Trăng hạ tuần chênh chếch, rải ánh sáng bàng bạc trên cây lá. Chúng tôi tắt hết đèn pin và nói khẽ để chim khỏi bị kinh động. Con đường mòn thơm mùi lá rừng và cỏ dại và bắt đầu sực mùi phân chim. Côn trùng rỉ rả trong không gian đẫm sương đêm.

Người dậy sớm mà chim còn sớm hơn. Bìa rừng đã vang vang những tiếng kèng kẹc, quàng quạc, líu lo tiếng chim non đòi ăn rôm rả. Leo lên chòi quan sát chim cách mặt đất chừng chục mét, một cảnh tượng đẹp đến tê người ngay trước mắt. Trong ánh trăng rải bạc, những vòm cây sẫm màu được điểm chi chít những đốm cò trắng. Thỉnh thoảng, những cánh màu đen của vạc lại vụt lên. Xã hội loài chim đã tỉnh ngủ khi phía đông mới rẽ lên một quầng sáng mờ.

5g. Tiếng chim càng ồn ào. Trời vẫn còn lạnh. Bỗng ào lên một loạt tiếng “quắc quắc” của chim cuốc thất thanh. Bọn cò bắt đầu chộn rộn, vài con bay lên rồi lại đáp xuống như tập thể dục khởi động. 5g25, quầng sáng phía đông hắt lên những vạch màu xanh theo hình rẻ quạt. Và năm phút sau, những đàn cò lần lượt bay đi, bắt đầu một ngày kiếm ăn ở nơi xa. Bóng trăng lay động dưới mương nước sóng sánh vì cá quẫy. Khu vực này có quy định cấm câu, lưới cá, để chim có nguồn thức ăn.

Trời sáng rõ hơn. Xung quanh cơ man là chim. Bây giờ mới lộ ra những dáng chim đen trũi trên các cây mắm, tra, đước... Sáng thêm chút nữa thấy bọn chim màu xám nhấp nhổm trên đám chà là. 6g, cò trắng đã bay đi hết. Những tia nắng đầu ngày ló dạng. Ở ngọn cây cách chừng 30m, một con chim mẹ khá to đang mớm cho ba chim non. Cảnh tượng gần đến mức những kẻ mê ngắm chim nhìn không chớp mắt. Một con tham ăn nuốt lấy nuốt để rồi lại há mỏ đòi thêm, bị chim mẹ mổ và kêu quàng quạc đuổi ra nhưng vẫn sán vào tranh ăn. Ngay gần đó, mấy con chim mới ra ràng khác vẫy vẫy, nhón nhón tập bay.

Nắng lên cao thì chim đã vãn. Rồi cuối ngày, khi mặt trời sắp tắt chúng lại chiu chít trở về. Những tháng đầu mùa mưa chim về đặc rừng. Tháng 10, 11, khi mùa mưa sắp dứt, chúng lại kéo nhau bay đi xứ khác kiếm ăn. Ngắm chim nô nức ở Vàm Sát (Cần Giờ, TP.HCM), chợt tiếc cho những sân chim từng nổi tiếng ở Cà Mau nay đã thưa chim về.