Thất bại lịch sử của ông Kevin McCarthy báo hiệu khó khăn cho Đảng Cộng hòa ở Hạ viện - Ảnh: REUTERS

Ngày 4-1, Hạ viện Mỹ sẽ tiến hành vòng bỏ phiếu thứ tư sau khi cả 3 vòng bỏ phiếu đầy hỗn loạn của ngày 3-1 không tìm ra được chủ tịch mới của cơ quan này. 

Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Hạ viện McCarthy không giành được đủ 218/435 phiếu để nắm giữ vị trí này, thậm chí còn ít phiếu hơn lãnh đạo phe thiểu số Hạ viện Hakeem Jeffries của Đảng Dân chủ, do sự phản đối của hàng loạt thành viên Cộng hòa.

Sự nghiệp ông McCarthy bị đe dọa

Ông McCarthy là ứng viên đầu tiên trong 100 năm không vượt qua được đợt bỏ phiếu đầu tiên. Hàng loạt tờ báo ở bang California quê nhà của ông McCarthy đã gọi đây là "ngày nhục nhã nhất trong sự nghiệp chính trị" của ông. Nó cũng cho thấy chặng đường gian nan sắp tới của ông McCarthy nhằm giành sự ủng hộ của các thành viên bảo thủ nhất ở Hạ viện.

Ông McCarthy cũng từng thừa nhận khó thắng đợt bỏ phiếu đầu tiên. "Chúng tôi có thể có một trận chiến. Nhưng trận chiến là vì kỳ họp và đất nước, với tôi thì ổn thôi", tờ Guardian dẫn lời ông nói trước đó.

Ngay trong tối 3-1-2023, giờ địa phương, cựu tổng thống Donald Trump không còn chắc chắn về việc tiếp tục ủng hộ ông McCarthy. "Chúng ta sẽ xem mọi chuyện diễn ra như thế nào", ông Trump nói trên Đài NBC News, bất chấp việc ông McCarthy là một thành viên trung thành suốt thời gian qua và từng đến gặp ông Trump sau cuộc tấn công Quốc hội Mỹ hồi đầu năm ngoái.

"Chúng ta đã xong việc với Kevin McCarthy" - nghị sĩ Bob Good (bang Virginia) bồi thêm trên Đài CNN vào tối 3-1, cho rằng số thành viên của Đảng Cộng hòa chống lại McCarthy sẽ chỉ tăng lên trong các vòng bỏ phiếu tiếp theo.

Nghị sĩ Byron Donalds, một trong số thành viên rút phiếu ủng hộ ông McCarthy ở vòng bỏ phiếu thứ ba, thậm chí tiết lộ "thực tế là Kevin McCarthy không có phiếu" và cho rằng cần tìm người khác hoặc giải pháp khác thay vì tiếp tục bỏ phiếu.

Ở phía bên kia, Đảng Dân chủ vẫn kiên quyết giữ sự ủng hộ đối với lãnh đạo Jeffries.

Nghị sĩ Kevin McCarthy (bìa trái) và các thành viên Cộng hòa ở Hạ viện nói chuyện tại đợt bỏ phiếu ngày 3-1 - Ảnh: REUTERS

"Nội chiến" Đảng Cộng hòa

Với việc Đảng Cộng hòa giành được 222 ghế sau cuộc bầu cử giữa kỳ cuối năm ngoái, và có gần 20 thành viên không ủng hộ ông McCarthy ở 3 vòng bỏ phiếu bầu chủ tịch Hạ viện Mỹ, khả năng ông thắng đợt bỏ phiếu thứ 4 vào ngày 4-1 (theo giờ Mỹ) là rất thấp.

Theo giới quan sát, sau thất bại của "làn sóng đỏ" trong cuộc bầu cử giữa kỳ, thế đa số mỏng manh của Cộng hòa ở Hạ viện đã dẫn đến sự trỗi dậy của nhóm nhỏ bảo thủ từ lâu đã không tin tưởng ông McCarthy.

Trong hai tháng qua, cuộc tranh giành vị trí chủ tịch Hạ viện trong Đảng Cộng hòa đã diễn ra dưới nhiều hình thức, từ các phiên họp chiến lược trong và ngoài Đồi Capitol, các cuộc đàm phán căng thẳng về các thay đổi quy tắc, và các cuộc điện thoại liên tục giữa các thành viên.

Để vượt qua cuộc bỏ phiếu, ông McCarthy cần tìm kiếm thỏa thuận. Nhưng dù thắng cuộc, những nhượng bộ mà ông đưa ra có thể khiến ông gặp khó khăn hơn trong tương lai.

Doug Heye, cựu trợ lý lãnh đạo cấp cao của Đảng Cộng hòa, cho rằng cuộc bỏ phiếu hỗn loạn ngày 3-1 cho thấy tín hiệu về những khó khăn trong tương lai. Theo ông Heye, ngay cả khi ông McCarthy hay một ứng viên thay thế chiến thắng, vị trí chủ tịch Hạ viện của Cộng hòa sẽ bị suy yếu và càng khuyến khích phe phản đối.

Theo giáo sư Robert Reich của Đại học California, cuộc cạnh tranh vị trí chủ tịch Hạ viện cho thấy mọi mặt vấn đề của Đảng Cộng hòa. "Đảng Cộng hòa đã sụp đổ bởi những mâu thuẫn của chính mình, những xung lực cạnh tranh và nỗi sợ hãi về nền tảng. Đảng Cộng hòa tranh ghế chủ tịch Hạ viện, nhưng dù ai thắng thì đảng này cũng thua", ông Reich nói.

Bầu chủ tịch Hạ viện Mỹ lần đầu phải tổ chức lại sau 100 năm

Hạ viện Mỹ phải hoãn bỏ phiếu cho đến ngày 4-1 giờ địa phương, sau khi ứng cử viên Kevin McCarthy của Đảng Cộng hòa không nhận đủ sự ủng hộ để giành ghế chủ tịch Hạ viện trong ba cuộc bỏ phiếu ngày 3-1.