Công an bắt giữ một đối tượng chơi ma túy đá đập phá nhà dân trên đường Tân Kỳ Tân Quý (P.15, Q.Tân Bình, TP.HCM) - Ảnh: T.L.

Người nghiện ma túy đá sát hại người thân, gây hoang mang cộng đồng. Nhưng nhiều người nghiện không có tên trong hồ sơ quản lý tại địa phương. Vì sao?

Dư luận vẫn chưa quên vụ thảm án ở huyện Hóc Môn, TP.HCM. Nghi phạm Nguyễn Hoàng Nam trong cơn "ngáo" ra tay sát hại cả 4 người ruột thịt vào ngày 12-3-2019. Nam mới ra tù vào tháng 9-2018, trước đó chưa có hồ sơ ghi nhận sử dụng ma túy.

Trong tâm trạng chưa hết bàng hoàng, bà Nguyễn Thị Hồng (cô ruột của Nam) cho hay: "Tôi không biết nó có nghiện hay không. Khi hay tin nó chém chết bà nội và cha nó tôi rất sợ, không biết nó có chém tiếp những người thân hay không. Khi công an bắt được tôi mới hết sợ...".

Tại sân bay Tân Sơn Nhất, 6 tháng đầu năm 2019 có 5 vụ người ngáo đá xông vào khu vực sân bay... 

Thêm một vụ người ngáo đá gây án, nỗi sợ trong cộng đồng càng lớn dần. Thực tế cho thấy khi có người gây án, mọi người xung quanh mới giật mình, sau đó là nỗi hoang mang khi người nghiện có thể ở gần mà mình không hề hay biết, cũng chẳng biết họ lên cơn lúc nào để phòng tránh.

Người nghiện ma túy đá vẫn cứ sống giữa cộng đồng. Nhiều gia đình biết con em mình nghiện nhưng thương con, vẫn cố gắng hết mức giữ con cai nghiện tại nhà thay vì đi cai nghiện tập trung. 

Nhiều người có con nghiện ma túy bị ngáo quậy phá, đe dọa hàng xóm nhưng khi công an phường đến kiểm tra nhằm xử lý đưa đi cai thì gia đình lại khóa cửa không hợp tác. Đến khi con quậy khiến họ hết chịu nổi thì mới nhờ đến lực lượng công an giải quyết đưa đi cai nghiện tập trung.

Cũng có thực tế khác: việc thống kê báo cáo chưa đầy đủ về số lượng người nghiện trên địa bàn có liên quan đến danh hiệu thi đua. Danh hiệu thi đua khu phố văn hóa có chỉ tiêu không có người nghiện ma túy, tệ nạn mại dâm. Tiêu chuẩn gia đình văn hóa, khu phố văn hóa giai đoạn 2017-2021 (theo quyết định 1396 năm 2017 của UBND TP.HCM) là gia đình không có thành viên nào mắc tệ nạn xã hội, khu phố văn hóa phải giảm số tệ nạn trên địa bàn so với năm trước.

Ngoài ra, quy định để đưa người đi cai hiện nay khá phức tạp. Nhiều trường hợp lần 1 kiểm tra có kết quả dương tính với ma túy, lập hồ sơ. Đến khi kiểm tra lần 2, vì nhiều lý do thì lại âm tính, không đưa đi cai được. Kiểm tra lần nữa lại dương tính nhưng qua thời hiệu xử lý...

Chưa kể theo quy định hiện hành, điều kiện áp dụng biện pháp cai nghiện bắt buộc, người nghiện phải từ 18 tuổi trở lên. Người nghiện chưa đủ 18 tuổi hiện chưa có quy định xử lý.

Theo quy định thẩm quyền, thủ tục và quy trình xác định tình trạng nghiện hiện hành, người có thẩm quyền xác định tình trạng nghiện ma túy là bác sĩ hoặc y sĩ, có chứng chỉ hành nghề khám bệnh, chữa bệnh theo quy định của Luật khám bệnh, chữa bệnh, có chứng chỉ hoặc chứng nhận tập huấn về chẩn đoán và điều trị cắt cơn nghiện ma túy.

Số y, bác sĩ đáp ứng điều kiện xác định tình trạng nghiện không nhiều, chủ yếu tập trung ở các bệnh viện lớn, cơ sở cai nghiện bắt buộc... không đủ đáp ứng nhu cầu. Khi người sử dụng ma túy không hợp tác, không đến cơ sở để y, bác sĩ kiểm tra để xác định tình trạng nghiện lại không có quy định biện pháp cưỡng chế.

2/3 người nghiện sử dụng ma túy tổng hợp

Cả nước có hơn 222.000 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Đáng chú ý, tình hình sử dụng ma túy tổng hợp tiếp tục gia tăng ở các địa phương, ước tính tỉ lệ sử dụng ma túy tổng hợp chiếm khoảng 60-70% trong số người nghiện.

Sau khi dùng ma túy, Lê Ngọc Hà (TP Vinh, Nghệ An) đưa con trai 2 tuổi của mình lên tầng 3 và dọa ném xuống - Ảnh cắt từ clip

Tính đến cuối năm 2018, TP.HCM có hơn 23.500 người nghiện, chiếm hơn 10% người nghiện toàn quốc. Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Bộ Công an Tô Lâm, đây chỉ là con số có hồ sơ quản lý, thực tế có thể gấp 10 lần con số này.

TTO - "Hành khách qua cửa an ninh, lên tàu bay vẫn bình thường. Bất ngờ sau đó có biểu hiện "ngáo", không chịu đi máy bay, đòi lao xuống khỏi máy bay đang đậu trên sân đậu, uy hiếp an toàn hàng không.