Nghệ sĩ Thiên Kim đã vào nhiều vai đào con, đào chánh, đào thương cho những đoàn cải lương trước đây như Kim Thoa, Năm Châu, Nam Hồng, Lam Sơn, Sóng Mới, Tiếng Chuông, Bích Thuận... Sau đó, bà chuyển sang kịch nói, lồng tiếng phim và phần lớn thời gian sau này là dành cho phim ảnh.

Nghệ sĩ Thiên Kim có tên đầy đủ là Đoàn Thiên Kim, sinh năm 1934 tại Sài Gòn. Cha là kép độc Sáu Đỏ, nên 8 tuổi bà đã lên sân khấu với các vai đào con. 22 tuổi, bà đóng vai Điêu Thuyền trong Phụng Nghi Đình.

Trong cuốn sách biên khảo Cải lương Sài Gòn 1955 - 1975, tiến sĩ Đỗ Dũng có viết tháng 12-1956 vở Lấp sông Gianh (soạn giả: Kinh Luân, đạo diễn: Duy Lân, của đoàn Kim Thoa) diễn khai trương ở rạp Nguyễn Văn Hảo mượn chuyện Trịnh - Nguyễn phân tranh để nói lên sự chia cắt đất nước.

Trong đêm diễn đó, mật vụ ném lựu đạn giữa sân khấu ngay màn ba làm thiệt mạng ba người và ba người bị thương trong đó có nghệ sĩ Thiên Kim. Đây là vụ ném bom chấn động và đã được đưa vào phim Ván bài lật ngửa, nghệ sĩ Kiều Mai Lý thể hiện thân phận của nghệ sĩ Thiên Kim trên sân khấu.

Trong chương trình Kỷ niệm 100 năm hình thành và phát triển nghệ thuật sân khấu cải lương năm 2019 tại đường đi bộ Nguyễn Huệ, đạo diễn Hoa Hạ cũng cho tái hiện lại cảnh này, nghệ sĩ Thiên Kim từ hàng ghế khán giả từ từ bước lên như một nhân chứng sống kể lại sự kiện đó.

Sống sót như điều kỳ diệu, nhưng những mảnh bom cũng gây tổn hại cho sức khỏe của bà. Bà là một nghệ sĩ cực kỳ quen mặt với khán giả nhưng để gọi tên một vai diễn để đời thì dường như không có.

Cách đây hơn 10 năm, khi ở tuổi gần 80 và vẫn miệt mài trên phim trường, nghệ sĩ Thiên Kim từng tâm sự với Tuổi Trẻ bà mê nghề nhưng còn nhiều trăn trở và đôi lúc chạnh lòng. Bà kể từ hồi còn trẻ đã phải nặng gánh gia đình. Ba bỏ theo người đàn bà khác khi bà mới 2 tuổi, nhà nghèo phải chạy ăn từng bữa.

Tới chừng lập gia đình cũng lận đận, một thân nuôi năm con nhỏ, rồi mẹ già và mấy đứa cháu. Đôi vai nhỏ bé ấy phải gồng gánh nuôi mười mấy miệng ăn. Yêu nghệ thuật mà đâu có thời gian ngừng lại để chăm chút. Giấc mơ nghệ thuật và hiện thực cuộc sống cứ làm bà thao thức suốt hành trình gian nan.

Bà vào Viện Dưỡng lão nghệ sĩ TP.HCM năm 2002 và vẫn là "ngôi sao" khi lịch quay tới tấp. Bà biểu đóng phim bà thấy vui, thấy khỏe và cũng muốn dành dụm chút đỉnh để lo cho tuổi già.

Nghệ sĩ Thiên Kim hay được "ghẹo" là có số hưởng về già. Bởi càng lớn tuổi bà càng có nhiều phim và đóng càng hay. Cuộc đời quá nhiều thăng trầm nhưng gương mặt bà vẫn rất tươi tắn, rất sang và sắc sảo.

Bởi vậy, nghệ sĩ Thanh Nguyệt cho biết bà thường hay vào các vai tính cách như bà hội đồng, mẹ chồng... Trong ấn tượng của đạo diễn Hoa Hạ và nhiều nghệ sĩ, bà là người vui vẻ, hiền lành và thường chia sẻ chuyện đời chuyện nghề.

Nghệ sĩ Thiên Kim: 'Ngôi sao cô đơn' đã bay về trời

Trong chương trình Sau ánh hào quang, phát sóng năm 2018, nghệ sĩ Thiên Kim bảo mình đơn độc từ nhỏ đến lớn. Và hôm nay "ngôi sao cô đơn" đã bay về trời, để lại nhiều tiếc thương.