Ông Trần Đông Phương (bìa trái), ông Nguyễn Sơn Ngọc (giữa) và anh Phan Mạnh Hà trao đổi tại sảnh trụ sở Ban thư ký ASEAN - Ảnh: LÊ NAM

So với tổng số 350 nhân viên đến từ các quốc gia thành viên ASEAN đang làm việc ở Ban thư ký (BTK), tỉ lệ người Việt tuy nhỏ nhưng đều đảm nhiệm các vị trí từ Vụ trưởng, trợ lý vụ trưởng đến chuyên viên.

Những người làm việc lâu nhất hiện vẫn còn làm việc ở đây có thể kể đến Vụ trưởng vụ phát triển bền vững Nguyễn Kỷ Anh trên dưới 13 năm hay Vụ trưởng vụ phát triển đa ngành Trần Đông Phương cũng không ít hơn 12 năm.

Nghề chính là... họp

Mỗi năm BTK có tổng cộng chừng 1.500 cuộc họp các cấp ở nhiều quốc gia thành viên và các đối tác trong - ngoài khu vực nên khối lượng công việc của nhân viên BTK, theo ông Nguyễn Sơn Ngọc - trợ lý vụ trưởng Vụ Giám sát, có thể phải làm gấp 2-3 lần bình thường.

Anh Phan Mạnh Hà, có hơn 5 năm làm việc ở phòng kinh tế đối ngoại, cho biết có những tháng thời gian đi họp, công tác bên ngoài trụ sở đến hơn 3 tuần.

“Ban ngày họp liên miên, nhiều đêm liên tục thức tận khuya để hoàn tất công việc và chuẩn bị nội dung cho các cuộc họp kế tiếp” - anh Hà nói.

Ngôn ngữ chính trong văn phòng là tiếng Anh nhưng hồi mới đến Jakarta làm việc, ông Phương kể tất cả các nhân viên người Việt đều chia sẻ nhau “bí quyết tồn tại” đầu tiên bằng cách học thuộc lòng mấy chữ: đi thẳng, rẽ phải, rẽ trái, dừng lại... bằng tiếng Bahasa (ngôn ngữ dùng chung của Indonesia, Malaysia) chỉ dùng để chỉ đường lái xe taxi cách di chuyển từ nơi ở đến chỗ làm để khỏi lạc. Sau đó đếm các chữ số để trả tiền cho đúng.

Có 5 trong số 14 nhân viên người Việt trong phái đoàn Việt Nam tại BTK không mang gia đình sang cùng.

Theo quy định của Indonesia, do được xem như chuyên gia nên vợ/chồng/con cái của nhân viên BTK được lưu trú lâu dài ở Indonesia nhưng không được phép làm việc. Muốn làm việc phải xin một hình thức cư trú khác trong khi vợ/chồng của họ ở Việt Nam đều có công ăn việc làm ổn định.

Tự hào là người Việt Nam

Anh Mạnh Hà nhớ lại 5 năm trước khi mới được nhận vào làm việc anh cũng lo lắng vì thời gian làm việc chỉ kéo dài 3 năm và chưa biết sẽ trụ được bao lâu. “Giờ thì đã là lần thứ hai gia hạn và tôi tự tin cho lần gia hạn sắp tới” - anh nói.

Sự cần cù, nhiệt tình và thông minh là thế mạnh đáng tự hào của nhân viên người Việt ở BTK. Theo Hiến chương ASEAN, thứ tự ưu tiên tuyển dụng đông nhất là người của nước chủ nhà, kế đến là công dân các quốc gia Philippines, Malaysia...

Nhân viên Việt Nam tuy ít nhưng trong thời gian 12 năm qua, theo ông Phương, chưa nhân viên Việt Nam nào rơi vào tình trạng bị từ chối gia hạn hợp đồng.

Trao đổi với chúng tôi, các nhân viên người Việt ở BTK đều khẳng định thử thách, sự đòi hỏi chuyên môn sâu trong môi trường làm việc đa văn hóa chính là điều hấp dẫn, tạo động lực cho họ vượt qua khó khăn trong công việc và cuộc sống.

Anh Mạnh Hà chia sẻ mình may mắn khi công việc hiện nay vận dụng được khá nhiều kiến thức chuyên môn “mà ít nhiều đều có gắn với những thay đổi cho cộng đồng ASEAN và đâu đó ở trong nước”.