- Nghệ sĩ nhiếp ảnh Thái Phiên: Tôi xin nói ngay là tôi sẽ không bình luận bất cứ điều gì về những bộ ảnh nude của những người mẫu đang làm cộng đồng xôn xao, vì tôi không xem đó là nghệ thuật. Trong cuộc trao đổi này, tôi sẽ chỉ nói về ảnh nude nghệ thuật mà thôi.

Phóng to

Tác phẩm Thiên sứ - một trong những tác phẩm của nghệ sĩ Thái Phiên được nhiều người yêu thích - Nguồn ảnh: http://www.thaiphienphoto.com/

* Anh vui lòng chia sẻ quan niệm của anh về ảnh nude nghệ thuật?

- Đối với tôi, ảnh nude nghệ thuật rất thiêng liêng, cao đẹp và người tạo ra những tác phẩm nude nghệ thuật là người đang muốn dâng tặng cho đời những đường nét thanh tao, trinh nguyên, thuần khiết của cơ thể con người do tạo hóa ban tặng, đặc biệt là cơ thể người phụ nữ.

Nam nữ đều có vẻ đẹp riêng, song lạm dụng cái đẹp ấy để phô diễn cơ thể vì mục đích xấu thì thật là tai hại. Nhiếp ảnh phương tây cũng chụp nude nam rất nhiều và đó là những người mẫu với những cơ bắp cuồn cuộn và người chụp thường có tay nghề cao.

Tất nhiên không thể so sánh văn hóa phương Tây với văn hóa Á Đông, vì người phụ nữ Việt Nam có sự e ấp, riêng tư, kín đáo rất riêng mà vẫn rất đẹp. Và nét đẹp ấy phải được thể hiện qua lăng kính nghệ thuật, để tạo ra những tác phẩm ảnh nude nghệ thuật.

Muốn đạt được điều này, người chụp phải hiểu được văn hóa gốc của người việt, tức là phải có văn hóa nền. Từ xa xưa, khỏa thân đã có trong truyền thuyết của Chử Đồng Tử và nàng Tiên Dung. Văn hóa Chăm cũng có tín ngưỡng phồn thực (thờ Linga và Yoni). Trên thạp đồng Đào Thịnh cũng có những cảnh nam nữ ân ái… Và ngay trong cả truyện Kiều, cụ Nguyễn Du cũng đã ca ngợi vẻ đẹp cơ thể của người phụ nữ “dầy dầy sẵn đúc một tòa thiên nhiên”.

Từ khi chiếc máy ảnh ra đời đến nay, thể loại ảnh nude đã có hàng vạn tay máy “cày xới” trên mảnh đất màu mỡ này, bởi cơ thể con người là một kiệt tác của tạo hóa.

19 năm theo đuổi nghệ thuật nhiếp ảnh khỏa thân, tôi đã chụp cho vài trăm người mẫu nữ. Mỗi người có một nét đẹp riêng qua cái hồn mắt, qua ánh nhìn, qua nụ cười và tôi thể hiện tình cảm của mình với nét riêng, nét lạ ấy bằng cách giữ lại cái hồn đó qua những đường nét trên cơ thể của họ.

Tôi khó có thể chụp nude thành công cho một hoa hậu nếu cô ta vô hồn. Và nếu những ai biết nhìn người mẫu qua góc độ nghệ thuật thì tôi tin rằng phần người sẽ lấn át phần con.

* Theo anh, vượt qua những giới hạn nào thì sẽ chỉ tạo ra những bức ảnh khỏa thân dung tục?

- Ảnh nude nghệ thuật là ảnh tạo cho người xem những cảm xúc trước cái đẹp, hướng người xem đến cái chân thiện mỹ. Ảnh nude trần trụi dung tục, phi nghệ thuật là ảnh làm khơi dậy dục vọng giới tính của con người

Tôi cũng là con người với đầy đủ hỉ - nộ - ái - ố - bi - lạc - dục, nhưng thú thật, mỗi khi cầm máy sáng tác thể loại ảnh nude thì tôi cảm thấy rất đỗi bình thường, cũng giống vị bác sĩ đứng trước cơ thể của bệnh nhân như một thực thể sinh học vậy.

Tôi phải tập trung tính toán làm sao để có được bố cục, ánh sáng, tốc độ, khẩu độ… ưng ý để cho ra tác phẩm. Nếu bức ảnh chưa đạt đến mức độ nghệ thuật mà thiên về dung tục thì là do trình độ, tài năng của người chụp.

Song, trên thực tế, khi những bộ ảnh khỏa thân chỉ mang tính dung tục được đăng tải thì hầu hết lỗi lầm đều đổ vào người mẫu, trong khi theo tôi, trách nhiệm phần lớn là ở người cầm máy.

Song, cũng phải nói rõ, nếu người mẫu đồng ý cho công bố bức ảnh đó thì người mẫu cũng có phần lỗi. Về phía người xem, tùy vào trình độ thưởng thức nghệ thuật, trình độ mỹ học mà sẽ cảm nhận bức ảnh ở những góc độ khác nhau. Có người cảm thấy bức ảnh mang tính nghệ thuật nhưng cũng có người chỉ chú ý vài điểm trên cơ thể người mẫu và kết luận bức ảnh đó là dung tục.

* Anh từng chụp ảnh nude cho người mẫu nam bao giờ chưa?

- Tôi từng chụp nude nam hai lần, một lần cho cậu học trò và một lần cho nhà nhiếp ảnh Dương Quốc Định. Tuy nhiên cả hai lần tôi đều thất bại. Có lẽ tôi đã quá quen với những đường nét cơ thể của nam giới vì đó cũng chính là những đường nét trên cơ thể mình.

Tôi nghĩ rằng có thể nhiếp ảnh gia nữ chụp nude cho nam sẽ đẹp hơn nam chụp cho nam bởi họ còn có cái để khám phá.

Tôi cũng từng làm mẫu nude cho Dương Quốc Định, và khi xem lại ảnh của chính mình, tôi không hài lòng tấm nào. Và tôi đoán Dương Quốc Định cũng không có nhiều cảm xúc khi chụp nude cho tôi.

* Anh nghĩ những bức ảnh nude dung tục sẽ gây ra những hệ lụy gì?

- Chắc chắn là sẽ có những hệ lụy. “Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng” - khi các bạn trẻ thế hệ 8x, 9x không có điều kiện tiếp xúc với các tác phẩm nude nghệ thuật mà chỉ thấy hiện tượng các nhân vật trong giới giải trí thi nhau phô diễn cơ thể một cách phi nghệ thuật, rồi sau đó xuất hiện tràn lan trên mạng và trở nên nổi tiếng, thì bạn trẻ ngỡ rằng cứ bắt chước như vậy thì sẽ được nhiều người biết đến.

Tôi nghĩ các cơ quan quản lý văn hóa cần tạo điều kiện để công chúng có điều kiện thưởng lãm các tác phẩm ảnh nude nghệ thuật nhiều hơn, từ đó công chúng sẽ phân biệt được đâu là ảnh nude nghệ thuật và đâu là ảnh trần truồng dung tục, cũng như phân biệt được đâu là hoa thơm, đâu là cỏ dại.

Tôi cũng thấy buồn khi hiện nay chưa có sự tách bạch rõ ràng giữa ảnh nude nghệ thuật và ảnh nude phi nghệ thuật. Điều đó làm ảnh hưởng đến môi trường trong sáng của nghệ thuật thuần túy và cái nhìn đối với những người làm mẫu nude chân chính vốn có lòng dũng cảm và tâm hồn cao đẹp.

* Cảm ơn anh vì cuộc trò chuyện này!

TRUNG UYÊN thực hiện

Trút quần áo không thể xem là đang khoác chiếc áo nghệ thuật

Nghệ thuật không đơn thuần là nghệ thuật mà mục tiêu mà nó vươn tới mới là vấn đề. Một dòng sông uốn lượn giữa đôi bờ thì nó mới tạo nên cảnh thơ mộng và hữu ích cho con người. Nếu dòng nước tràn khỏi bờ thì những gì đẹp đẽ sẽ biến mất, nhường lại cho sự hung tợn và tai họa.

Nghệ thuật cũng vậy, nếu thoát ra ngoài khuôn khổ cảm nhận thẩm mỹ của văn hóa dân tộc Việt Nam chúng ta thì dù nó có là trào lưu của thế giới đi chăng nữa cũng trở thành thứ thừa mứa trong xã hội. Nghệ thuật không phấn đấu tới cái chân, thiện, mỹ thì cũng không tồn tại lâu trong lòng mọi người được.

Tôi cho rằng, đứng một góc độ nào đó, nghệ thuật có thể chia làm hai loại: Nghệ thuật có ích cho cuộc sống và nghệ thuật không có ích (có hại) cho cuộc sống. Nếu được cho phép, tôi sẽ xếp khoe thân thuộc loại thứ hai! Trút bỏ quần áo không thể xem là đang khoác chiếc áo nghệ thuật.

Nghệ thuật chân chính được hình thành từ tài năng, sức lao động và lý tưởng cao đẹp. Những người huênh hoang cho rằng khoe thân là nghệ thuật thì đích thị ngoài nét đẹp hình thể thiên phú ra, họ không còn gì khác!

TRAN THANH TUNG

Công chúng kém cỏi hay người mẫu trơ tráo?

Có ai có thể cho tôi biết tôi phải nâng tầm hiểu biết nghệ thuật kém cỏi của mình như thế nào để hiểu được cái đẹp nghệ thuật khỏa thân trong những tấm ảnh đôi trai gái cởi trần đứng ôm nhau hay cô gái cởi sạch quần áo đứng ngồi tênh hênh giữa đồi núi với nét mặt trơ như đá không?

Công chúng kém trình độ không hiểu được hay người mẫu lột sạch để khoe hàng cho mau nổi tiếng với chiêu bài “bảo vệ môi trường”, “nude nghệ thuật” rồi chê công chúng kém cỏi không biết thưởng thức? Quả là vụng chèo khéo chống, vụng múa chê đất lệch!

MỘT BẠN ĐỌC

Sao "khoe thân": liệu tâm hồn em tôi có bị hủy hoại?Khoe thân là suy đồi đạo đức?Có một "ngành công nghiệp khoe thân"Tôi đẹp, tôi có quyền khoe?Ngô Tiến Đoàn: Sao lại ném đá tôi?Nguyễn Thanh Hằng: "Tôi sẽ tiếp tục nude..."Sao "khoe thân": nghệ thuật hay gợi dục?Sao "khoe thân": liệu tâm hồn em tôi có bị hủy hoại?