Khu tái định cư làng cá Nại Hiên Đông, Q.Sơn Trà (Đà Nẵng) - Ảnh: HỮU KHÁ

Theo Sở Tài nguyên - môi trường TP Đà Nẵng, tính đến 31-1-2019, tổng số hộ nợ tiền sử dụng đất đã quá hạn 5 năm ở Đà Nẵng khoảng 5.300 hộ. Với nhiều hộ dân, việc trả nợ để có sổ đỏ nhà đất ngày càng xa vời vợi.

Choáng với nợ quá hạn

Anh Phạm Phú Hậu (đường An Cư 7, P.An Hải Bắc, Q.Sơn Trà) kể nhà anh bị giải tỏa năm 2007 được TP bán lại lô đất 100m² với giá 93 triệu đồng và cho nợ tiền sử dụng đất 10 năm. Số tiền đền bù giải tỏa, anh Hậu chỉ đủ xây dựng lại nhà cấp 4 để ở và chấp nhận nợ tiền sử dụng đất. 

"Tôi làm thợ hồ, vợ làm công nhân, thu nhập chỉ đủ nuôi con, không còn dư đồng nào để tính chuyện trả nợ dẫu biết rằng nợ quá hạn sẽ tăng lên" - anh Hậu cho biết.

Thấy khu vực đang ở có thể cho thuê nhà, giữa năm 2018 anh Hậu lên Q.Sơn Trà hỏi số tiền nợ để tính toán xem có thể trả được phần nào không thì được trả lời tiền nợ quá hạn của anh lúc này đã lên đến 720 triệu đồng.

Choáng hơn nữa là sau khi TP Đà Nẵng ban hành giá đất năm 2019 thì tiền nợ của gia đình anh Hậu lên tới 3,64 tỉ đồng! "Với số tiền nợ này thì gia đình tôi không kham nổi, không bao giờ trả được nợ" - anh Hậu giãi bày.

Anh Lê Văn Ân, làm lao động tự do, hiện ở khu dân cư Vũng Thùng 4, P.Nại Hiên Đông (Q.Sơn Trà), cho biết năm 2006 gia đình anh bị giải tỏa, thu hồi 140m² đất, được đền bù 85 triệu đồng chỉ đủ xây lại nhà để ở. 

Nhà nước bán lô đất 85m² với giá 62 triệu đồng, anh Ân chạy vạy khắp nơi để trả trước 50% tiền SDĐ, còn hơn 30 triệu đồng được TP cho nợ 10 năm (từ 2006-2016), nhưng đến nay anh cũng chưa trả hết. 

Năm 2018, theo bảng giá đất TP, số tiền anh Ân nợ đã lên hơn 400 triệu đồng. Còn theo bảng giá đất mới TP ban hành năm 2019, số tiền anh Ân nợ đã lên đến 600 triệu đồng! Anh Ân than với số tiền nợ này, anh sẽ không bao giờ cầm được sổ đỏ nhà mình.

Ông Huỳnh Văn Hùng, chánh văn phòng HĐND và UBND Q.Sơn Trà, cho biết hiện quận có 1.336 trường hợp nợ tiền sử dụng đất tái định cư quá hạn phải áp dụng giá đất mới. 

Những gia đình này phần lớn là hộ giải tỏa, khó khăn, công ăn việc làm không ổn định nên họ mới nợ tiền đất quá hạn. Giờ tính theo giá đất mới thì số tiền nợ của họ tăng vọt. 

Các hộ này đề nghị số nợ tiền, nợ vàng quy từ tiền đất bị quá hạn thì Nhà nước có chính sách hỗ trợ, chỉ tính tiền lãi quá hạn mà thôi.

Chờ ý kiến của Thủ tướng

Ông Tô Văn Hùng, giám đốc Sở Tài nguyên - môi trường TP Đà Nẵng, cho biết theo quy định tại nghị định 45 năm 2014 của Chính phủ về thu tiền sử dụng đất, hộ gia đình, cá nhân được ghi nợ tiền SDĐ thì phải trả nợ dần trong thời hạn tối đa là 5 năm. Sau 5 năm kể từ ngày ghi nợ mà chưa trả hết nợ thì người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất còn lại theo giá đất tại thời điểm trả nợ.

"Từ năm 2016, UBND TP Đà Nẵng nhận thấy việc người dân nợ tiền sử dụng đất tái định cư đã quá hạn 5 năm mà phải nộp theo giá đất hiện hành tuy đúng quy định nhưng đã gây khó khăn cho người dân. Để giải quyết vấn đề này, UBND TP đã báo cáo Bộ Tài chính và các ngành liên quan nhằm giải quyết vướng mắc" - ông Hùng nói.

Tuy nhiên theo ông Hùng, sau đó Bộ Tài chính có công văn gửi Thủ tướng về việc giải quyết vướng mắc việc thu nợ tiền sử dụng đất đối với trường hợp được Nhà nước giao đất tái định cư. Về việc này, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng có ý kiến chỉ đạo như sau: "Bộ Tài chính hướng dẫn TP Đà Nẵng thực hiện việc thu nợ tiền sử dụng đất theo đúng quy định tại nghị định số 45 của Chính phủ. 

Đồng thời, giao Bộ Tài chính đánh giá, rà soát toàn diện tình hình ghi nợ tiền sử dụng đất hiện nay tại các địa phương, trong đó có vướng mắc của UBND TP Đà Nẵng. 

Trên cơ sở đó, đề xuất sửa đổi, bổ sung nội dung ghi nợ tiền SDĐ vào dự thảo nghị định quy định bổ sung về thu tiền SDĐ, tiền thuê đất và tổ chức thực hiện, trình Chính phủ xem xét, quyết định".

Như vậy, giải quyết vấn đề nợ tiền sử dụng đất tái định cư phải chờ ý kiến của Thủ tướng.

Vừa qua, các doanh nghiệp Bất động sản TP.HCM đã chỉ ra 6 yếu tố cần được xem xét, giải quyết ngay để khơi thông điểm nghẽn về tiền sử dụng đất.