Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson (trái) phát biểu tại buổi họp báo ngày 8-3 ở thủ đô Addis Ababa, Ethiopia - Ảnh: Reuters

Lời khuyến cáo được ông Tillerson đưa ra ngày 8-3 tại một buổi họp báo ở thủ đô Addis Ababa của Ethiopia, trong khuôn khổ chuyến thăm châu Phi đầu tiên trên cương vị ngoại trưởng Mỹ.

"Chúng tôi không có ý muốn ngăn dòng tiền của Trung Quốc đổ vào châu Phi, nhưng các nước châu Phi cần phải cân nhắc kỹ lưỡng các điều khoản của những thỏa thuận cho vay (mà họ ký với Trung Quốc) để không đánh mất chủ quyền của mình" - Hãng thông tấn Reuters (Anh) dẫn lời ông Tillerson phát biểu tại buổi họp báo.

Động thái của vị ngoại trưởng Mỹ có thể xem là nỗ lực mới nhất nhằm khôi phục vị thế của Mỹ tại lục địa đen, trong bối cảnh các nước tại đây đang dần ngả về phía Bắc Kinh để nhận viện trợ và đầu tư.

Thông điệp này cũng phần nào nhằm "gỡ gạc" uy tín của Mỹ sau sự cố Tổng thống Mỹ Donald Trump lỡ miệng gọi các nước châu Phi này là "những quốc gia rác rưởi" trong một cuộc họp nội bộ ở Nhà Trắng hồi tháng 1.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (phải) được ông Jacob Zuma khi còn là tổng thống Nam Phi chào đón trong chuyến thăm châu Phi năm 2015 - Ảnh: Reuters

Dù Mỹ là nước viện trợ nhân đạo lớn nhất của châu Phi, Trung Quốc mới là bạn hàng lớn nhất của châu lục này, vị trí mà Bắc Kinh đã nắm giữ kể từ sau khi soán ngôi Mỹ vào năm 2009.

Chính quyền Trung Quốc đã bơm hàng tỉ USD vào các dự án phát triển cơ sở hạ tầng tại đây, dù giới quan sát nhận xét nước này hầu như chỉ sử dụng lao động người Trung Quốc chứ không tạo ra nhiều việc làm cho lao động địa phương.

Ông Tillerson cũng chỉ trích cách Bắc Kinh cấu trúc các khoản cho vay "mập mờ" của mình, đồng thời cảnh báo các con nợ của Trung Quốc có thể "mất quyền kiểm soát chính các cơ sở hạ tầng và tài nguyên của nước mình" nếu chẳng may mất khả năng trả nợ, theo Reuters.

Trụ sở Liên minh châu Phi đặt tại thủ đô Addis Ababa của Ethiopia, một công trình do Trung Quốc đầu tư và thi công 100% - Ảnh: Reuters

"Chúng tôi ủng hộ sự tham gia của Trung Quốc, nhưng chúng tôi hi vọng họ sẽ chơi theo luật và thông lệ quốc tế và tôn trọng chủ quyền của các nước khác" - hãng thông tấn Anh dẫn lời ngoại trưởng Mỹ.

Ethiopia là một trong những quốc gia nhận đầu tư Trung Quốc lớn nhất, trong đó có tuyến đường sắt dài 759km nối từ thủ đô Addis Ababa đến quốc gia láng giềng Djibouti vừa khánh thành hồi đầu năm nay.

Đây cũng là nơi đặt trụ sở chính của Liên minh châu Phi, một công trình do Trung Quốc đầu tư và thi công 100% và được xem là biểu tượng cho sự hiện diện của chính quyền Bắc Kinh tại lục địa hơn 1,2 tỉ dân này.

TTO - Điều trần trước Quốc hội Mỹ ngày 6-3, một viên tướng cấp cao cảnh báo quân đội Mỹ có thể đối mặt "hậu quả nghiêm trọng" nếu Trung Quốc kiểm soát thêm một cảng chiến lược ở Djibouti.