốc gia đã triển khai tiêm vắcxin bạch hầu cho trẻ nhỏ tại các trạm y tế phường, xã với lịch tiêm được Bộ Y tế hướng dẫn. Ngoài ra, các địa phương nguy cơ cao, hằng năm Bộ Y tế đều có kế hoạch thực hiện chiến dịch tiêm chủng vắcxin Td (uốn ván, bạch hầu hấp phụ) để nâng cao tỉ lệ bao phủ vắcxin trong cộng đồng.

Để phòng bệnh sớm tránh nguy cơ mắc bệnh và các biến chứng nguy hiểm của bệnh, phụ huynh cần đưa con đi tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch tại các cơ sở tiêm chủng mở rộng. Đối với trẻ lớn và người lớn có thể đến các cơ sở tiêm chủng để được kiểm tra tiền sử tiêm chủng, được chỉ định tiêm vắcxin bạch hầu phù hợp với từng độ tuổi.

Đặc biệt, cần tiêm cho các nhân viên y tế làm việc trong môi trường nguy cơ phơi nhiễm với bạch hầu.

Một ca bạch hầu có dấu hiệu chuyển nặng

TTO - Chiều 6-7, Sở Y tế tỉnh Gia Lai cho biết một bệnh nhân (trong số 9 ca bạch hầu được điều trị) đang phát độc tố, có dấu hiệu chuyển nặng.