Ứng viên Donald Trump thường có thái độ và phát ngôn mạnh mẽ, thậm chí bị xem là hung hăng - Ảnh: Reuters

Theo hãng tin AFP, vấn đề nằm ở chỗ phản ứng của ứng viên đảng Cộng hòa một khi kết quả được công bố và thất bại thuộc về ông ấy. Người ta chưa rõ phản ứng của ông ấy sẽ thế nào xét theo cách ông Trump tố cáo trước về cuộc bầu cử là “gian lận” trong mấy ngày vừa qua và xét theo cá tính cùng phát ngôn quá mạnh mẽ, thường khi là bốc đồng của ông ấy.

Những phát ngôn tố cáo giới truyền thông thiên lệch, ủng hộ công khai lẫn ngầm cho ứng viên Hillary Clinton của ông Trump được giới phân tích cho là nhằm tạo điều kiện cho những người ủng hộ ông có thể bày tỏ thái độ khó đoán một khi kết quả bầu cử được xác nhận.

Ông Trump đang đùa với lửa

“Đó là kiểu phát ngôn vô trách nhiệm”, Tổng thống Mỹ Barack Obama tuyên bố hôm 18-10, nhắm vào những công kích của ông Trump.

“Không có người nghiêm túc nào lại có thể hồ đồ nêu ra chuyện như thế, theo cách như thế”, ông Obama chỉ trích và bảo ông Trump “hãy thôi than vãn” và lo thuyết phục cử tri bầu cho mình.

Nhiều chuyên gia về bầu cử Mỹ cho rằng do hệ thống bầu cử của nước này là phi tập trung nên khó có thể xảy ra chuyện gian lận tập thể nhưng vị ứng viên đảng Cộng hòa đã khuyến khích những người ủng hộ mình đi giám sát bỏ phiếu “ở một số khu vực”. Theo các chuyên gia, đây là cách nói ám chỉ nhắm vào một số khu vực bỏ phiếu của người da màu vốn được xác định sẽ bầu cho đảng Dân chủ.

Ông Matt Dallek, giáo sư quản trị chính trị của ĐH George Washington (Mỹ), nhận định: “Thật khó hình dung cách phản ứng của các cử tri ủng hộ ông Trump trong trường hợp ông ấy thất bại nhưng tôi nghĩ rằng Trump đang đùa với lửa. Ông ta đùa với lửa đã nhiều tháng qua và tôi thấy rằng chuyện đó đang ngày càng mạnh dần lên”.

Cảnh sát Mỹ từng phải can thiệp trong những lần đụng độ giữa hai nhóm ủng hộ của hai đảng - Ảnh: AFP

Bằng chứng là trong cuộc vận động của đảng Cộng hòa hôm 17-10 tại bang Wisconsin, anh Joseph Wells, một sinh viên 18 tuổi ủng hộ Donald Trump, giải thích với hãng tin AFP: “Tôi không muốn nói là những người ủng hộ Trump mang tính bạo lực nhưng rõ ràng là họ sẽ nổi nóng. Thật lòng mà nói, tôi thấy sợ cho cuộc bầu cử sắp tới và những ngày sau đó”.

Thực tế trong suốt kỳ vận động tranh cử vừa qua của vị tỉ phú New York đã xảy ra không ít lần đụng độ buộc cảnh sát phải can thiệp giữa những người ủng hộ của ông Trump với những người phản đối ông ấy.

Bản thân ông Donald Trump cũng luôn công kích mạnh mẽ các đối thủ bên đảng Dân chủ và những người chống đối ông ấy. Thậm chí ông ấy cũng chẳng ngại chỉ trích cả những lãnh đạo chính trị của đảng Cộng hòa đòi “thay ngựa giữa dòng”.

Tranh cãi nảy lửa giữa hai bên ủng hộ Dân chủ và Cộng hòa tại Chicago ngày 11-3. Những hình ảnh này khiến các chuyên gia lo ngại chuyện không hay sau khi kết quả bầu cử được công bố - Ảnh: Reuters

Vẫn còn cơ hội giảm nhiệt

Những phát ngôn kích động ấy của ông Trump không ngừng thổi luồng gió vào cảm xúc luôn căng thẳng của những người ủng hộ ông.

Cũng trong buổi vận động tối 17-10 ở Wisconsin, một sĩ quan cảnh sát tên David Clarke thuộc nhóm ủng hộ ông Trump đã được vỗ tay hoan nghênh nhiệt liệt khi nêu lên khả năng thực hiện “một cuộc nổi dậy bạo lực” dù sau đó có tìm cách giảm tông đi: “Tôi sẽ tiếp tục nói như thế. Đây là thời điểm dầu sôi lửa bỏng của nước Mỹ”.

Theo AFP, một viễn cảnh nóng bỏng hậu cử ở Mỹ không phải là không đáng ngại khi số vũ khí có trong dân hiện nhiều hơn cả dân số nước Mỹ.

Nhưng tình hình cũng có thể khác đi nhờ các yếu tố khác. Chẳng hạn một chiến thắng cách biệt của bà Hillary sẽ giúp giảm đi các căng thẳng so với chiến thắng ở mức độ chênh lệch sít sao.

Việc các lãnh đạo chính trị của đảng Cộng hòa đang ủng hộ ông Trump lên tiếng khẳng định cuộc bầu cử là minh bạch và công tâm cũng sẽ có thể làm dịu đi những cái đầu nóng.

Ông Timothy Frye, trưởng khoa Khoa học chính trị của ĐH Columbia (Mỹ), bình luận: “Một yếu tố rất quan trọng là quan sát thái độ của các chính trị gia khác (thuộc đảng Cộng hòa)”.

Ông cho rằng chẳng hạn Thống đốc bang Indiana Mike Pence, ứng viên Phó Tổng thống đứng liên danh cùng ông Trump, đã hứa tôn trọng kết quả bầu cử sắp tới.