Sáng 29-6, với 454/465 đại biểu có mặt tán thành, 5 đại biểu không tán thành và 6 đại biểu không biểu quyết, Quốc hội đã thông qua Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi. Luật có hiệu lực từ ngày 1-7-2025.

Đáng chú ý luật đã đưa ra quy định mới về hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Luật quy định người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày luật này có hiệu lực thi hành, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện và có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm, có đề nghị thì được rút bảo hiểm xã hội một lần. 

Trước khi Quốc hội bấm nút thông qua luật, quy định rút bảo hiểm xã hội một lần trên đã được biểu quyết riêng. Có 456/470 đại biểu có mặt tán thành, 5/470 đại biểu có mặt không tán thành và 9/470 đại biểu có mặt không biểu quyết.

Cũng theo luật mới, đối tượng quy định đã chấm dứt tham gia bảo hiểm xã hội mà có đề nghị thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần nếu thuộc một trong các trường hợp.

Cụ thể là đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội. Trường hợp người lao động không hưởng bảo hiểm xã hội một lần thì có thể lựa chọn hưởng trợ cấp hằng tháng.

Người lao động ra nước ngoài để định cư; Người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; Người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng cũng được hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Phương án được đa số đại biểu lựa chọn

Trước đó, báo cáo giải trình tiếp thu, chỉnh lý nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh cho biết do còn có ý kiến khác nhau, để bảo đảm dân chủ và trách nhiệm, ngày 18-6-2024, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo lấy phiếu xin ý kiến các vị đại biểu Quốc hội về 2 phương án rút bảo hiểm xã hội một lần.

Kết quả cho thấy có 355/487 đại biểu cho ý kiến. Trong đó, có 310/355 đại biểu Quốc hội lựa chọn phương án 1, có 38/355 đại biểu Quốc hội lựa chọn phương án 2.

Có 7/355 đại biểu Quốc hội không lựa chọn 1 trong 2 phương án mà đề xuất phương án khác.

Căn cứ kết quả xin ý kiến của đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xin phép Quốc hội cho tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật theo phương án 1 là phương án được đa số đại biểu Quốc hội lựa chọn.

Đây cũng là phương án Chính phủ ưu tiên lựa chọn khi trình Quốc hội tại kỳ họp thứ 6.

Theo đó người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày luật này có hiệu lực thi hành, đã chấm dứt tham gia bảo hiểm xã hội, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc mà cũng không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, có thời gian đóng bảo hiểm xã hội chưa đủ 20 năm, có đề nghị thì được hưởng bảo hiểm xã hội một lần. Người đóng bảo hiểm xã hội sau 1-7-2025 không được rút mà để hưởng lương hưu

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng phương án được đa số đại biểu lựa chọn cũng là phương án có nhiều ưu điểm hơn, như bảo đảm tính kế thừa quy định hiện hành, không làm ảnh hưởng nhiều đến gần 18 triệu người đang tham gia bảo hiểm xã hội nên sẽ hạn chế gây xáo trộn trong xã hội.

Phương án này thể chế hóa đúng tinh thần của nghị quyết 28 giảm tình trạng hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo hướng tăng quyền lợi nếu bảo lưu thời gian tham gia bảo hiểm xã hội để hưởng chế độ hưu trí.

Đồng thời hạn chế được tình trạng một người tham gia bảo hiểm xã hội có nhiều lần hưởng bảo hiểm xã hội một lần thời gian qua.

Quy định như dự thảo cũng hướng tới tiếp cận theo tiêu chuẩn, thông lệ quốc tế về bảo hiểm xã hội, góp phần thích ứng với tốc độ già hóa dân số rất nhanh hiện nay ở nước ta.

Về lâu dài người tham gia mới sẽ chỉ còn hưởng bảo hiểm xã hội một lần trong một số trường hợp đặc biệt nên sẽ góp phần gia tăng số người ở lại hệ thống để được thụ hưởng các chế độ của bảo hiểm xã hội từ chính quá trình tích lũy khi tham gia bảo hiểm xã hội của mình.

Đồng thời giảm gánh nặng cho cả xã hội, ngân sách nhà nước sau này ưu tiên cân đối nguồn lực để thực hiện các chính sách, chế độ mang tính chất bảo trợ xã hội...

Đề xuất tăng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội 15%, cao nhất từ trước đến nay

Dự kiến từ ngày 1-7 tới đây, lương hưu và trợ cấp bảo hiểm xã hội tăng 15%, cao nhất từ trước đến nay, tác động hơn 3,3 triệu người.