Nhiều thế hệ người gốc Việt sinh ra và lớn lên ở Campuchia vẫn mong được công nhận quốc tịch Campuchia để ổn định cuộc sống - Ảnh: TIẾN TRÌNH

Báo Phnom Penh Post ngày 28-2 cho biết có thể hiểu kế hoạch mới của Chính phủ Campuchia đối với những cư dân không quốc tịch, không giấy tờ ở nước này giống như chương trình thẻ xanh của Mỹ.

Yên tâm sinh sống, làm ăn

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Nguyễn Viết Đạt - phó chủ tịch Hội người Campuchia gốc Việt tại tỉnh Pursat (Campuchia) - cho biết ông nằm trong tổ công tác làm thủ tục để cấp thẻ cho bà con gốc Việt tại đây. "Tôi chịu trách nhiệm hướng dẫn bà con gốc Việt của huyện Krako, tỉnh Pursat làm thủ tục để được cấp thẻ cư trú. Hiện nhiều bà con ở đây đã được cấp thẻ" - ông Đạt nói.

Theo ông Đạt, thẻ màu xanh này được cấp có thời hạn hai năm, hai năm sau sẽ được cấp thẻ màu vàng, hai năm kế tiếp nữa sẽ được cấp thẻ màu hồng. Đến hết thời hạn thẻ màu hồng thì cũng qua năm thứ 7. Theo luật Campuchia, lúc đó người được cấp thẻ có thể làm thủ tục xin nhập quốc tịch Campuchia.

Ông Lo Min vui mừng khoe thẻ cư trú vừa được cấp - Ảnh: VIẾT ĐẠT

Gửi chúng tôi xem chiếc thẻ vừa được cấp, ông Lo Min, một người Campuchia gốc Việt sống trên Biển Hồ, không giấu được niềm vui. "Không phải riêng gia đình tui đâu, nhiều bà con sinh sống ở đây rất lâu đời. Nguyện vọng của bà con là được sinh sống ổn định, được làm ăn để góp phần xây dựng cuộc sống và xây dựng đất nước Campuchia" - ông Lo Min bộc bạch.

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, một nhà ngoại giao ở Phnom Penh cho biết ông hoan nghênh những bước đi tích cực của Chính phủ Campuchia và hi vọng chính phủ, các cơ quan chức năng của Campuchia tiếp tục tạo thuận lợi để người chưa có quốc tịch nói chung và người Campuchia gốc Việt ở Campuchia được thuận lợi sinh sống, làm ăn, phát triển cuộc sống gia đình, cộng đồng, góp phần xây dựng đất nước Campuchia đoàn kết, phồn vinh.

"Nên linh hoạt"

Trước đó, phát biểu trong cuộc họp ngày 27-2 của Bộ Nội vụ Campuchia, ông Nouv Leakhena - người đứng đầu Cục Di trú Campuchia - nói kế hoạch hợp pháp hóa di trú là sự thừa nhận của Chính phủ Campuchia đối với những người không có quốc tịch đang sinh sống trên đất Campuchia, bao gồm cả người Việt.

Từ tháng 10 năm ngoái, nhà chức trách Campuchia đã bắt đầu thu hồi giấy tờ bị cho là "bất thường" của hàng chục ngàn người gốc Việt. Nhóm này, cùng với những người không quốc tịch, sẽ đăng ký với chính quyền, với tư cách người nước ngoài nếu đáp ứng được các điều kiện đưa ra.

Theo ông Leakhena, trong vòng 1 tháng kể từ hôm nay (1-3), những người sử dụng lao động nước ngoài ở Campuchia phải đến trình báo và xin cấp giấy phép lao động cho lao động mà họ đang thuê. Quá thời hạn trên những lao động không đăng ký sẽ bị trục xuất về nước.

Các em học sinh người Việt tại Biển Hồ hào hứng trò chuyện với các anh chị sinh viên khoa Quan hệ Quốc tế, của Đại học KHXH&NV TP.HCM, tới thăm ngày 17-1-2018 - Ảnh: THẢO QUYÊN

Động thái mới của chính quyền Campuchia nhận được sự hoan nghênh của một số nhóm hoạt động nhân quyền. Tuy nhiên, theo bà Lyma Nguyen - luật sư đại diện cho các nạn nhân Việt Nam trong phiên tòa xét xử Khmer Đỏ, Phnom Penh nên linh hoạt trong cách xử lý vấn đề người Việt ở Campuchia.

Theo bà Lyma, nhiều người Việt sở hữu giấy tờ hợp pháp và đã là công dân Campuchia hẳn hoi nhưng vẫn bị tước mất giấy tờ, mất thân phận hợp pháp. Và cho dù đáng lẽ họ đã là công dân Campuchia, họ vẫn sẽ mất ít nhất 7 năm để trở về thân phận cũ.

"Chính quyền nên xem xét dưới góc độ cá nhân, về các mối quan hệ gia đình, làng xóm của người đó" - bà Lyma nói.