Nay, với đề xuất về tăng thuế tiêu thụ đặc biệt rượu bia theo cơ chế đặc thù dành cho TP.HCM (Tuổi Trẻ ngày 6-4), thẩm quyền quyết định thuộc Quốc hội, trong trường hợp được thông qua, chắc chắn người tiêu dùng sẽ gọi đó là "bia đặc thù".

Tăng thuế rượu bia có giảm được nạn nhậu nhẹt, chỉ thực tế mới có câu trả lời chính xác. Nhưng để có được chai bia đặc thù với giá cao hơn do tăng thuế là cực kỳ phức tạp.

Sự phức tạp không chỉ trong quản lý thuế (không để bị thất thu), không gây khó cho doanh nghiệp sản xuất (trường hợp thu thuế tăng thêm tại nhà máy) lẫn kinh doanh rượu bia (nếu thu tại nơi bán), cái khó đầu tiên phải vượt qua là những nhà làm luật đồng ý với mức thuế cao hơn và người tiêu dùng ở TP.HCM chấp nhận chai bia có giá đặc thù.

Các loại thuế phải do Quốc hội ấn định khi thông qua luật và áp dụng cho cả nước. Nhưng TP.HCM đang quá tải, nguồn thu ngân sách được phân bổ lại không đủ để duy trì môi trường sống tốt cho người dân, vì thế mới cần cơ chế đặc thù và tạo nguồn thu tăng thêm từ thuế qua cơ chế đặc thù. 

TP.HCM cần cơ chế đặc thù không chỉ cho riêng mình, mà vì cả nước, điều này ai cũng đồng tình. Nhưng với đề xuất để có nguồn thu thêm từ chai bia đặc thù, chuyện sẽ rất khác bởi đụng đến quyền lợi của nhiều bên. 

Bia là hàng hóa không bị giới hạn địa bàn lưu thông. Từ lâu người dân đã mất thói quen phải chịu đựng hàng hóa có hai mức giá do các quy định hành chính, do ngăn sông cấm chợ. Một ngày nào đó, bia đặc thù có giá cao, tạo ra nạn hai giá, bia không đặc thù không được bán tại TP.HCM... thật chẳng dễ chịu chút nào. 

Chưa kể là làm cách nào để TP.HCM chỉ bán bia đặc thù, ngăn bia không đặc thù xuất hiện ở quán nhậu... Bàn vấn đề này khó chẳng kém gì chủ trương hạn chế xe cá nhân.

Nhưng nhìn lại, TP.HCM là căn nhà chung cho khoảng 8 triệu người có đăng ký đã quá chật chội, vậy mà thực tế ước có khoảng 14 triệu người đang sinh sống. 

Phải làm gì đó để duy trì môi trường sống đô thị, rồi tính đến phát triển, duy trì là nền kinh tế đầu tàu, là động lực cho phát triển khu vực và cả nước. Biết vậy, nói vậy, nhưng thiếu tiền, chẳng cách nào ngăn môi trường sống đô thị thôi xuống dốc. Chẳng lẽ cứ để thời gian trôi qua trong khi "nước đã ngập đến mũi rồi"!?

Chuyện một địa phương định ra một khoản thu để giữ gìn môi trường, đầu tư cho hạ tầng, với thế giới là không mới. Họ đã làm dưới nhiều hình thức khác nhau. Ngay khách du lịch, nhiều nước đã thu phí môi trường, phí lưu trú... 

Khi đề xuất tăng thuế, chắc hẳn TP.HCM đã lường đến sự phức tạp, những trở ngại phát sinh và phải tìm giải pháp để hóa giải những phức tạp quanh chai bia đặc thù. Hãy chờ xem những giải pháp đó ra sao.

Nhưng với người sống ở Sài Gòn, được hưởng những tiện ích tốt của một đô thị, được tiếp cận cơ hội học tập và kiếm sống hàng đầu của đất nước, chẳng ai chấp nhận môi trường sống đô thị xuống cấp. 

Có thể viễn cảnh "cho tôi một chai bia đặc thù" là rất khó khăn, nhưng hãy đi, hãy tìm, chắc chắn thành phố sẽ có được nguồn lực cần thiết để giữ gìn thương hiệu "đô thị văn minh hiện đại, an toàn và nghĩa tình".

TTO - Trong hơn 43.000 tỉ đồng tiền thuế thu được từ rượu bia, TP.HCM đóng góp hơn một nửa, vì thế khi tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, ngân sách sẽ thu thêm một khoản đáng kể.