Với độ cao gần 1.800 mét so với mực nước biển, dãy núi là nơi khởi nguồn của bốn con sông lớn chảy qua vùng đất lửa là Thạch Hãn, Hiếu Giang, Bến Hải và Sê Băng Hiêng.

Khởi hành từ bản Pin của xã Hướng Sơn (huyện Hướng Hóa) vào một ngày cuối năm, chúng tôi bắt đầu hành trình leo lên ngọn núi cao nhất trong số hàng trăm ngọn núi thuộc dãy Trường Sơn chạy qua Quảng Trị, đó là Voi Mẹp.

Đoàn xuất phát lúc 8h và phải đi qua một vùng đồi thấp, là vùng đệm giữa bản làng và rừng già.

Tuy không phải leo dốc, nhưng kinh nghiệm đi rừng cho hay, mỗi khi bắt đầu leo núi, đừng bao giờ dốc sức đi quá nhanh, mà nên đi với tốc độ vừa phải để cơ thể thích nghi dần với độ cao.

Đường lên Voi Mẹp đầy đá cuội

Sau hơn 1 giờ len lỏi giữa lau lách, cả nhóm cũng vượt qua thử thách đầu tiên: cửa rừng.

Dù thấm mệt, mọi người chỉ được phép tạm dừng chân vài phút. Nếu nghỉ lâu, đôi chân sẽ không còn muốn bước tiếp.

Dẫu đi dưới tán rừng không nắng, ai ai cũng nhẫn nại đếm từng bước chân. Trên con đường núi uốn lượn, người dẫn đường tên Hồ Ma cho hay: đầu tiên cần phải vượt qua "Dốc bốn chân" với khoảng 2 giờ đồng hồ.

Không có lối mòn, mọi bước chân phải bám vào gốc cây, tảng đá. Những lúc thấm mệt thì tựa vào vách núi.

Đã đôi lần được nghe kể về những con đường nhiều người phải đi bằng bốn chân, nhưng không ngờ giờ đây cả nhóm lại được trải nghiệm với những dốc núi chênh vênh đến vậy.

Trên lối đi, hàng trăm loài rêu xanh phủ kín từng phiến đá. Những loài rêu nhạt hơn thì bám vào thân cây hết lớp này đến lớp khác. Nấm mọc trên những cây khô gãy đổ và bắt đầu mục ruỗng.

Có những cây rừng tuy đã chết vẫn cứ sừng sững, như thách đố với thời gian.

Gần 14h, cả nhóm cũng đã chinh phục khi đặt chân lên độ cao 1300m. Càng lên cao, không khí càng loãng. Không khí ấy làm người đi rừng có cảm giác núi rừng hùng vĩ mang vẻ đẹp chẳng cần tô điểm.

Hồ Ma - người dẫn đường - thông báo: nếu đi nhanh thì tầm 16h sẽ gặp suối Pa Thiên. Đây là con đường độc đạo dẫn lên đỉnh Pa Thiên, để từ đó đi qua đỉnh Voi Mẹp.

Cách suối Pa Thiên khoảng 1 giờ đi bộ, thảm thực vật càng đa dạng, một số loài cây rừng thân khá lớn, lá dày và nhỏ. Trên những phiến đá, màu rêu cũng nhạt hơn và xen lẫn là những loài lan không tên.

Gần 16h cũng là lúc cả nhóm đến được dòng suối Pa Thiên. Gió thổi mạnh, rừng núi chuyển mình, trời bất chợt đổ mưa.

Rêu xanh thẳm trên từng phiến đá trăm năm

Mưa rơi trên lá với muôn vàn cung bậc thanh âm, lũ côn trùng cất tiếng đón chào, lũ chim hối hả gọi nhau tìm nơi trú ẩn. Chúng tôi vội vàng tìm đến tảng đá lớn mà cánh phu rừng thường gọi là "Đá cô đơn".

Nằm sát dòng suối, tảng đá có diện tích ước khoảng 4m2. Mọi người nhanh chóng hạ trại, nhóm lửa.

Đây cũng là lúc người dẫn đường trổ tài chiêu đãi món đặc sản của rừng là những chú ếch đá có đôi chân rất khỏe, có thể nhảy xa đến gần 4m và nổi tiếng thơm ngon.

Màn đêm buông thật nhanh, tiếng lá cây run rẩy, tiếng côn trùng nỉ non hòa điệu cùng dòng Pa Thiên cứ chập chờn theo cả đoàn đi vào giấc ngủ.

Một ngày mới bắt đầu trên đỉnh Pa Thiên.

Đã hơn 8h, nhưng rừng núi vẫn còn âm u, sương giăng kín lối, cả nhóm lại tiếp tục lên đường. Muốn lên đỉnh Pa Thiên thì phải đi ngược dòng suối Pa Thiên.

Suối Pa Thiên có lẽ đã từ rất lâu hôm nay mới có dịp đón bước chân người. Lòng suối với những tảng đá lớn, nhỏ xếp chồng nhau chẳng khác gì một cái thang lớn màu xanh dựng ngược lên phía trời.

Có nhiều đoạn suối người đi chỉ nghe tiếng nước róc rách dưới chân những phiến đá đầy rêu. Việc đi lại hết sức khó khăn, nhất là với những ai đi rừng lần đầu.

Nếu như ở độ cao dưới 500m, người đi rừng thường tránh bước chân trên những phiến đá có rêum vì sẽ dễ bị trượt ngã, thì ngược lại ở độ cao trên 1.000m lại phải tránh bước chân trên những phiến đá không rêu, vì sẽ rất dễ trượt ngã. Những phiến đá ấy trơn đến mức loài rêu cũng không thể bám được.

Chúng tôi lần lượt vượt qua hai vách đá dựng đứng cao hơn 10m chắn ngang lòng suối.

Chạy suốt mấy cây số, rừng hai bên suối không có cây lớn, càng lên cao thân cây càng bé dần. Cây rừng dù lớn hay nhỏ đều bám đầy rêu.

Với Hồ Ma, Hồ Hưng hay Hồ Ka Te vốn sinh ra ở Hướng Sơn, từ bé đã không ít lần theo người lớn lên núi cao hái cây thuốc, săn thú nên Pa Thiên đã quá đổ gần gũi, thân quen. Nhưng với những thành viên khác, chuyến đi gợi lên thật nhiều cảm xúc.

Mỗi gốc cây, mỗi tảng đá, mỗi giọt nước tí tách kia đã là ngàn năm tích tụ của đất trời và cả ngàn năm sau nữa vẫn sẽ kể mãi câu chuyện của riêng mình về thời gian, về những đổi thay bất tận...

Bởi vậy, khi nhìn con đường bằng đá phong kín rêu xanh, chúng tôi có cảm giác như mình đang lạc vào vườn cổ tích của tuổi thơ, trở về hòa mình cùng dòng nước mát lành của con sông quê đôi bờ thương nhớ.

Sau gần 3 giờ đồng hồ ngược suối, Pa Thiên hiện ra trước mắt là tương đối bằng phẳng. Thật khác là khi nhìn từ xa có cảm giác ngọn núi nhọn như một cái mũi tên thật lớn. Quần thể thực vật chủ yếu là cây bụi thấp và trúc.

Anh Trần Văn Hùng, một cán bộ kiểm lâm Khu bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa cho biết, đây vốn là cánh đồng cỏ của quần thể bò tót khoảng 8 con. Bằng chứng là trên mặt đất vẫn còn nhìn thấy rõ dấu chân di thực của loài động vật quý hiếm này.

Trên đỉnh Pa Thiên hiện vẫn còn có rất nhiều cây chè. Tương truyền đây là vườn chè được quân lính của vua Hàm Nghi trồng khi nhà vua xuất hành từ Cam Lộ (Quảng Trị) ra vùng đất miền tây Quảng Bình để tránh sự truy đuổi của người Pháp.

Chè ở Pa Thiên mọc xen giữa những khóm trúc và những tảng đá, lá chè khá cứng, dày và có màu xanh nhạt, khi nấu uống không có vị chát đậm như chè ở vùng trung du.

Có người bảo rằng, nhờ tiếp xúc với mưa ngàn gió núi, hấp thu những gì tinh khiết của đất trời, chè ở Pa Thiên có khả năng giúp con người hồi phục sức khỏe rất nhanh.

Có phải vì vậy mà người Vân Kiều ở Hướng Sơn mỗi khi có dịp ngang qua Pa Thiên đều không quên hái một ít chè mang về đãi đằng bè bạn?

Điểm cao nhất trên đỉnh Pa Thiên là một quần thể đá cuội. Những phiến đá hình thù khác nhau do thời gian đã dày công đẽo gọt. Chúng im lìm nằm cạnh nhau như đang mơ màng trong giấc ngủ của ngàn thu!

Cũng đã có dăm ba người qua đây cố khắc tên mình, như muốn ký thác vào đá núi kỷ niệm về một chuyến đi hiếm có trong đời, nhưng cũng chỉ sau một thời gian ngắn, những dòng chữ lại bị xóa nhòa bởi mưa gió đất trời.

Chúng tôi quyết định cắm trại qua đêm bên một dòng suối ngay dưới chân núi Voi Mẹp. Càng về đêm, nhiệt độ càng xuống thấp.

Ngồi đợi sương tan, gần 9h, chúng tôi mới có thể bắt đầu chặng đường chinh phục cuối cùng lên đỉnh Voi Mẹp.

Nghĩ cho cùng, leo núi đâu chỉ là chuyện vượt qua suối sâu, núi cao. Mà mỗi người còn phải vượt qua giới hạn chịu đựng của bản thân.

Chiêm nghiệm từ những chuyến đi, mỗi khi đối mặt với thử thách gần như vượt quá khả năng chịu đựng, con người sẽ dễ bộc lộ bản chất, đó là tính kiên trì hay dễ dao động trước gian khó. Là khát vọng hướng về phía trước hay thúc thủ chấp nhận thất bại. Là tinh thần đồng đội hay chỉ tính toán cho riêng mình…

Hai khẩu súng thu được trên đỉnh Voi Mẹp

Sau khi vượt cả một chặng đường dài, chúng tôi bắt đầu đi sâu vào cánh rừng trúc. Những cây trúc thân nhỏ ken dày thành từng khóm phong kín lối đi.

Càng lên cao. gió càng thổi mạnh. Bầu trời đôi lúc đang trong xanh nhưng chỉ một thoáng mây mù đã che khuất, một không gian mờ ảo rất khó xác định hướng đi. Lúc ấy người dẫn đường phải trèo lên cây để định hướng lại đỉnh núi.

Cây rừng ở lưng chừng đỉnh Voi Mẹp ngoài họ trúc còn có một số cây thân gỗ với những chỏm lá nhỏ, thoạt nhìn cứ tưởng là cây đã chết khô.

Đứng ở lưng chừng núi nhìn xuống phía chân núi là cả một biển sương trắng bồng bềnh, những đám mây vội vã lướt qua nhau và lướt qua những cánh rừng nhưng cũng vừa đủ để tạo nên những cơn mưa bụi làm đọng lại những giọt nước trên mặt lá, mặt đất càng trở nên ẩm ướt.

Trên lối đi về phía sườn phía Tây của Voi Mẹp, chúng tôi lại bắt gặp thêm xác 2 máy bay bị rơi từ trong chiến tranh. Vẫn còn đó vài ba khẩu súng đã hen gỉ và những mảnh áo giáp của phi công... nằm la liệt trên mặt đất.

Một mảnh áo giáp của phi công còn sót lại được một thành viên trong đoàn tìm thấy.