Ngân hàng VN đề nghị Visa, MasterCard giảm phí để thuận lợi cho người tiêu dùng hơn. Trong ảnh: thanh toán bằng thẻ tại một siêu thị ở TP.HCM - Ảnh: Q.ĐỊNH

Theo các ngân hàng, việc "chặt đẹp" phí của Visa, MasterCard đã gián tiếp ảnh hưởng đến người dùng thẻ khi nhiều cửa hàng, quán ăn tìm cách từ chối thanh toán thẻ để yêu cầu khách hàng trả tiền mặt hoặc thu phí ngược lại khách hàng. Từ đó làm cản trở quá trình thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.

1 giao dịch gánh 3-4 loại phí

Lần đầu tiên câu chuyện "ăn chia" phí giữa các tổ chức thẻ quốc tế và ngân hàng được hé lộ khi Hiệp hội Ngân hàng VN vừa gửi văn bản đến Tổ chức thẻ quốc tế Visa và MasterCard. Hiệp hội Ngân hàng cho biết tính đến tháng 3, doanh số sử dụng thẻ trong nước đã giảm 21%, doanh số sử dụng thẻ tại nước ngoài giảm 28% so với cùng kỳ năm 2019.

Trong khi doanh số phát hành và thanh toán giảm mạnh, các ngân hàng lại gánh nhiều loại phí từ Visa, MasterCard, vừa thu theo số lượng giao dịch, vừa thu theo doanh số giao dịch, dẫn tới tình trạng thu phí chồng phí với cùng một giao dịch.

Đơn cử với một giao dịch thẻ, Visa và MasterCard có thể thu các loại phí như: phí cấp phép phí thanh toán, phí thương hiệu, phí chi tiêu trong/ngoài VN, phí dịch vụ...

Hiệp hội Ngân hàng đánh giá trung bình các ngân hàng thanh toán đang phải trả cho Visa, MasterCard từ 3-4 loại phí trên mỗi giao dịch.

Chủ thẻ ảnh hưởng như thế nào?

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Đào Minh Tuấn - chủ tịch Hội Thẻ ngân hàng VN - cho biết người dùng bị ảnh hưởng dây chuyền từ việc thu phí cao từ các tổ chức thẻ quốc tế. 

Khi chủ thẻ tín dụng quốc tế mang thương hiệu Visa, MasterCard cà thẻ để thanh toán, cửa hàng chấp nhận thanh toán phải trả phí tương ứng khoảng 2-2,5% giá trị giao dịch cho ngân hàng đặt máy POS. 

Khoản phí này ngân hàng đặt máy POS chỉ được hưởng một phần rất nhỏ, phần còn lại trả một phần cho ngân hàng phát hành thẻ và trả phần nhiều cho Visa, MasterCard.

"Do mức phí cao nên các ngân hàng thanh toán phải thu của đơn vị chấp nhận thẻ cao tương ứng. Từ đó dẫn đến tâm lý nhiều cửa hàng lắp máy POS chỉ để cho có, còn khuyến khích khách hàng trả tiền mặt. Chưa kể, một số quán thu phí khi người mua thanh toán bằng thẻ, trong khi đúng ra khách không phải trả phí này" - ông Tuấn nói.

Giám đốc trung tâm thẻ một ngân hàng lớn tại TP.HCM cho hay cơ cấu phí của Visa, MasterCard rất phức tạp, lên đến hàng trăm loại, phân biệt theo mã ngành nghề, số tiền thanh toán, thậm chí còn theo dòng thẻ. 

Ngân hàng này có phát hành loại thẻ Infinite dành cho đối tượng khách hàng có thu nhập cao. Tuy nhiên, mức phí quá cao nên nhiều cửa hàng đã chặn thanh toán luôn với dòng thẻ này và báo với chủ thẻ là "máy lỗi, không thanh toán được".

Về những vấn đề mà Hiệp hội Ngân hàng VN nêu trong văn bản, bà Đặng Tuyết Dung - giám đốc Visa tại Việt Nam và Lào - chỉ cho biết Visa đang xúc tiến trao đổi cùng các ngân hàng và đối tác toàn cầu để ứng phó với ảnh hưởng của dịch COVID-19. 

"Chúng tôi cũng xem xét nhiều khía cạnh của mô hình kinh doanh để đảm bảo mang đến cho đối tác và cộng đồng những hỗ trợ cần thiết, tập trung vào vấn đề khẩn cấp nhất trong hoạt động kinh doanh của đối tác" - bà Dung nói.

Ảnh hưởng đến thanh toán không tiền mặt

Chuyên gia Huỳnh Trung Minh cho hay do là đối tượng bị thu phí trực tiếp nên các chủ cửa hàng có nhiều cách để "biến tấu" nhằm lách việc phải trả phí như gợi ý khách hàng trả bằng tiền mặt sẽ được ưu đãi hoặc cộng phí vào giá bán. 

Rốt cuộc vẫn "trăm dâu đổ đầu tằm" và đối tượng phải chịu thiệt là người mua hàng. Nhất là với những món hàng có giá trị lớn nhưng có tỉ lệ lãi thấp như kim khí điện máy, vàng bạc đá quý.

Theo ông Đào Minh Tuấn, những năm gần đây Hội Thẻ VN đã nhiều lần gửi văn bản đề nghị Visa, MasterCard giảm phí cho các ngân hàng nhưng chỉ được trả lời là chính sách phí áp dụng chung cho nhiều thị trường nên không giảm được.

"Hiện thẻ quốc tế mang thương hiệu Visa, MasterCard chiếm hơn 70% trên thị trường. Do vậy nếu Visa, MasterCard giảm phí thì các ngân hàng sẽ có điều kiện giảm phí cho các điểm chấp nhận thanh toán, thúc đẩy được thanh toán không dùng tiền mặt" - ông Tuấn nói...

Ngân hàng ‘kích cầu’ cho vay mùa dịch

TTO - Ngân hàng đang tìm cách để đẩy nhanh cho vay trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng trong những tháng đầu năm rất thấp do dịch COVID-19.