Nga: 100 quyển sách mỗi học sinh phải đọc...

TTCT - Đầu năm 2012, ông V. Putin, khi ấy còn là thủ tướng, đã đề nghị thăm dò các nhà văn hóa uy tín Nga để lập danh mục 100 quyển sách mà mỗi học sinh Nga phải đọc ngoài chương trình học (1).

TTCT trích dịch cuộc trò chuyện của tờ Cái Nhìn (Nga) với thành viên của ủy ban lập danh sách, TS sư phạm Elena Kazakova về quá trình hình thành danh sách này.

Phóng to

Đứng đầu các đề cử có những tác phẩm nổi tiếng của văn học nước ngoài như Ngư ông và biển cả (Hemingway) hay Romeo & Julliet (Shakespeare)... - Ảnh: yandex.ru

* Giáo sư Igor Sukhikh tham gia nhóm chuyên gia nói con số 100 chỉ có tính ước lệ và số đầu sách có thể nhiều hơn. Liệu có một nhiệm vụ rõ ràng thu hẹp danh sách từ 213 xuống còn 100 không?

- Tôi cho rằng có thể theo công thức 100+... Mỗi khu vực tùy theo xem xét của mình sẽ giới thiệu thêm phần bổ sung của khu vực, thí dụ thêm 20 quyển nữa. Mỗi học sinh cùng với những người lớn mà chúng tin cậy (gia đình, thầy cô, bạn bè) có thể bổ sung vào danh sách thêm 30 quyển khác. Như vậy danh sách 100+ sẽ trở thành một chương trình tự giáo dục trong 5-7 năm (tới lớp 10-11 hay lớn hơn).

Từ đề nghị của ông V. Putin, Bộ Giáo dục Nga đã đặt hàng Đại học Tổng hợp Saint Petersburg tổ chức cuộc bỏ phiếu trên Internet về các đề cử cho danh sách mang tên “100 quyển sách lịch sử, văn hóa và văn học các dân tộc Nga được đề nghị tự đọc”.

Đến nay có 213 đề cử và một nhóm chuyên gia đang làm việc để thu hẹp danh sách. Một hội thảo về vấn đề này sẽ được tổ chức trong tháng 11 ^(2).
* Có không sự đồng thuận về các tiêu chí trong nhóm các chuyên gia của Ðại học Saint Petersburg?

- Các tiêu chí này đã được ghi rõ trong phần giải thích trên trang web đề án. Chúng tôi có bốn chuyên gia và chúng tôi khá thống nhất. Nói ngắn gọn, danh sách sẽ gồm: các sách viết về văn hóa hay lịch sử Nga; các loại sách bổ sung vào chương trình văn học; các sách cho học sinh lớp lớn, hay chính xác hơn, cho lứa tuổi trên 15, và các sách phản ánh (tùy theo cái nhìn chủ quan của mỗi người lập danh sách) một số ý niệm và giá trị quan trọng; và sách mà học sinh có quyền chọn đọc.

* Theo bà thì ý niệm chung của danh sách đó là gì? Ðó là các sách mà thiếu chúng người ta không thể hiểu nước Nga? Hay các sách mà không có chúng sẽ không thể hiểu đầy đủ văn hóa và lịch sử Nga? Hay ở đây nói về những đỉnh cao nào đó của các thành tựu văn học?

- Có lẽ tôi sẽ dựa vào hai lý giải đầu tiên: các sách mà không có chúng sẽ không thể hiểu nước Nga, văn hóa và lịch sử của nó; những quyển sách mà thiếu chúng thì người ta khó lòng xác định thế nào là "lợi ích cá nhân, gia đình và xã hội ở Nga". Và tôi cũng rất muốn đó là những quyển sách được viết bằng một thứ tiếng Nga xuất sắc.

* Thơ ca sẽ có chỗ nào trong danh sách này?

- Tôi nghĩ rằng với giới trẻ, ít đọc, thơ ca có thể hấp dẫn nhờ hình thái văn bản ngắn nhưng có thể mở cánh cửa vào thế giới đọc. Tức tôi đấu tranh cho thơ ca. Dù, thật sự thì người lớn biết "đọc thơ" cùng trẻ em rất ít... Nhưng mọi thứ đều có thể sửa chữa được.

* Trên trang web của dự thảo, mỗi người đều có thể bỏ phiếu cho quyển này hay quyển khác. Có thể chờ đợi những điều chỉnh từ tuyến bỏ phiếu trên mạng này không?

- Tôi chỉ có thể trả lời cho chính mình. Tôi cố gắng lúc này, khi đưa ra quyết định, và sau đó, khi gút danh sách, sẽ làm sao cho tiếng nói của người dân được lắng nghe. Điều đó có lợi cho tất cả, từ các tác giả dự án, các quan chức thừa hành và chính người dân. Và tôi hi vọng sự ủng hộ của xã hội sẽ cho phép trả lại danh sách một loạt sách đã bị đưa khỏi đó bởi những thành viên "thận trọng" của dự án.

* Hiện trong việc biểu quyết của người dân, đứng đầu có tác phẩm Xô viết kinh điển 12 cái ghế (Iliya Ilf và Yevgheni Petrov, 1956), Và nơi đây bình minh yên tĩnh (Boris Vasiliyev, 1942), Hai thuyền trưởng (bộ tiểu thuyết phiêu lưu của nhà văn Nga - Xô viết Venianima Kaverin, 1938-1944). Theo bà, việc đó nói lên điều gì?

- Các bạn hãy đọc những danh sách được các vùng đề nghị (chúng tôi còn phải bỏ một số lỗi hiển nhiên). Ở đây nói lên một chuyện – nước ta gần như không (còn) đọc sách. Thế hệ lớn tuổi đọc cũng không nhiều hơn thế hệ trẻ. Do đó, đây là một dự án đúng lúc để nghĩ về vấn đề đọc, về số phận văn hóa Nga.

* Sự có mặt của các tác phẩm tiếng Nga được tác giả các dân tộc khác viết có nhiều không trong danh sách? Hay câu hỏi này không có ý nghĩa bởi sự hiện diện một không gian văn hóa ngôn ngữ Nga thống nhất?

- Không, chúng ta sẽ không tìm kiếm cơ sở để loại trừ Dumbadze, Iskander hay Strugatskye, Ulitskaya khỏi danh sách những tác phẩm văn học Nga tiêu biểu. Đối với tôi, câu hỏi này không quan trọng vì người ta đã tìm ra câu trả lời lâu rồi. Nếu cứ đi kiếm "những người Nga chân chính" thì cả Pushkin lẫn Gogol cũng phải bị loại thôi. Chính Pushkin từ lâu đã trả lời câu hỏi này: "Ai yêu nước Nga, phục vụ nó, người đó chính là người Nga". Xin thứ lỗi vì tôi tự tiện trích dẫn.

MINH NHIÊN trích dịch (Theo VZ.ru)

____________

(1): http://www.livelib.ru/forum/post/4046
(2): http://www.ombudsman.mos.ru/node/537