Cô Nguyễn Kim Anh

Thầy Trương Minh Đức

* Thầy Trần Hinh (khoa văn học Trường ĐH KHXH&NV, ĐH Quốc gia Hà Nội):

Vẫn bắt học sinh "nói xuôi"

Với thời gian làm bài 120 phút, một đề thi ngữ văn chỉ có thể làm được như vậy, chứ khó đòi hỏi điều gì quá lớn. Phần đọc hiểu, đề chọn một văn bản thơ không hề khó, đề tài lại rất sát với mối quan tâm của nhiều người hiện nay (lao động, khát vọng, biển cả).

Tuy nhiên, giá như không có câu hỏi về thể thơ thì hay hơn. Rõ ràng, đề thi quá chú trọng đến sự "an toàn", ít có sự đào sâu, cách hỏi vẫn rất cũ. Thậm chí như đã nói, đề thi tốt nghiệp THPT đồng thời lấy kết quả xét tuyển đại học mà vẫn còn hỏi "đoạn thơ được viết bằng thể thơ gì?", thực ra nó thuộc kiến thức cấp II.

Đi vào cụ thể, ở câu nghị luận xã hội, viết một đoạn văn 200 chữ về hành trình theo đuổi khát vọng, dù chưa từng được chính thức ra trong các kỳ thi trước đây nhưng cũng không mới. Trước một đề thi như vậy, học sinh không thể viết khác được. Nghĩa là các em sẽ vẫn phải hô khẩu hiệu thôi. Tôi thích một đề thi nghị luận xã hội đặt được vấn đề "hóc", buộc học sinh phải phản biện, "nói ngược", chứ đừng "nói xuôi" mãi.

Câu nghị luận văn học, thoạt tiên có thể gây bất ngờ với nhiều học sinh, vì năm ngoái đã thi phần văn xuôi, nay lại chọn một tác phẩm văn xuôi, lại là một trong những tác phẩm "khó nhằn" nhất với học sinh. Nhưng đây không phải là lần đầu tiên Ai đã đặt tên cho dòng sông của Hoàng Phủ Ngọc Tường vào đề thi.

Có thí sinh nói chính phần trích dẫn của đề thi năm nay đã "cứu" các em là đúng. Bởi nếu khả năng học văn không tồi, ai cũng có thể hiểu được nội dung, cũng như nghệ thuật của một văn bản, trong khi các em đã được học bài văn này rồi.

Tóm lại, đề thi năm nay dễ và so với đề năm ngoái, đề năm nay vẫn "chỉn chu" hơn, ít nhất về mặt câu chữ.

Người ra đề thi đồng cảm với tác giả bút ký

Ngày 25-6, một đại diện gia đình cho biết nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường - tác giả bút ký Ai đã đặt tên cho dòng sông - cảm thấy vui khi trích đoạn của tác phẩm này vào đề văn kỳ thi THPT quốc gia 2019. Người này cho biết nhà văn cũng nói thêm rằng: "Dòng sông tự đặt tên cho mình", và đánh giá chứng tỏ người ra đề có sự đồng cảm với chính tác giả.

Nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường hiện đang sống với gia đình người con gái ở Q.Bình Thạnh, TP.HCM và sức khỏe của ông đang khá ổn định.

Nói về bút ký Ai đã đặt tên cho dòng sông, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Phan - em trai nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường - cho biết trước Hoàng Phủ Ngọc Tường đã có nhiều đấng tài hoa tiền bối cũng phải lòng và hết lời ca ngợi dòng sông Hương.

Thế nhưng tất cả các tác phẩm đều giống nhau ở chỗ là chỉ mô tả cái đẹp của sông Hương trong một khoảng không gian ngắn ngủi khi nó gắn với kinh thành Huế và trong một thoáng cảm xúc vụt hiện nào đó trong tâm tưởng. Còn trong bút ký Ai đã đặt tên cho dòng sông, không gian và thời gian rất dài.

Trong gần mười năm thoát ly kháng chiến chống Mỹ, Hoàng Phủ Ngọc Tường đã lặn lội đến tận ngọn nguồn của dòng sông nên đã nhận ra vẻ đẹp hoang dã như cô gái Digan của nó - điều mà các tác giả tiền bối khó có dịp trải nghiệm. Hoàng Phủ Ngọc Tường còn theo dòng sông chảy vào sử sách để hiển thị hình hài của nó trong hàng trăm năm trước. Có thể nói Hoàng Phủ Ngọc Tường là người tình của sông Hương.

"Cách nay vài năm,có lần anh Tường về Huế thăm bạn bè và cũng là tính thăm lại sông Hương lần cuối. Lần ấy anh Tường đột quỵ, tưởng không qua khỏi. Tôi đã về Huế lo hậu sự. Trong số việc hậu sự ấy, có mấy câu thơ tôi viết để tặng anh: Thức suốt đời người viết chữ TÂM/ Chữ ấy dường như đã viết xong/ Gửi lại dòng Hương lời giã biệt/ Một vầng trăng trong vắt lòng sông..." - nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Phan kể.

Nói về đề thi, nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Phan nhận xét giáo viên ra đề thi đã quán xuyến được tác phẩm và khơi gợi cho thí sinh tìm ra điều tâm đắc của tác giả khi hiển thị dòng sông qua không gian và thời gian ở chốn kinh kỳ.

Đề toán "dễ, có tính phân loại"

Ông Huỳnh Quốc Thắng - nhóm giải đề 789.vn - cho biết trong đề toán THPT quốc gia năm nay có một số câu rất khó, chẳng hạn câu 47, 48, 49 và 50 của mã đề 101. Những giáo viên tham gia giải đề phải thực hiện giải trên bảng, nhiều người cùng tranh luận và đưa ra các hướng giải quyết của mình trước khi thống nhất hướng giải và đưa ra kết quả. Những bài toán này phải trải qua rất nhiều bước tính toán, vận dụng nhiều kiến thức toán học nên học sinh sẽ mất rất nhiều thời gian với những bài toán này, có thể đi sai hướng và cho kết quả sai.

Trong khi đó, ThS Lê Văn Đoàn - tổ trưởng tổ toán Trường THPT Đông Đô (TP.HCM) - cho biết tổng thể đề toán năm nay dễ hơn năm 2018, bám sát chương trình THPT và cấu trúc đề thi mẫu của bộ. Trong đề có 5 câu rất khó để phân loại thí sinh.

Tuy nhiên, so về độ khó vẫn dễ chịu hơn so với các câu phân loại của đề thi 2018. Điểm hay của các câu khó năm nay là đòi hỏi tính tư duy, suy luận chứ không đánh đố, vượt tầm hiểu biết của thí sinh như năm trước. Các câu còn lại nằm ở mức trung bình.

Do đó, phần lớn học sinh trung bình có thể đạt 5 - 6 điểm. Mức điểm 8 - 9 năm nay cũng có nhiều. Điểm 10 cũng có nhưng đó phải là những học sinh thực sự xuất sắc. Như vậy đề toán đảm bảo yếu tố xét tốt nghiệp và xét tuyển ĐH.

TTO - Thí sinh cho biết đề thi ra "Ai đã đặt tên cho dòng sông" của Hoàng Phủ Ngọc Tường, một số em than "em bó tay".