Tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc họp với thành viên Quốc hội ngày 28-2 - Ảnh: REUTERS

Trong cuộc họp với các thành viên Quốc hội tại Nhà Trắng ngày 28-2 (giờ địa phương), ông Trump ủng hộ việc kiểm soát súng đạn. Đối với một lãnh đạo mới tuần trước còn đề xuất vũ trang cho giáo viên, động thái đòi hỏi siết chặt luật dùng súng lần này quả thực gây sốc.

Tổng thống Mỹ khuyến khích giới làm luật thông qua một dự luật toàn diện, trong đó sẽ mở rộng việc kiểm tra quá khứ của người mua súng, và nâng độ tuổi tối thiểu để sở hữu súng lên 21 thay vì 18 như hiện nay.

Trong phần trao đổi với thượng nghị sĩ Pat Toomey, một người thuộc phe Cộng hòa của bang Pennsylvania, rằng liệu các biện pháp kiểm tra quá khứ do chính trị gia này thực hiện có điều khoản nào nâng độ tuổi cá nhân muốn mua súng trường lên 21 hay không, ông Toomey nói "không". Đáp lại, ông Trump khẳng định: "Ông có biết tại sao không? Vì ông sợ NRA".

Thực tế, trước đây ông Trump tuyên bố mình ủng hộ việc sở hữu súng nhưng cũng mấp mé một số ý tưởng cải tổ tình trạng sở hữu súng, như cấm bán các dụng cụ biến súng bán tự động thành súng tự động, kêu gọi kiểm tra sức khỏe tâm thần của người mua súng kỹ lưỡng hơn. Quan điểm này tương tự đa số thành viên Đảng Cộng hòa. Trước những sức ép từ vụ xả súng tại trường học ở Parkland, bang Florida ngày 14-2 làm chết 17 người, phe Cộng hòa đi theo hướng nhượng bộ vừa phải, chứ không theo ý tưởng cấm tiệt việc dùng súng hoặc siết chặt sở hữu súng ở mức độ như Đảng Dân chủ.

Nhưng một phát biểu bất ngờ như thế, trong một buổi họp phát sóng truyền hình như thế, dĩ nhiên khiến NRA - vốn tuyệt đối ủng hộ việc dùng súng - đi từ chỗ choáng váng sang phản pháo. Bà Jennifer Baker - giám đốc quan hệ công chúng của NRA - nhận xét phát biểu của ông Trump với CNN: "Cuộc họp hôm nay tuyệt vời khi lên sóng truyền hình đấy, nhưng đề xuất kiểm soát súng ống được bàn thảo lại sẽ tồi tệ về mặt chính sách, và không thể giúp những đứa trẻ của chúng ta an toàn. Thay vì trừng phạt người sở hữu súng đúng luật về những hành động mất trí, các lãnh đạo nên thông qua cải cách thực tế để ngăn thảm họa trong tương lai".

Con bài khôn ngoan?

Phát biểu của ông Trump về NRA được mô tả khiến cả hai đảng Dân chủ và Cộng hòa đều... chưng hửng. Nhưng liệu người đứng đầu Nhà Trắng lại vừa nói điều gì đó mâu thuẫn với chính mình như cách báo chí Mỹ nhiều lần "bốc phốt", hay đó là một thông điệp khôn ngoan?

Trở lại ngày 26-2, ông Trump đã nói điều tương tự với các thống đốc bang của cả hai đảng ở phòng Roosevelt tại Nhà Trắng: "Đừng có lo ngại về NRA. Họ về phe chúng ta mà". Vị tổng thống này cũng cho biết ông thông cảm với việc cần phải thắt chặt các cuộc kiểm tra lý lịch sau bữa trưa với những người đứng đầu NRA, và rằng những người này ủng hộ thay đổi trong hệ thống kiểm tra thân thế, lý lịch.

Cách tiếp cận của ông Trump được trang Politico gọi là "sắm vai người hùng cho cả hai phía trong vấn đề súng đạn". Thực tế sau những lời lẽ mạnh dạn về kiểm soát súng của ông Trump, phe Dân chủ tại cuộc họp ngày 28-2 đã "phấn khích", theo Business Insider. Thượng nghị sĩ Chris Murphy (bang Connecticut) lạc quan về sự ủng hộ của ông Trump và nói: "Thưa ngài tổng thống, đó ắt phải là ông, với việc đem các thành viên Cộng hòa lên bàn đàm phán về vấn đề này, vì lúc này các cuộc vận động hành lang về súng sẽ ngăn chặn tiến trình của dự luật".

Việc "đoàn kết hóa" lưỡng đảng về súng ống khiến hình ảnh của ông Trump được cải thiện rất nhiều, nhất là với công chúng - những người đang trong cơn say truyền thông phẫn nộ với súng ống.