Trầm cảm sau sang chấn tâm lý

Ngày 18-6, ThS.BS Nguyễn Văn Hải, Phòng M8 - Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), chia sẻ một trường hợp bệnh nhân nữ 66 tuổi vào viện trong tình trạng buồn chán, muốn chết.

Người nhà bệnh nhân cho hay 3 năm trước chồng bệnh nhân bị đột quỵ não di chứng liệt nửa người, người bệnh chăm sóc trong suốt quá trình điều trị.

6 tháng trước chồng bệnh nhân qua đời khiến cho bệnh nhân dần trở nên mệt mỏi buồn chán, bi quan, hay suy nghĩ tiêu cực, khó tập trung trong các công việc hằng ngày, giảm hứng thú với những thói quen sở thích trước kia (như tập dưỡng sinh, xem phim...).

Theo gia đình bệnh nhân, người bệnh dần sống thu mình, không muốn giao du tiếp xúc với mọi người xung quanh. Đêm bệnh nhân trằn trọc khó ngủ, thậm chí nhiều hôm thức trắng, trung bình mỗi ngày chỉ ngủ được 2 tiếng.

Ngoài ra, bệnh nhân than phiền đau đầu lan khắp 2 bên đầu, tăng lên khi bệnh nhân nghĩ ngợi nhiều hoặc khi đêm hôm trước không ngủ được.

Bác sĩ Hải cho hay bệnh nhân ăn kém ngon miệng, thường xuyên có cảm giác đầy bụng khó tiêu, giảm 5kg/2 tháng. Trước đó, bệnh nhân đã được người nhà đưa đi khám và điều trị tại bệnh viện gần nhà, uống thuốc điều trị nhưng không đỡ.

Khoảng 1 tháng trước khi vào viện, bệnh nhân thường xuyên khóc lóc, than phiền nhiều với các con, cho rằng mình có tội với các con và là gánh nặng của cả gia đình. Con cái bệnh nhân có khuyên bảo, giải thích nhưng bệnh nhân không tin.

Khi bệnh nhân có ý định muốn tự sát để giải thoát nên được người nhà đưa đi khám tại Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai). Bệnh nhân được chẩn đoán trầm cảm nặng với các triệu chứng loạn thần có ý tưởng tự sát.

Sau gần 20 ngày điều trị nội trú, bệnh nhân khí sắc khá hơn, vận động nhanh nhẹn, đỡ than phiền mệt mỏi, ngủ được... Bệnh nhân ổn định được cho ra viện, tiếp tục theo dõi điều trị ngoại trú.

Người cao tuổi trầm cảm, dễ bị bỏ qua

BS CKII Nguyễn Thị Phương Loan, Phòng M8 - Viện Sức khỏe tâm thần (Bệnh viện Bạch Mai), cho hay trầm cảm là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến nhất, gặp ở mọi lứa tuổi. Tỉ lệ mắc cao ở người cao tuổi nhưng thường bị bỏ qua.

Trầm cảm ở người cao tuổi thường là đợt trầm cảm tái diễn của bệnh lý cảm xúc khởi phát từ trước (trầm cảm khởi phát sớm).

Trầm cảm ở người cao tuổi còn là những khởi phát sau tuổi 65 (trầm cảm khởi phát muộn). Trong số người bệnh cao tuổi gặp trầm cảm, gần một nửa là trầm cảm khởi phát muộn.

Theo các nghiên cứu dịch tễ trên thế giới, tỉ lệ trầm cảm ở người cao tuổi chiếm khoảng 1-4% ở cộng đồng. Tỉ lệ trầm cảm ở nữ giới cao hơn nam giới.

Bác sĩ Phương Loan cho biết yếu tố nguy cơ trầm cảm ở người cao tuổi thường có 2 yếu tố: yếu tố sinh học như giới, tiền sử, bệnh lý thực thể kèm theo, đau đầu mãn tính, mất ngủ; hoặc yếu tố tâm lý - xã hội như độc thân, ly hôn, mất mát người thân, sống cô lập…

Theo bác sĩ Phương Loan, trầm cảm ở người cao tuổi là một bệnh lý phổ biến, có những đặc điểm lâm sàng và cơ chế riêng biệt.

Nhiều triệu chứng khá giống với những bệnh lý tuổi già khác nên dễ bị bỏ qua. Trầm cảm ở người cao tuổi có những triệu chứng như:

- Người cao tuổi ít phàn nàn về các triệu chứng như khí sắc trầm và giảm quan tâm thích thú, người cao tuổi thường phàn nàn về sức khỏe, thay vì buồn rầu và vô cảm.

- Các triệu chứng phong phú và mờ nhạt như đau, mệt mỏi, chóng mặt, nặng chân, khó thở, đau ngực.

- Suy giảm trí nhớ, được gọi là tình trạng "giả mất trí" trong các trường hợp nặng.

- Thường là hoang tưởng bị tội, luôn nói mình có lỗi, mình là gánh nặng.

- Ý tưởng tự sát/hành vi tự sát: Gặp trong những trường hợp nặng, tỉ lệ cao hơn người bệnh trầm cảm ở người trẻ tuổi.

Các triệu chứng khác như: thu rút khỏi xã hội, kém tuân thủ điều trị, kém chăm sóc bản thân, lạm dụng rượu và các chất an dịu, gây ngủ.

Bác sĩ Loan cho hay theo theo tiêu chuẩn đánh giá của trầm cảm, người bệnh có những biểu hiện trên 2 tuần, kéo dài trong ngày và gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, hoạt động của người bệnh…

Điều trị trầm cảm ở người cao tuổi cần phối hợp hóa dược, các liệu pháp tâm lý và điều biến não mang lại hiệu quả cao hơn.

Trầm cảm - rối loạn tâm thần phổ biến nhất ở người cao tuổi

Dấu hiệu quan trọng nhận biết trầm cảm ở người cao tuổi là sự trầm uất, lo lắng, u buồn liên tục.