Mùa mưa sắp tới ông Đỗ Văn Hùng, xã Hưng Thạn h, sửa sang lại ngôi nhờ đã xuống cấp nghiêm trọng - Ảnh: A.V.

Gắn liền với câu nói "Muỗi kêu như sáo thổi, đỉa lội tựa bánh canh", vùng đất Tháp Mười xưa vốn nổi tiếng với điều kiện sống khắc nghiệt và hoang vu. Nhưng có lẽ nơi vẫn còn gợi nhớ về câu ví xưa chính là xã Hưng Thạnh.

Vùng đất bưng phèn ngày ấy bây giờ

Dọc các tuyến kênh vẫn còn nhiều bưng phèn đỏ quạch, chỉ có tràm mới có thể sinh sôi. Quá nửa thân tràm là màu đỏ của phèn chua khiến nhiều nông dân xứ khác muốn đến mần ăn phải quay đầu bỏ chạy. Chưa kể chỗ nào nước trong cũng khỏi mong thấy cá vì quá phèn chua.

Hình ảnh những gian nhà sàn quen thuộc với cư dân đầu nguồn Mekong cũng khá quen thuộc tại đây với kết cấu kiểu sàn đặc trưng để chống chọi với lũ lụt. Nhưng những gian nhà ở Hưng Thạnh còn có cả sự cũ kỹ, dột nát, cột kèo vẹo xiêu.

Trong ngôi nhà ấy chỉ thường thấy phụ nữ và trẻ em bởi những trụ cột gia đình phải đi làm ăn xa, kiếm miếng ăn cho cả nhà. Phụ nữ không có công việc ổn định, trình độ lao động có hạn nên chỉ có thể ở nhà cơm nước cho chồng và chăm con.

Những ngôi nhà dột nát, vách phênh tạm bợ ở xã Hưng Thạnh, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp - Ảnh: A.V.

Mái nhà dột tả tơi mà gia chủ chỉ có thể chạy ăn từng bữa, không đủ tiền để sửa - Ảnh: A.V.

Chúng tôi ghé qua nhà chị Võ Thị Kim Ngoan lúc chị và con trai vẫn đang mơ ngủ trên chiếc võng đong đưa. Nhà sát đường lộ nên chị Ngoan bày biện vài mặt hàng đặc sản quê nhà bán cho khách qua đường.

Lúc trước, anh Đào Vũ Qui, chồng chị Ngoan, cũng kiếm đồng ra đồng vào nhờ sửa xe. Giờ dịch COVID-19, quán vắng hoe, hàng hóa bụi bám đầy, còn chị Ngoan chỉ biết buông lời than: "Ổng đi mần hồ rồi, kiếm gạo ăn qua ngày".

Những phận người như gia đình chị Ngoan không hiếm ở xã Hưng Thạnh. Họ tha hương từ nơi khác đến với ước mong tậu mảnh đất để sản xuất. Nào ngờ đất phèn chua, canh tác lúa mà cứ quanh quẩn, lúa cũ đổi lúa mới.

Mần ruộng không lời, họ bán đất dần, đến khi gặp cảnh khốn cùng, đau bệnh thì chỉ còn vỏn vẹn nền nhà trong khi mái nhà đã rách bươm.

Giấc mơ an cư quá xa vời

Trẻ em, người già và phụ nữ thường ở nhà trông chờ nguồn thu nhập từ những trụ cột trong gia đình - Ảnh: A.V.

Và có cả những gia đình chỉ có trẻ con trông nhà - Ảnh: A.V.

Cái nghèo còn đeo mang những hộ không đất sản xuất trên mảnh đất Hưng Thạnh khi họ phải oằn lưng chống chọi qua con nước lũ.

Nhiều năm về trước, mùa lũ còn mang tôm cá đầy ắp về cho cư dân nơi đây, giờ lũ chỉ báo hiệu một mùa đói kém khi công việc làm thuê làm mướn trên đồng cũng hết veo mà tôm cá cũng mất hút.

Những gia đình nhà dột cột xiêu cứ vậy sống thấp thỏm qua từng cơn gió thổi mạnh giữa đồng không mông quạnh.

Với gia đình chị Ngoan, nỗi niềm mơ ước bấy lâu của đôi vợ chồng nghèo là ngôi nhà lành lặn, vững chãi, để giấc ngủ sau ngày dài cực nhọc không bị đánh thức bởi tiếng gió rít trên mái tôn.

Thu nhập của gia đình quá bấp bênh, lo cái ăn trong nhà đã quá sức nên nào dám mơ đến một mái nhà vững chãi cho những mùa mưa bão sắp tới.

Phụ nữ do không có công việc ổn định chỉ ở nhà lo cơm nước và chăm con. Thu nhập vì thế cũng bấp bênh - Ảnh: A.V.

Gia đình chị Ngoan luôn chật vật mưu sinh, chồng sửa xe, vợ buôn bán nhưng mãi chẳng thoát nổi nghèo - Ảnh: A.V.

Dọc tuyến đường tỉnh 844, đường huyết mạch qua địa bàn xã Hưng Thạnh, nhưng vẫn có nhiều đoạn người dân chưa có điện lưới quốc gia sử dụng, chủ yếu xài điện chia hơi (điện câu đuôi).

Không chỉ sử dụng điện giá cao, tình trạng đáng báo động là việc thiếu nước sạch khi các tuyến kênh bị ô nhiễm nặng do chăn nuôi và rác thải. Đặc biệt chai, lọ thuốc bảo vệ thực vật nguy hiểm vất bừa bãi.

Nhà ở, ô nhiễm nông thôn cũng là nỗi lo của UBND xã Hưng Thạnh. Ông Đoàn Văn Tuấn - chủ tịch UBND xã - chia sẻ: "Địa phương cũng kêu gọi nhiều nơi, vận động các mạnh thường quân trong và ngoài địa phương giúp đỡ để giúp xóa nhà xiêu vẹo, dột nát".

Mong muốn của địa phương cũng là ước mơ của nhiều cư dân có cuộc sống bấp bênh chưa biết ngày mai. Và có lẽ cần thêm nữa "nhiều cánh tay" tương trợ của cộng đồng cùng một giải pháp toàn diện hơn, giúp người dân Hưng Thạnh ổn định cuộc sống, thắp lên hi vọng vào tương lai phát triển.

Kỳ tới: Mơ về ngôi nhà vững chãi của người dân Hưng Thạnh

Mekong xanh: Phấn khởi với các mô hình làm ăn mới

TTO - Ngày 23-6, báo Tuổi Trẻ phối hợp với Công ty Cổ phần Tôn Đông Á tham quan và trao tiền hỗ trợ cho hai mô hình sản xuất nông nghiệp của nông dân ở hai tỉnh Tiền Giang, Bến Tre.